صنعت تولید نمایشگرها همواره در حال تغییر و تحول است و فناوریهای جدیدی برای نمایش هرچه بهتر تصاویر و نزدیک کردن محتواهای ضبطشده به واقعیت در این محصولات استفاده میشود. فناوری HDR و رزولوشن 4K بخشی از این پیشرفتها هستند که ساعتهای اختصاص داده شده به تلویزیونها و صفحههای نمایش را بیش از پیش لذتبخش کرده و تجربهای بیمانند را برای مخاطبین به ارمغان میآورند. اما عاملی که باعث شد گیمرها و به خصوص کاربران کنسولها به سمت HDR و 4K گرایش پیدا کنند، اعلام پشتیبانی کنسولهای نسل هشتم سونی و مایکروسافت از آنها است. با این حال همچنان ماهیت این دو برای بسیاری از بازیکنان ناشناخته باقی مانده است. در این مطلب بیشتر با فناوری HDR و رزولوشن 4K آشنا میشویم.
رزولوشن 4K چیست؟
به طور کلی نمایشگرهای خانگی 4K قادر به پخش تصاویر با وضوح ۳۸۴۰x۲۱۶۰ هستند. این بدان معنا است که این دسته از نمایشگرها ۳۸۴۰ پیکسل افقی و ۲۱۶۰ پیکسل عمودی ارائه میدهند. با ضرب این دو عدد با هم، پنلی با بیش از ۸ میلیون پیکسل بدست میآورید. این تعداد چهار برابر تراکم پیکسلی یک پنل با رزولوشن 1080p HD است. محاسبه این نسبت را در زیر مشاهده میکنید:
پیکسل ۳۸۴۰x۲۱۶۰ = ۸۲۹۴۴۰۰
پیکسل ۱۹۲۰x۱۰۸۰x۴ = ۸۲۹۴۴۰۰
اصطلاح 4K نتیجه دستیابی صنعت فیلم و سینما به رزولوشن ۴۰۹۶x۲۱۶۰ و نسبت ابعاد ۱.۹:۱ است. اما از آنجایی که اکثر مانیتورها و تلویزیونهای خانگی از نسبت ۱۶:۹ بهره میبرند، این رزولوشن به ۳۸۴۰x۲۱۶۰ که در بین عموم با Ultra HD شناخته میشود، کاهش پیدا کرده است.
رزولوشن 4K چه تاثیری بر روی کیفیت تصاویر دارد و آیا همهگیر خواهد شد؟
درباره تاثیر رزولوشن 4K در کیفیت تصاویر باید گفت که نتیجه بهرهگیری از این رزولوشن ارائه تصاویر واضح و شارپ است. از آنجایی که نتیجه کشیده شدن نمایشگرهای 1080p در سطحی بزرگ، تار شدن تصاویر با کاهش تراکم پیکسلی بوده، رزولوشن 4K باعث میشود نمایشگرها ابعاد بزرگتری داشته باشند. تحقیقات و مطالعات حاکی از وجود تلویزیونهای UHD با قابلیت پخش 4K در اکثر خانههای مردم ایالات متحده آمریکا تا سال ۲۰۲۰ میلادی هستند.
برای تماشای تصاویر با رزولوشن 4K به پخشکنندهای با قابلیت نمایش اینگونه تصاویر نیاز است؟
پاسخ مثبت است. در بازار پخشکنندههای مستقل 4K به وفور یافت میشود، اما رایانههای شخصی با کارت گرافیکهای مدرن هم قادر به پخش تصاویر با رزولوشن 4K هستند. کنسول ایکسباکس وان S قادر به پخش فیلمهای 4K بوده اما قدرت کافی برای اجرای بازیهای ویدیویی در این رزولوشن را در اختیار ندارد. به همین منظور کمپانیهای مایکروسافت و سونی نسخه قویتر کنسولهای نسل هشتم خود را به ترتیب با نامهای پراجکت اسکورپیو و پلیاستیشن 4 پرو معرفی کردند که امکان تجربه بازیها با رزولوشن 4K را فراهم میکنند. با این حال از آن جهت که رزولوشن 4K دارای تراکم پیکسلی بالایی بوده و پردازش آن قدرت گرافیکی بالایی را لازم دارد، منطقی است که برخی از بازیها Upscale شوند.
