همه‌ی ما به خوبی می‌دانیم که موتورهای بازی‌سازی تنها یکی از ابزارهایی است که برای ساخت یک بازی ویدیویی به کار گرفته می‌شوند. برای همین معمولا برای بخش‌های طراحی، مدل‌سازی، صدا و انیمیشن از نرم‌افزارهای دیگری در کنار موتور ساخت بازی استفاده می‌شود. البته گاهی اوقات با توجه به قابلیت‌های ابزارهایی که در اختیار ما قرار دارند می‌توانیم تعدادی از این کارها را درون یکی از این نرم‌افزارها انجام دهیم و احتیاج نداریم برای در هر یک از این زمینه‌ها از نرم‌افزارهای جداگانه‌ای استفاده کنیم.
همچنین با توجه به هدف اولیه این مقالات و سطحی از بازی‌سازی که در حال حاضر هدف گرفته‌ایم طبیعی است که ما در مباحثی همانند ریتوپولوژی (Retopology)، رنگ‌آمیزی سه‌بعدی (3D Painting) و از این قبیل مسائل وارد نمی‌شویم و تنها به بررسی مسائل پایه‌ای همانند طراحی، مدل‌سازی، صدا و انیمیشن خواهیم پرداخت. همچنین باید بیان کنیم که ما هیچ نظر خاصی نسبت به هیچ کدام از این نرم‌افزارها نداریم و شما برای انتخاب هر کدام از آن‌ها کاملا آزاد هستید. تجربه‌ی شخصی و همچنین توصیه حرفه‌ای‌های این صنعت نشان داده است که بهترین نرم‌افزار برای هر شخصی نرم‌افزاری است که با آن می‌تواند بهتر از دیگر نرم‌افزار هم نوع خودش ارتباط برقرار کرده و کار کند. مثلا تجربه‌ی شخصی به من نشان داده است که ارتباط بهتری با نرم‌افزار Maya به نسبت نرم‌افزار 3Ds Max برقرار می‌کنم و برای همین اگر بخواهم با یکی از این دو نرم‌افزار مدل‌سازی کنم، انتخاب من نرم‌افزار Maya خواهد بود و این در حالی است که برای موضوع مدل‌سازی معمولا 3Ds Max و برای انیمیشن Maya توصیه می‌شود. برای همین تنها به دلیل توصیه چند نفر خودتان را محصور نرم‌افزاری که حتی نمی‌توانید با رابط‌کاربری آن ارتباط برقرار کنید نکنید، چرا که اگر قرار باشد در طولانی مدت درگیر آن نرم‌افزار باشید و حس خوبی هم به آن نداشته باشید تنها نتیجه‌ی این موضوع کاهش راندمان شما خواهد بود. در این مقاله از سری مقالات آموزش بازی سازی به معرفی نرم‌افزارهای انیمیشن دوبعدی می‌پردازیم.
انیمیشن دوبعدی
شاید برای شروع بد نبود از مسئله‌ی طراحی و نرم‌افزارهای مربوط به آن شروع کنیم. اما بعد از کمی فکر کردن به این نتیجه رسیدم که در زمینه‌ی طراحی حتی اگر واقعا تازه‌کار باشید، بدون شک حداقل نرم‌افزارهای قدرتمندی همانند Photoshop و Illustrator را می‌شناسید و برای همین مشکلی در این زمینه نخواهید داشت. برای همین یک قدم جلوتر رفتیم و مستقیم وارد موضوع انیمیشن (Animation) و نرم‌افزارهای جذاب آن شدیم.
انیمیشن مسئله‌ی بسیار مهمی در بازی‌سازی است. کافی است مقداری در بازی‌سازی فرو رفته باشید تا اهمیت این موضوع را به خوبی درک کنید. تقریبا هر چیزی که درون بازی شما حرکت می‌کند به نوعی با مبحث انیمیشن مرتبط خواهد بود. از حرکت برگ درختان گرفته تا حرکت شخصیت‌های بازی ما، همه مواردی هستند که در ابتدا و در محیطی جداگانه آماده شده‌اند و تنها درون موتور بازی در جای خود قرار گرفته یا ترتیب اجرای آن‌ها مشخص شده است. امروزه به خصوص در زمینه‌ی انیمیشن دوبعدی پیشرفت‌های خوبی صورت گرفته و سیاست‌های تولید این نرم‌افزارها به سمتی رفته است که هر فردی با هر دانشی بتواند از نرم‌افزارهای موجود در این زمینه استفاده کند.
