پس از اینکه در مقاله‌ی قبلی آموزش بازی سازی و در رابطه با موضوع انیمیشن دوبعدی تعدادی نرم‌افزار به شما معرفی کردیم، امروز می‌خواهیم در زمینه‌ی سه‌بعدی و به خصوص در زمینه‌ی مدل‌سازی به معرفی چند نرم‌افزار بپردازیم. اما همانند همیشه و قبل از شروع صحبت بیایید در رابطه با چند نکته با هم صحبت کنیم.
اگرچه خودم یک مدل‌ساز حرفهای یا حتی متوسط نیستم اما به دلیل اینکه حداقل یکی دو ماهی را در انجمن‌ها و سایت‌های مرتبط با مدل‌سازی سه‌بعدی گذرانده‌ام، با تعدادی از مشکلات پایه‌ای موجود در این زمینه آشنا شدم. اولین مشکل در رابطه با مقایسه‌ی بی‌جهت نرم‌افزارها است! دقت کنید لفظ مقایسه کردن مشکلی ندارد اما هنگامی که کار به طرفداری‌های بی‌مورد کشیده شود ارزش خود را از دست می‌دهد، همانند آنچه در رابطه با موتورهای بازیسازی گفتیم. توصیه اولیه ما به شما این است که بی‌جهت خودتان را درگیر چنین مسائلی نکنید و صرفا به خاطر صحبت‌های چند نفر در رابطه با یک نرم‌افزار، آن را از فهرست خودتان خط نزنید. فراوان دیده‌ام که در روز روشن فلان نرم‌افزار قدرتمند را که حرفه‌ای‌های این صنعت به آن احترام می‌گذارند تعدادی به خاطر تعصب بی‌منطق خودشان به یک نرم‌افزار دیگر به شدت تخریب کرده‌اند. این را آویزه‌ی گوشتان کنید که قدرتمند بودن یک نرم‌افزار دلیل ضعیف بودن دیگر نرم‌افزارها نمی‌شود، بلکه می‌توانیم در یک زمان چندین نرم‌افزار کاملا قدرتمند در کنار یکدیگر داشته باشیم. برای همین سعی کنید حداقل به صورت شخصی، بررسی مختصری روی هر یک از این نرم‌افزارها داشته باشید و ببینید که با کدام یک ارتباط بهتری برقرار می‌کنید. به شما قول می‌دهم که در زمینه‌ی بازیسازی و مدل‌سازی سه‌بعدی به خصوص در سطح‌های اولیه، تمامی این نرم‌افزارها قابلیت برطرف کردن نیاز‌های شما را داشته باشند.
مشکل دوم، مربوط به افراد علاقمند به حوزه‌ی سه‌بعدی و مدل‌سازی است. فراوان مشاهده کرده و حتی خودم تجربه کرده‌ام که شخصی پس از چندین نرم‌افزار عوض کردن یا حتی در همان ابتدا به دنبال جواب این پرسش است که راحت‌ترین نرم‌افزار برای سه‌بعدی و مدل‌سازی چیست؟ این سوال یک مشکل اساسی را نشان می‌دهد و آن این است که شخص مورد نظر به دنبال یک راه ساده برای رسیدن هدف خود می‌گردد. از همین ابتدا به شما می‌گویم که این سوال هیچ جوابی ندارد، چرا که برای فراگیری این مهم تنها چیزی که می‌تواند به شما کمک کند سه کلمه است: تمرین…تمرین…و باز هم تمرین. همانند بسیاری از کارهای دیگر شما نیازمند تمرین‌های مداوم هستید و هیچ راه میان‌بری مثلا برای تولید مدل‌های حرفهای وجود ندارد. همیشه فرض را بر این بگذارید که مشکل از شماست نه از نرم‌افزار. اگر این گونه عمل کنید میتوانید در این زمینه موفق شوید وگرنه فقط در حال تلف کردن وقت گرانبهای خود هستید.