چه مقدار محتوای 4K در دسترس است؟
در سالهای اخیر کمپانیهای بزرگ فعال در حوزه سینما محتواهای خود را در قالب دیسکهای بلوری 4K در اختیار مخاطبین قرار دادهاند و با مراجعه به وبسایت Blu-ray.com میتوانید فیلمهای متعددی را که در این قالب عرضه شده و خواهند شد مشاهده کنید. در بخش محتواهای آنلاین نیز کیفیت UHD با استقبال روبهرو شده و بسیاری از سرویسهای استریم نظیر یوتیوب، آمازون، ویمئو و نتفلیکس ویدیوهای خود را با رزولوشن 2160p منتشر میکنند. علاوه بر این افرادی که خواهان کیفیت بالاتر از UHD هستند، میتوانند تعدادی از سریالهای نتفلیکس اعم از Jessica Jones ،Daredevil و House of Cards را به صورت 4K به تماشا بنشینند.
موانع بر سر راه 4K چه هستند؟
علاوه بر کمبود محتوای 4K در حال حاضر، برای استریم ویدیوهایی با رزولوشن 2160p به اینترنت فوقالعاده پرسرعتی نیاز است. در بخش گیمینگ هم به این دلیل که 4K چهار برابر واضحتر از 1080p است، به سیستم قدرتمند و به طبع گرانقیمتی احتیاج دارید.
فناوری HDR چیست؟
HDR مخفف High dynamic range imaging به معنای تصویربرداری دامنه دینامیک بالا است. این فناوری سالها است که در زمینه عکاسی بر سر زبانها افتاده است و عکاسان حرفهای از دوربینهای مبتنی بر فناوری HDR استفاده میکنند. با این حال کمپانی تولید نمایشگرها اخیرا به سمت این فناوری رفته و در تولیدات خود آن را نیز لحاظه کردهاند. دوربینهای HDR به منظور نمایش بهتر روشنایی و تاریکی یک صحنه، چندین عکس با نوردهی متفاوت تهیه میکنند. سپس این تصاویر ترکیب شده و تصویر واحدی ایجاد میشود که نسبت به تصاویر عادی دامنه شدتهای نوری را دقیقتر به نمایش میگذارند. در مقابل فناوری HDR در تلویزیونها هدف نمایش واقعیتر رنگها را دنبال میکند، اما به جای استفاده از پروسه ترکیب چندین تصویر با یکدیگر، سازندگان از پنلهایی استفاده میکنند که گاموت وسیعتری را نسبت به تلویزیونهای RGB ارائه میدهند. کمپانی انویدیا پیش از این اعلام کرده بود که فناوری HDR گاموت را با ضریب دو گسترش میدهد، این بدان معنا است که نمایشگرهای مبتنی بر این فناوری قادر به نمایش در حدود ۷۵ درصد از طیف مرئی هستند. به منظور مقایسه طیف رنگهای HDR (مثلث سیاه) و sRGB (مثلث زرد) میتوانید چارت CIE زیر را مشاهده میکنید.
اهمیت HDR در چیست؟
فناوری HDR کنتراست میان رنگهای سیاه و سفید را افزایش میدهد. این افزایش بدان معناست که رنگهای سفید، روشنتر و رنگهای سیاه، تیرهتر به نمایش درمیآیند و رنگهای دیگر نیز با غنای بیشتری مشاهده میشوند. برای مثال آتش به نمایش درآمده در تصویر زیر «گرمتر» و «طبیعیتر» به نظر میرسد. تفاوتهای میان تلویزیونهای عادی و مبتنی بر HDR در زمان ارتقا از رزولوشن 1080p به 4K بیش از پیش به چشم میآیند.