Spriter
اگر به دنبال یک نرم‌افزار ساده و در عین حال کارآمد برای انیمیشن‌های دوبعدی خود هستید Spriter گزینه‌ی بسیار مناسبی برای شما خواهد بود. این نرم‌افزار مخصوص بازی‌های دوبعدی توسعه داده شده و در آن می‌توانید با استفاده از سیستم استخوان‌بندی در نظر گرفته شده، انیمیشن‌های خود را انجام دهید.
شاید بارزترین ویژگی این نرم‌افزار را بتوان در سادگی و راحتی کار با آن خلاصه کرد. راحتی می‌توانید اصول اولیه آن را در یکی دو ساعت یاد گرفته و سپس کار خود را شروع کنید. در این نرم‌افزار شما بر تک‌تک فریم‌های انیمیشن خود تسلط دارید و می‌توانید با استفاده از منحنی‌های در نظر گرفته شده درون آن و تنها با تنظیم چند فریم، به سادگی هر چه تمام‌تر به هدف خود برسید. مثلا در زمینه‌ی افتادن یک نیزه ایستاده روی زمین کافی است حالت‌های اول و آخر را روی فریم‌های مورد نظر تنظیم کرده و سپس با استفاده از منحنی‌های تنظیم سرعت، فیزیک افتادن نیزه را شبیه‌سازی کنیم. تمامی این فرآیند در کمتر از یک دقیقه قابل اجراست. برای آشنایی بهتر با این نرم‌افزار ویدئوی زیر را تماشا کنید:
همان‌گونه که در ویدئو مشاهده کردید قابلیت‌های دیگری همچون حالت پیکسل‌آرت نیز درون این نرم‌افزار وجود دارد و می‌تواند به شما در ساخت انیمیشن‌های مخصوص این سبک کمک زیادی کند. این نرم‌افزار دارای دو نسخه‌ی رایگان و حرفه‌ای است و برای دسترسی به نسخه‌ی حرفه‌ای آن باید مبلغ ۵۹ دلار را هزینه کنید. برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار جالب و دریافت نسخه‌ی رایگان آن می‌توانید به این آدرس مراجعه کنید.
Spine
شاید در نگاه اول فکر کنید این نرم‌افزار همان نرم‌افزار Spriter است که با یک رابط‌کاربری جدید در اختیار شما قرار گرفته است و البته این مسئله هم به دلیل شباهت‌های زیاد این دو نرم‌افزار قابل درک است. البته این گونه هم نیست که همه چیز در این دو نرم‌افزار مشابه هم باشد. این موضوع به راحتی از روی قیمت ۲۹۹ دلاری نسخه‌ی حرفه‌ای آن کاملا مشخص است. در کنار نسخه‌ی حرفه‌ای و رایگان این نرم‌افزار، نسخه ی دیگری تحت عنوان Essential نیز برای خرید وجود دارد که قیمت آن ۶۹ دلار است. البته نسخه‌ی چهارمی هم با عنوان Enterprise در نظر گرفته شده که قیمت پایه ۲۲۰۰ دلاری دارد و برای هر کاربر اضافه‌تر هم ۲۶۹ دلار به آن اضافه می‌شود و سالیانه هم باید مجوز آن تمدید شود. تنها نکته‌ای که در مورد نسخه‌های آن وجود دارد این است که شما در نسخه‌ی رایگان آن نمی‌توانید از پروژه‌ی خود خروجی بگیرید و برای اینکار باید حداقل نسخه‌ی Essential را تهیه کنید.