و اما یک نکته مهم! بدون تردید هیچ نرم‌افزاری بدون مشکل و نقطه ضعف نیست اما به دلیل اینکه ما مسیر‌های ابتدایی بازیسازی را هدف گرفته‌ایم اگر مشکلی و کمبودی هم در این نرم‌افزارهای حرفهای وجود داشته باشد این نقاط ضعف معمولا در تعامل با کابران حرفهای و توانایی‌های بالای ایشان نمود پیدا می‌کند و بدین خاطر ما در معرفی نرم‌افزارهایمان سعی می‌کنیم بیشتر بر نقاط قوت نرم‌افزار و به خصوص نقاط قوت مرتبط با بازیسازی آن‌ها تمرکز کنیم تا بتوانید با دید بهتری آنان را با هم مقایسه کنید. زمانی هم که به مراحل بالای مدل‌سازی رسیدید خودتان به راحتی میتوانید نرم‌افزار مورد نظرتان را انتخاب کنید. و نکته‌ی دوم اینکه نرم‌افزارهایی که معرفی می‌شوند کاربرد‌های بسیار متنوعی در زمینه‌ی سه‌بعدی دارند و کاری همانند مدل‌سازی تنها بخشی از فعالیت‌های آنان را شامل می‌شود. اما با این‌حال همچنان در زمینه‌ی مدل‌سازی از بسیاری از نرم‌افزارهای فعال در حوزه‌ی مدل‌سازی قوی‌تر هستند و برای همین ما به جای معرفی نرم‌افزارهای تک کاربره‌ی مخصوص مدل‌سازی، به معرفی این نرم‌افزارهای حرفهای فعال در زمینه‌ی سه‌بعدی می‌پردازیم.
3Ds Max
فکر نکنم نیاز به توضیح خاصی در مورد این نرم‌افزار بسیار محبوب به خصوص در ایران داشته باشیم. به جرئت می‌توان ادعا کرد که این محصول کمپانی اتودسک در هر فهرست پیشنهادی در زمینه‌ی مدل‌سازی در یکی از جایگاه‌های اول یا دوم قرار خواهد داشت. البته شاید در این چند سال اخیر آن عظمت سال‌های گذشته را نداشته باشد، اما همچنان یکی از قدرتمندترین نرم‌افزارها در زمینه‌ی مدل‌سازی است.
از نقاط قوت این نرم‌افزار در مدل‌سازی می‌توان به Modifier های قدرتمند آن و تنوع ابزارهای آن برای ویرایش حجم‌های مختلف اشاره کرد. به طور ساده Modifierها کار شما برای رسیدن به شکل نهایی را بسیار ساده‌تر می‌کنند و دخالت شما در تک‌تک جزئیات را کمتر می‌کنند. یکی دیگر از مهم‌ترین مزیت‌های مکس هماهنگ بودن آن با موتور بازیسازی استینگری است و شما میتوانید به راحتی و در یک زمان تغییرات انجام گرفته روی موتور خود را درون محیط بازی نیز مشاهده کنید. البته این به این شرط است که موتور بازیسازی شما موتور استینگری باشد. البته این نرم‌افزار قدرتمند جزو گران‌ترین نرم‌افزارهای موجود در بازار است و سالیانه باید مبلغ ۱۴۷۰ دلار را بابت آن پرداخت کنید. امروزه از این نرم‌افزار در زمینه‌های مدل‌سازی، انیمیشن، شبیه‌سازی و چند شاخه‌ی دیگر استفاده می‌شود اما همچنان مبحث مدل‌سازی آن در بین تمامی نرم‌افزارها بسیار معروف است. برای مشاهده اطلاعات بیشتر در این زمینه میتوانید به این آدرس مراجعه کنید.
Blender
شاید بزرگترین مشکل بلندر در ایران را باید نبودن قانون کپی‌رایت دانست! چرا که وقتی نرم‌افزاری همانند 3Ds Max که باید سالیانه ۱۴۷۰ دلار بابت آن بدهیم یا نرم‌افزار Cinema 4D Studio را که قیمتی معادل ۳۶۹۵ دلار دارد به رایگان می‌توانیم دانلود کنیم، طبیعی است که ارزش نرم‌افزار رایگان و قدرتمندی همانند بلندر را ندانیم. این نرم‌افزار نیز همانند دیگر نرم‌افزارها دارای توانایی‌های مختلفی همانند مدل‌سازی، ساختن انیمیشن، کامپوزیت و یکسری موارد دیگر است که البته تمامی آن‌ها را نیز در سطح بالایی در اختیار دارد. بلندر از پشتیبانی تعداد زیادی از افراد داوطلب در سراسر جهان بهره می‌برد که آموزش‌های فراوانی را برای آن آماده کرده‌اند. در کنار این موارد ابزارهای مدل‌سازی و پیکرتراشی آن در کنار موتور قدرتمند رندر آن طوری وانمود می‌کنند که گویی این نرم‌افزار یک نرم‌افزار سفارشی بوده و یک شرکت بزرگ برای توسعه آن هزینه می‌کند. رابط کابری ساده و به شدت قابل شخصی‌سازی از مزیت‌های بلندر در مقابل دیگر نرم‌افزارهاست. همچنین این نرم‌افزار رابطه‌ی خوبی با موتورهای بازیسازی دارد و شما به راحتی میتوانید مدل‌های خود را از آن برای موتورهای بازیسازی خروجی بگیرید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با این نرم‌افزار از این آدرس استفاده کنید. همچنین میتوانید این نرم‌افزار را از این آدرس به صورت رایگان دریافت کنید.
