دیگر کسی نیست که با کریستوفر نولان (Christopher Nolan) آشنایی نداشته باشد؛ نولان فیلم‌های بزرگی ساخته است که از لحاظ بصری و عاطفی عالی عمل کرده‌اند. البته به راحتی می‌توان بهترین آثار کریستوفر نولان را انتخاب کرد: دو فیلم علمی تخیلی Inception «تلقین» و Interstellar «در میان ستارگان» به همراه سه گانه Dark Knight «شوالیه تاریکی». فیلم بعدی او بیش از قبل در واقعیت ریشه دارد؛ فیلمی از تخلیه سربازان متفقین از دانکرک (Dunkirk) در جنگ جهانی دوم. فیلم Dunkirk «دانکرک» قصد دارد بینندگان خود را به میان یکی از مهمترین داستان‌های جنگی قرن بیستم ببرد. در ادامه‌ی مطلب با سینماگیمفا همراه باشید.
از تریلرهای فیلم می‌شود توجه به جزئیات و تمرکز به واقع‌گرایی نولان در ساخت فیلم را درک کرد. بیشتر فیلم توسط دوریبن‌های آی-مکس (IMAX) در مکان‌هایی واقعی که نبرد در آن‌ها رخ داده است فیلم‌برداری می‌شود. نولان و تیم توسعه‌ی فیلم تلاش بسیاری کرده‌اند تا کمترین استفاده را از تصاویر کامپیوتری (CGI) داشته باشند. همچنین در ساخت فیلم از کشتی‌ها و هواپیماهای مربوط به همان دوره نیز استفاده شده است.
با این وجود احتمالاً خیلی شما از نبرد دانکرک و عملیات داینامو (Dynamo) اطلاعات خاصی ندارید و نمی‌دانید که این نبرد چه تاثیری بر روی جنگ جهانی دوم داشت پس ما در اینجا سعی کرده‌ایم اطلاعاتی واقعی از فیلم نولان را برای شما جمع‌آوری کنیم.
پس زمینه
شاید خیلی از شما از نبرد دانکرک اطلاعات خاصی نداشته باشید؛ چون این نبرد در ژوئن سال ۱۹۴۰ و قبل از حمله‌ی ژاپن به پرل هاربر (Pearl Harbor) و داخل شدن آمریکا به جنگ جهانی رخ داده است. تا سال ۱۹۴۰ نیروهای آلمانی که به اسم ورماخت (Wehrmacht) شناخته می‌شدند یک سری از کشورهای همسایه را اشغال کرده بودند و در حال پیشروی در خاک فرانسه بودند. وینستون چرچیل (Winston Churchill) به تازگی نخست وزیر انگلستان شده بود و نیروهای متفقین که در آن زمان شامل فرانسه، بلژیک و بریتانیا می‌شدند، برای متوقف کردن نیروهای آلمان شانس داشتند.
حمله‌ی بزرگ آلمان به فرانسه، بلژیک، لوکزامبورگ و هلند به نبرد فرانسه (Battle Of France) معروف است که در ماه‌های می و ژوئن سال ۱۹۴۰ رخ داده است. در طی چند هفته حدود ۲۷ هزار سرباز ورماخت کشته شدند؛ البته بعضی تعداد درست کشته شده‌ها را ۴۹ هزار نفر اعلام کرده‌اند، ولی تعداد تلفات نیروهای متفقین بسیار بیشتر بود. فرانسه در این نبرد حداقل ۸۵ هزار کشته و ۱۲۰ هزار نفر زخمی داشته است و حدود ۱۰ هزار سرباز انگلیسی کشته و ۶۰ هزار نفر نیز زخمی شدند. نبرد فرانسه (Battle Of France) به هیچ وجه خونین‌ترین نبرد در جنگ جهانی نبود؛ اما متفقین یکی از بدترین شکست‌های خود را در این نبرد متحمل شدند.
نبرد دانکرک و عملیات داینامو
داستان اصلی فیلم نولان که مروبط به نبرد دانکرک است زیر چتر نبرد فرانسه شکل می‌گیرد. طی نبرد فرانسه آلمان‌ها نیروهای متفقین را در تمامی جبهه‌ها تحت فشار قرار دادند و در نهایت آن‌ها را شکست دادند. در ۲۴ می سال ۱۹۴۰، صدها هزار نفر از نیروهای متفقین به دانکرک عقب رانده شده بودند و تانک‌های غیر قابل توقف آلمانی آن‌ها را محاصره کرده بودند. برای دلایلی که هنوز هم معلوم نیست، آلمان‌ها این نیروها را قتل عام نکردند. در عوض یک دستور توقف صادر شد و بر اساس آن، تانک‌ها حرکتی برای کشتن نیروهای متفقین انجام ندادند. یکی از نظریه‌هایی که وجود دارد این است که نازی‌ها قصد این را داشتند که این افراد را اسیر بگیرند، ولی نظریه دیگری نیز وجود دارد که بیان می‌کند هیتلر نمی‌خواست تانک‌هایش را صرف انجام کار بی‌ارزشی کند و به آن‌ها در نبردهای مهم‌تری نیاز داشت.