در کنار تمامی ویژگی‌های نرم‌افزار Spriter، این نرم‌افزار قابلیت‌هایی همانند Weighted Meshes را دارد که با استفاده از آن می‌توانید یک بخش از شخصیت مورد نظر را مش‌بندی کرده و آن را به چندین استخوان متصل کنید. با حرکت استخوان‌ها، آن قسمت مشخص شده به صورت خودکار تغییر شکل داده و حالت طبیعی‌تری را به نمایش می‌گذارد. با اینکه این نرم‌افزار قابلیت‌های بیشتری به نسبت Spriter دارد اما مقداری در زمینه‌ی قیمت‌گذاری ناعادلانه عمل کرده است. برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار می‌توانید ویدئوی زیر را تماشا کنید:
نکته‌ی آخری که در مورد این نرم‌افزار وجود دارد منحنی یادگیری آن است که به نسبت Spriter، یادگیری آن برای تازه‌کارها مقداری سخت‌تر است و این می‌تواند برای کسانی که تازه به مبحث انیمیشن علاقمند شده‌اند مفید باشد. برای دریافت این نرم‌افزار می‌توانید به این آدرس مراجعه کنید.
CrazyTalk Animator 3
یکی از جالب‌ترین نرم‌افزارهایی که پیش‌روی شما قرار دارد، نرم افزار CrazyTalk Animator 3 است. در سایت این نرم‌افزار از آن به عنوان ساده‌ترین روش برای ساختن انیمیشن‌های حرفه‌ای یاد شده است و گفته شده که شما می‌توانید با هر سطحی از مهارت با این نرم‌افزار نمونه‌های حرفه‌ای تولید کنید. طبق گفته‌ی سازنده‌های این نرم‌افزار هر کسی می‌تواند یک عکس، لوگو یا چیزی شبیه آن‌ها را وارد نرم‌افزار کرده و با استفاده از امکانات نرم‌افزار به آن جان ببخشد.
این نرم‌افزار برای مدیریت چهره و حالت‌های آن توانایی‌های جالبی دارد و در کنار آن با استفاده از کتابخانه‌های غنی خود شما را برای شبیه‌سازی بسیار راحت حرکات انسان و حیوانات بسیار کمک می‌کند. در کنار این موارد شما می‌توانید به راحتی با استفاده از بخش Accessory Library این نرم‌افزار اشیا مختلف از پیش آماده شده را وارد انیمیشن خود کرده و بدون هیچ زحمتی از آن‌ها استفاده کنید. یکی از قابلیت‌های دیگر این نرم‌افزار توانایی خواندن فایل‌های PSD نرم‌افزار فتوشاپ است و شما به راحتی می‌توانید کارهای هنری خود را وارد این نرم‌افزار کرده و کار خود را شروع کنید. برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار فوق‌العاده جالب ویدئوی زیر را تماشا کنید:
این نرم‌افزار که در کنار ویژگی‌های جالب خود تعدادی از ویژگی‌های پایه‌ای نرم‌افزارهای قبلی (همانند ویرایشگر استخوان‌بندی) را نیز دارد در چهار نسخه دردسترس قرارگرفته است. نسخه‌های Standard، PRO و Pipline که به ترتیب ۶۹، ۱۷۹ و ۲۹۹ دلار قیمت دارند. این ۳ نسخه در کنار نسخه‌ی آزمایشی آن بازه‌ی مناسبی را برای مخاطبان آماده کرده‌اند. شما می‌توانید برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار و دریافت آن به این آدرس مراجعه کنید.
Synfig
شاید بزرگترین نقطه قوت این نرم‌افزار را باید متن‌باز و رایگان بودن آن بدانیم. نرم‌افزار Synfig هر ویژگی پایه‌ای که برای ساختن یک انیمیشن دوبعدی مورد نیاز است در اختیار شما قرار می‌دهد. شما در این نرم‌افزار می‌توانید از دو تکنیک KeyFrame و WayFrame برای جان بخشیدن به پروژه‌ی خود استفاده کنید. همچنین این نرم‌افزار از فایل‌هایی صدایی پشتیبانی کرده و شما می‌توانید انیمیشن‌های خود را با قطعات صدایی خود هماهنگ کنید. برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار می‌توانید ویدئوی زیر را تماشا کنید:
با توجه به رایگان بودن نرم‌افزار نمی‌توانیم توقع امکانات زیادی را از آن داشته باشیم ولی اگر هدف شما تنها ساختن انیمیشن دوبعدی مورد نیاز بازیت‌ان است، این نرم‌افزار شما را ناامید نخواهد کرد. برای دریافت این نرم‌افزار می‌توانید به این آدرس مراجعه کنید.