Maya
هر چه باشد این نرم‌افزار نیز به نوعی برادر 3Ds Max به حساب می‌آید و هر دو محصول یک شرکت هستند. اگر چه این نرم‌افزار بیشتر برای ساختن انیمیشن‌ها و شبیه‌سازی‌های خود مشهور است اما لحظه‌ای فکر نکنید که این نرم‌افزار در زمینه‌ی مدل‌سازی از برادر خود عقب است. در این چند سال اتودسک تلاش زیادی برای ساده و لذت‌بخش کردن رابط‌های کابری نرم‌افزارهای خود کرده است و این نرم‌افزار هم از آن مستثی نیست. به دلیل اینکه تعداد نرم‌افزارهای معرفی شده زیاد هستند و این نرم‌افزار در زمینه‌ی مدل‌سازی شباهت بسیاری به 3Ds Max دارد صحبت در مورد آن را در همین جا خلاصه می‌کنیم اما بدانید که اگر نتوانستید با رابط‌کاربری تری‌دی‌اس مکس ارتباط برقرار کنید شاید مایا بتواند این مهم را برای شما فراهم کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با این نرم‌افزار میتوانید از این آدرس استفاده کنید.
این نرم‌افزار همانند برادر خود دارای حق پرداخت سالیانه ۱۴۷۰ دلار است که البته این مقدار را میتوانید ماهیانه هم پرداخت کنید.
Cinema 4D
در گذشته و در سال‌های ابتدایی ورود این نرم‌افزار به حوزه‌ی سه‌بعدی و جلوه‌های ویژه آنچنان این نرم‌افزار جدی گرفته نمی‌شد ولی الان کار به جایی رسیده است که برای بهترین نسخه‌ی این نرم‌افزار باید رقمی معادل ۳۶۹۵ دلار پرداخت کنید. سازندگان این نرم‌افزار در کنار تاکید روی قدرت بالای این نرم‌افزار روی یادگیری آسان آن نیز حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند. رابط کابری این نرم‌افزار قابل فهم و به سادگی قابل شخصی‌سازی است. همچنین این نرم‌افزار دارای یک سیستم Help قدرتمند است که به راحتی میتوانید با برخورد با یک سوال برای یافتن پاسخ خود وارد آن شده و از آن استفاده کنید. گفتنی است که این سیستم Help با نرم‌افزار یکی شده و نیازی به اینترنت هم ندارد.
شما میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این نرم‌افزار از این آدرس استفاده کنید و به راحتی درک کنید که اگر سازندگان وعده‌ی یک سیستم قدرتمند Help را به شما داده‌اند آنچنان هم بی‌ربط نگفته‌اند. این نرم‌افزار در پلن‌های مختلفی قابل خریداری است و از حدود ۱۰۰۰ تا ۳۶۹۵ دلار بازه‌ی قیمتی نسخه‌های مختلف آن است.
Houdini
هودینی نام یک شعبده‌باز بزرگ بوده است. چیزی که خودم در اولین جستجوی خودم در رابطه با این نرم‌افزار به دست آوردم. هودینی همانند دیگر نرم‌افزارها دستی در شاخه‌های مختلف و به طوری کلی در دنیای سه‌بعدی دارد و البته یکی از بزرگان این صنعت است. کافی است تعدادی از ویدئوی نمونه کارهای حرفهای این نرم‌افزار را مشاهده کنید تا هوس کنید بروید و این نرم‌افزار را یاد بگیرید اما نکته‌ی مهمی در رابطه با این نرم‌افزار وجود دارد. هودینی از روش‌های رایج برای مدل‌سازی و شکل‌دهی به حجم‌ها استفاده نمی‌کند و بیشتر متکی بر روش‌های مبتنی بر گره یا Node Base است. وقتی با ذوق و شوق به سمت آن رفتم و خواستم مقداری آن را امتحان کنم به شدت جا خوردم و گویی وارد یک سرزمین عجیب و غریب شده بودم. در کنار این روش جدید که باید حتما خودتان مشاهده‌اش کنید، این نرم‌افزار برخلاف نرم‌افزاری همانند بلندر که بسیار سبک و روان اجرا می‌شود، نرم‌افزار سنگینی است که سیستم‌های معمولی را هم به چالش می‌کشد. بالاخره هر چه باشد مخاطبان اصلی آن افراد تازه‌کار و با کارهای کوچک نیست.