دلیل این دستور هر چه که بود، نیروهای متفقین بیشترین استفاده را از آن کردند؛ آن‌ها عملیات داینامو را طرح ریزی و شروع کردند. عملیات داینامو، طرحی برای رها کردن هزاران نفر از نیروهای متفقین از زیر چنگ‌های آلمان‌ها بود. عملاً تمامی کشتی‌های نیروی دریایی و حتی کشتی‌های غیر نظامی برای کمک فراخوانده شدند. در واقع نبرد دانکرک، جنگی برای محافظت از عملیات تخلیه نیروها بود. وقتی که نیروهای آلمانی از این عملیات مطلع شدند، دستور توقفی که هیتلر صادر کرده بود پس گرفته شد، ولی دیگر خیلی دیر شده بود؛ چون در طی یازده روز آینده نیروهای بریتانیایی موفق شدند ۳۳۸ هزار سرباز متفقین را نجات دهند. با اینکه نبرد فرانسه شکست سنگینی برای نیروهای متفقین بود، ولی موفقیت عملیات دانکرک باعث تسکین این موضوع شد.
این نبرد باعث افزایش روحیه کسانی شد که در جبهه‌های جنگ در حال دفاع از خانه‌ی خود بودند. البته این نبرد اصلاً آسان نبود و تعداد زیادی از سربازان در این عملیات جان خود را از دست دادند. توپخانه و نیروهای هوایی آلمانی به صورت پیاپی ساحل را بمباران می‌کردند و امید داشتند مانع موفقیت عملیات داینامو شوند. تقریباً تمامی تانک‌ها و وسایل سنگین نیروهای بریتانیایی طی این عملیات دستگیر شدند. با این که صدها هزار نفر طی این عملیات نجات یافتند، ولی ده‌ها هزار نفر نیز اسیر شدند و تا پایان جنگ جهانی نیز هم اسیر جنگی باقی ماندند.
عواقب بعدی
خیلی ها می‌‌گویند نقطه‌ی اوج یک نبرد نیروی اراده است و با نیروی اراده می‌توان هر کاری را انجام داد، ولی این نبرد نشان داد که توانایی رهبری و طرح نقشه‌ی درست آن هم پس از شکست است که می‌تواند باعث موفقیت شود. حمله‌ی آلمان به فرانسه برای این ارتش یک پیروزی بزرگ بود و متفقین در این نبرد شکست سنگینی خوردند، ولی نبرد دانکرک به ویسنتون چرچیل این اجازه را داد تا پس از شکست خوردن درباره‌ی پیروزی حتمی و قریب الوقوع صحبت کند با این که سال‌ها طول کشید تا فرانسه دوباره آزاد شود.
در چهارم ژوئن سال ۱۹۴۰ که نبرد دانکرک پایان یافت چرچیل بزرگترین سخنرانی خود را در پارلمان انگلستان انجام داد و در آن بیان کرد که برای رسیدن به پیروزی نیاز به تلاش از جانب همه است.
ما تا پایان راه پیش می‌رویم. ما در فرانسه مبارزه خواهیم کرد. ما در دریاها و اقیانوس‌ها مبارزه خواهیم کرد. ما با اعتماد به نفس و قدرت رو به رشد در هوا مبارزه خواهیم کرد. ما به هر قیمتی از جزیره‌ی خود دفاع خواهیم کرد. ما در ساحل، در خشکی، در مزرعه، در خیابان و بر روی تپه‌ها و کوه‌ها مبارزه خواهیم کرد و هیچگاه تسلیم نخواهیم شد.
بعد از پایان نبرد دانکرک رسانه‌ها این نبرد را به سرعت به سمبل پیروزی برای متفقین تبدیل کردند؛ با وجود این که نبرد فرانسه با شکست همراه بود، ولی جنگ تمام نشده بود. فرانسه در دستان نیروهای آلمانی بود، ولی چند سال بعد متفقین این بار با کمک آمریکا با ارتش ضعیف شده‌ی آلمان وارد نبرد شدند و توانستند فرانسه را آزاد کنند. تسلیم شدن فرانسه به آلمان می‌توانست به معنی نابودی اروپا ختم شود، ولی معجزه‌ای که در نبرد دانکرک رخ داد، مانند روزنه‌ی امیدی برای نیروهای متفقین عمل کرد و اجازه نداد آتش جنگ به آسانی خاموش شود. همانند شعار فیلم،”دانکرک اتفاقی است که جهان ما را شکل داده است.”
توسط اشکان دولتی
گیمفا