MOHO
نرم‌افزار MOHO یا همان Anime Studio، نرم‌افزار شناخته شده‌ای است. در واقع این نرم‌افزار یک نرم‌افزار ساخت انیمیشن است و با آن نمونه‌های سینمایی هم ساخته شده است. مثلا انیمیشن بسیار زیبای Song of the Sea را با همین نرم‌افزار ساخته‌اند که توانسته رضایت ۹۹ درصد منتقدان سایت Rotten Tomatoes را کسب کند. در سال ۲۰۱۶ با افزوده شدن قابلیت خروجی گرفتن فایل‌های FBX به این نرم‌افزار برای موتور یونیتی عملا راه برای استفاده از قابلیت‌های آن برای بازی‌سازی هموار شد. شما می‌توانید به راحتی شخصیت خود را درون این نرم‌افزار آماده کرده و سپس آن را برای استفاده در موتور یونیتی خروجی بگیرید. برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار می‌توانید ویدئوی زیر را تماشا کنید:
با اینکه استفاده از قابلیت‌های این نرم‌افزار توانمند برای بازی‌سازی محدود است اما به دلیل معروف بودن آن نام‌بردن از آن خالی از لطف نیست. برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار می‌توانید به این آدرسمراجعه کنید.
Adobe Character Animator
شاید اگر بخواهیم بر اساس شاخص خلاقیت نرم‌افزارهای معرفی شده را رتبه‌بندی کنیم، نرم‌افزار Character Animator شرکتی آدوبی بدون شک یکی از مقام‌های اول یا دوم را به دست می‌آورد. همان طوری که از اسم این نرم‌افزار مشخص است ما با مبحث انیمیشن شخصیت‌ها در این نرم افزار طرفیم، اما مهم نحوه‌ی انجام این کار است. برای فعالیت با این نرم‌افزار ابتدا باید یک وب‌کم و یک میکروفن در کنار خود داشته باشید! شما می‌توانید با استفاده از نرم‌افزارهای Photoshop و Illustrator شخصیت خود را خلق کنید و سپس با استفاده از این نرم‌افزار و قابلیت ردیابی چهره و صدای آن، به صورت و بدن شخصیت خود جان ببخشید. همان گونه که بیان کردم شما تنها به یک وب‌کم و یک میکروفن احتیاج دارید و خبری از هیچ ابزار دیگری نیست. نرم‌افزار با ردیابی صدا و تصویر شما در لحظه تغییرات را روی صورت شخصیت اعمال می‌کند و به نوعی شما در یک لحظه هم می‌توانید کار انیمیشن را جلو ببرید و هم صداگذاری شخصیت مورد نظر را انجام دهید. در انتها می‌توانید از پروژه‌ی خود خروجی گرفته و در کنار تک فریم‌های آماده شده، صدای ضبط شده‌ی خود را نیز در اختیار داشته باشید. در این زمینه بد نیست ویدئوی کوتاه زیر را تماشا کنید:
این نرم‌افزار می‌تواند در زاویه‌های مختلف صورت عمل کرده و تغییرات چهره را ثبت کند. با اینکه این نرم‌افزار هنوز در مرحله‌ی بتای خود مانده است اما می‌توانید آن را دریافت کرده و از آن استفاده کنید. تنها نکته‌ای که در تجربه‌ی شخصی خودم به آن برخورد کردم این است که تحلیل صدای نرم‌افزار بر اساس آواهای انگلیسی صورت می‌گیرد و برای همین ممکن است مقداری در تطابق لب‌های شما با لب‌های شخصیت مشکل به وجود بیاید. البته در کنار انیمیشن‌سازی چهره، می‌توانید با امکانات نرم‌افزار تا حدودی هم دیگر اعضای بدن را حرکت دهید و انیمیشن‌های کامل‌تری را آماده کنید.
همچنین در هنگام ورود به نرم‌افزار در عرض چند دقیقه می‌توانید آموزش‌های پایه‌ای این نرم‌افزار را در قالب یک انیمیشن تعاملی بسیار جذاب پشت سر بگذارید و پس از آن به استفاده از آن بپردازید. این نرم‌افزار یکی از نرم‌افزارهایی است که تجربه‌ی آن را به شما پیشنهاد می‌دهم. شما می‌توانید برای آشنایی بیشتر با این نرم‌افزار به این آدرس مراجعه کنید.