هودینی در زمینه‌ی مدل‌سازی در سطح رقبای خود قرار دارد و در کنار آن روش جدیدی را هم به دیگر روش‌های موجود اضافه کرده است و بد نیست برای یک بار هم که شده آن را امتحان کنید. البته برای این مهم نسخه‌ی Houdini Indie را به شما پیشنهاد می‌دهم تا بتوانید در محیطی روان و ساده‌تر از نسخه‌ی کامل این نرم‌افزار به امتحان این مهم بپردازید. ۱۹۹ دلار سالیانه قیمت نسخه‌ی Indie آن است که برای گروه‌های کوچک آماده شده است. از این آدرس میتوانید اطلاعات بیشتری در مورد این نرم‌افزار پیدا کنید.
Modo
همانند Cinema 4D نرم‌افزار مودو هم پیشرفت زیادی را در این چند سال تجربه کرده است. این نرم‌افزار که مالک آن شرکت خوشنام Foundry است بسیار با موتور محبوب آنریل هماهنگ شده است و از قابلیتی به نام Unreal Bridge برخوردار است. به نوعی این مهم همانند رابطه‌ی 3Ds Max و موتور بازیسازی استینگری است و برای همین تجربه‌ی جالبی در این زمینه انتظار شما خواهد بود.
طبق گفته‌های سازنده‌های این نرم‌افزار شما با یکی از قدرتمندترین نرم‌افزارها در زمینه‌ی مدل‌سازی طرف هستید و اگر از قبل طرفدار نرم‌افزار بسیار معروف Mari (نرم‌افزاری در زمینه‌ی رنگ‌آمیزی سه‌بعدی که در ساخت فیلم آواتار استفاده شده است) هم هستید میتوانید انتظار یک تجربه‌ی خوب از همکاری بین این دو نرم‌افزار شرکت فاندری داشته باشید. این نرم‌افزار دارای پراخت سالیانه ۵۹۹ دلاری است اما میتوانید با پرداخت مبلغ ۱۷۹۹ دلار برای یکبار و همیشه آن را خریداری کنید. سایت مربوط به این نرم‌افزار را میتوانید از این آدرس مشاهده کنید.
3D Coat
این نرم‌افزار همان‌گونه که از نامش مشخص است بیشتر از اینکه در زمینه‌ی مدل‌سازی مشهور باشد در زمینه‌ی پوشش‌دهی به مدل‌ها معروف شده است. یعنی شما مدل خود را وارد این نرم‌افزار کرده و سپس با استفاده از توانایی‌های خیره‌کننده‌ی آن، پوششی را روی مدل خود پیاده می‌کنید. اما این نرم‌افزار هم آنچنان در زمینه‌ی مدل‌سازی دست و پا بسته نیست. اگرچه توانایی‌های این نرم‌افزار در زمینه‌ی مدل‌سازی محدود است اما میتوانید در آن از صفر به مدل‌سازی بپردازید و سپس در همان محیط نرم‌افزار و در سریع‌ترین حالت ممکن بهترین پوشش ممکن را برای مدل خود آماده کنید. البته در کنار ابزار مدل‌سازی ابزار پیکرتراشی خوبی هم در این نرم‌افزار وجود دارد که حتی به نوعی آن هم مشهورتر از ابزار مدل‌سازی آن است!
نمونه‌ای از قابلیت‌های این نرم‌افزار است که شما همانند نرم‌افزار Mari میتوانید یک عکس را روبروی مدل خود بگذارید و با کشیدن براش روی آن، تکسچرهای مربوطه را روی مدل خود نقاشی کنید و این مهم می‌تواند شما را تا حدودی از مباحث UV Mapping رهایی ببخشد. برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار میتوانید به این آدرس بروید.
در انتها باید بگویم که شاید از نظر سه‌بعدی کاران حرفهای مقاله‌ی بسیار سطحی و ساده باشد اما هدف ما صرفا معرفی کردن نرم‌افزارهای مربوطه به مخاطب و ایجاد آشنایی اولیه آنان با این نرم‌افزارها بوده است. به تمامی علاقمندان پیشنهاد می‌کنم که سعی کنند تجربه‌ی هر چند مختصری با گزینه‌های مورد نظر خودشان داشته باشند و سپس بر اساس تجربه‌ی خود یکی از آن‌ها را برای کار انتخاب نمایند.