تمامی تلویزیونهای 4K از HDR پشتیبانی میکنند؟
خیر. در حالی که بسیاری از تلویزیونهای مبتنی بر HDR از پنلهای 4K بهره میبرند، تمامی تلویزیونهای 4K قادر به نمایش تصاویر با استفاده از فناوری HDR نیستند. در واقع این دو تکنولوژی مجزا از یکدیگر هستند. فناوری HDR از تراکم پیکسلی بالایی که در تلویزیونهای 4K با رزولوشن 2160p وجود دارد، در جهت خلق تصاویری پویاتر و غنیتر استفاده میکند و به نوعی 4K و HDR مکمل یکدیگر هستند. اما تمامی تلویزیونهای 4K لزوما از HDR پشتیبانی نمیکنند.
ملزومات HDR چه هستند؟
علاوه بر یک تلویزیون HDR، برای استفاده از این فناوری وسوسهانگیز به یک پخشکننده مخصوص این امر، کابل HDMI 2.0 و محتواهایی که به وسیله دوربینهای مبتنی بر HDR تصویربرداری شدهاند نیاز دارید. در بخش گیمینگ به کنسول یا پردازنده گرافیکی نیاز دارید که توانایی ایجاد تصاویر HDR را داشته باشد. کمپانی مایکروسافت با عرضه ایکسباکس وان S این امکان را در اختیار بازیکنان قرار داده است. در طرف مقابل کمپانی سونی با انتشار یک بروزرسانی این فناوری را به کنسول نسل هشتم خود اضافه کرده است. با این حال این کمپانی عرضه نسخه قویتری از پلیاستیشن 4 با نام پلیاستیشن 4 پرو را در دستور کار دارد که بر خلاف کنسول ایکسباکس وان S دارای درایو اپتیکال با قابلیت پخش دیسکهای بلوری 4K و HDR نیست.
چه میزان محتوای HDR تولید شده است؟
در حال حاضر محتوای زیادی با این فناوری در دسترس نیست، زیرا همهگیر شدن این فناوری قدمت طولانی ندارد و در مقایسه با 4K یک کودک نوپا است. با این حال آمازون پرایم Instant Video و نتفلیکس در حال تولید محتواهای HDR هستند. علاقهمندان میتوانند سریالهای Marco Polo و Daredevil از تولیدات شبکه نتفلیکس را به صورت HDR تماشا کنند. اما پشتیبانی از HDR تنها مختص به بازیها و فیلمهایی جدید نبوده و محصولاتی که در سالها گذشته تولید شدهاند میتوانند به منظور بهرهگیری از فناوری HDR ریمستر شوند. برای مثال کمپانی سونی اخیرا اعلام کرده است این فناوری در قالب یک بروزرسانی به بازی Uncharted 4: A Thief’s End اضافه خواهد شد.
تلویزیونهای OLED تفاوتی با تلویزیونهای HDR ندارند؟
لزوما این دسته از تلویزیونها یکسان نیستند. تلویزیونهای OLED سطح تیرهگی عمیقی را به دلیل عملکرد هریک از پیکسلها به عنوان منبع نور ارائه میکند که این امر مشابه تلویزیونهای HDR است. اما به این دلیل که تلویزیونهای OLED به مانند تلویزیونهای LED از نور پسزمینه بهره نمیبرند، قادر به نمایش روشنایی همانند تلویزیونهای HDR نیستند. به عبارت دیگر تلویزیونهای OLED یک هزار nit روشنایی که لازمه فناوری HDR است را در اختیار ندارند. تنها تلویزیونهایی از دسته OLED قادر به ارائه تصاویری مشابه تلویزیونهای HDR هستند که بیش از ۵۴۰ nit روشنایی و کمتر از ۰٫۰۰۰۵ nit تیرگی داشته باشند.
مشخه تلویزیونهای HDR چه هستند؟
اتحادیه HDR به منظور ایجاد استانداردهایی برای تلویزیونهای HDR تاسیس شد. یکی از استاندارهای وضعشده توانایی پخش حد خاصی از روشنایی در مقیاس nit است. دیگر استاندارد مطرحشده که در تلویزیونهای OLED شناختهشدهتر است، رسیدن پنل استفادهشده به حد خاصی از نسبت کنتراست بین رنگهای سفید و سیاه است. اگر قصد خرید تلویزیون HDR را دارید، در هنگام خرید حتما به لیبل Ultra HD Premium دقت کنید.