انواع لنز چشم در بازار وجود دارد که هرکدام برای افراد خاصی با امراض مختلف چشم قابل استفاده است و هر فردی با توجه به مشکلی که دارد باید لنز مناسب خود را انتخاب کند.
انواع لنز طبی
۱-لنزهای نرم که معمولاً برای نزدیک بینی و دوربینی استفاده می‌شود.
۲-لنزهای سخت که معمولاً برای آستیگمات‌های بالا و قوز قرنیه (کراتوکونوس) به کار می‌روند.
۳-لنزهای توریک که شامل نرم توریک و سخت توریک می‌باشد، که این لنزها نیز برای بیمارانی که آستیگمات هستند، استفاده می‌شود.
لنز تماسي چيست؟
کنتکت لنزها ديسک‌های انحنادار پلاستيکی نازک و شفافی هستند که روي لايه اشکی سطح قرنيه چشم شناورمی‌شوند. زمانی که از لنز تماسی استفاده می‌کنيد، احساس راحتي و شفافيت بينایی در گرو سلامت سطح قرنيه و لايه اشکی است. لنز های تماسی برای اصلاح همان عيوب انکساری که عينک اصلاح می‌کند، به کار می‌روند که عبارتند از:
- ميوپی(نزديک بينی)
- هايپروپی(دور بينی)
- آستيگماتيسم
- پيرچشمی
انواع لنزهای تماسی
*براساس نوع ماده ای که لنز از آن ساخته شده است به دو نوع تقسیم می شوند:
۱-لنزهای تماسی نرم
۲-لنزهای تماسی سخت
*براساس اصلاح نوع عیوب انکساری به سه گروه تقسیم می شوند:
۱-کروی (برای اصلاح دوربینی و یا نزدیک بینی)
۲-توریک (برای اصلاح آستیگماتیسم)
۳-دوکانونی (برای اصلاح پیرچشمی)
* براساس برنامه زمانی استفاده از آنها، به دو گروه تقسیم می شوند:
۱-لنزهای روزانه
۲-لنزهای طولانی مدت یکبار مصرف
مزاياي لنزهای تماسي
* استفاده از آنها راحت و آسان است.
* مه آلوده يا بخار گرفته نمی‌شوند.
* لنز تماسی ديده نمی‌شود؛ در نتيجه فرد ظاهر زيباتری دارد.
* در بعضی از افراد کاهش بينايی با لنز بهتراز عينک اصلاح می شود.
* در ورزشکاران استفاده از لنز مناسب تر است.
* با عينک فرد فقط روبرو را خوب می‌بيند و برای ديدن اطراف بايد سر خود را بچرخاند؛ در صورتی که لنز تماسی همراه چشم می‌چرخد و فرد در تمام جهات بينايی خوبی دارد.
* در افراد نزديک بينی که شماره چشم بالايی دارند، به علت خاصيت فيزيکي شيشه عينک کوچک نمايی ايجاد می کند؛ در نتيجه هم فرد اشياء را کوچکتر می بيند و هم از پشت شيشه عينک چشمها ريزتر به نظر می رسند.
* در افراد دور بينی که شماره چشم بالايی دارند، نيز به علت خاصيت فيزيکی شيشه عينک درشت نمايی ايجاد می کند؛ در نتيجه هم فرد اشياء را بزرگتر می بيند و هم از پشت شيشه عينک چشمها درشتتر به نظر می رسند.
* عينک باعث احساس سنگينی روی پل بينی يا گوش می شود؛ در حالی که لنز چنين مشکلی را ندارد.
* در بعضي از افراد ممکن است پوست پل بينی، شقيقه ها و يا پشت گوش نسبت به عينک حساسيت داشته باشد؛ در نتيجه فرد دچار آلرژی پوستی در اين نواحی شود.
* تصحيح آستيگماتيسم‌های نامنظم
* كاهش آنيزومتروپيا (تفاوت در مقدار نمره عينك دو چشم) و آنيزوكوفيا (تفاوت در اندازه تصاوير در دو چشم)
* عدم ايجاد اسكوتوم حلقوی كه در نمرات دوربينی زياد پيش مي‌آيد به‌خصوص در افرادی كه عمل جراحی آب مرواريد انجام داده و فعلاً از عينك استفاده می‌کنند اين اسكوتوم مشاهده می‌شود .
معايب لنزهای تماسی
نياز به مراقبت و نگهداری بيشتری دارند.
در موارد نادری ممکن است به علت استفاده طولانی مدت و يا عدم رعايت بهداشت عفونت چشم ايجاد شود.
محدودیت استفاده از لنز
افرادی که مبتلا به چشم خشک هستند.
بیماران مبتلا به بیماریهای لبه پلک مانند بلفاریت.
افرادی که مکررا دچار عفونت چشمی از جمله تب خال چشم می شوند.
افرادی که در آب و هوای خیلی خشک زندگی می کنند.
نگهداری از لنزها
لنزهای توریک نرم و سخت و همچنین لنزهای نرم را باید حدود ۸ ساعت در محلول ضد عفونی کننده نگهداری کرد و اگر استفاده نمی‌شوند، حتماً در جا لنزی و محلول خاص خود قرار داده شوند.
لنزهای نرم را اصلاً نباید آب بزنیم، زیرا خراب می‌شوند. در این نوع لنزها تنها باید از سرم نرمالین سالین جهت شستشو استفاده کرد، ولی لنزهای سخت را می توان با آب و شامپو بچه شستشو داد.
چگونه و چه مدت باید از لنز استفاده کرد تا کم‌ترین آسیب به چشم برسد؟
معمولاً در کشورهای اروپایی لنزهایی به صورت یک بار مصرف می‌باشند. نکته قابل توجه در این است که هر چقدر درصد آب لنز بیشتر باشد، آسیب کمتری به چشم وارد می‌کند.در ایران معمولاً از لنزهایی استفاده می‌شود که عمر بیشتری دارند، و تا زمانی که به چشم آسیب نزنند و چشم را دچار خارش نکنند یا ایجاد حساسیت نکنند و همچنین باعث قرمزی چشم نشوند، می‌توان از آنها استفاده کرد.توصیه می‌شود که بیماران حتماً موقع خواب لنز را از داخل چشم خارج کنند و هیچ وقت با لنز نخوابند و بلافاصله لنز را در جا لنزی مناسب خود قرار داده و داخل آن مایع ضدعفونی کننده خاص خود را بریزند. هیچ وقت با دست‌های آلوده به لنز دست نزنند و حتماً تمام مسائل بهداشتی را در استفاده از لنز به کار گیرند.
لنزهای رنگی طبی و غیرطبی
لنزهای زیبایی باید از فروشگاه‌ها و داروخانه‌های مجاز تهیه شوند و انواع لنز در صورتی که به چشم آسیبی نرسانند و باعث ایجا حساسیت و خارش و قرمز شدن نشوند، استفاده از آنها موردی ندارد. منتها باید تمام نکات بهداشتی رعایت شود.
مشکل عمده ی مردم در استفاده از لنز چیست؟
مشکل عمده ی مردم، ندانستن راه درست نگهداری و استفاده از لنز است که در نهایت منجر به تحریکات چشم می‌شود. مهم‌ترین عیب این است که چشم عفونت پیدا می‌کند یا ممکن است در قرنیه ی چشم خراشی ایجاد شود. به دنبال خراش دادن چشم ممکن است، میکروب وارد چشم شود و با وجود میکروب در چشم، قرنیه دچار مشکل شود، تا جایی که منجر به پیوند قرنیه نیز شود ،حتی ممکن است عفونت باعث کم شدن دید چشم نیز شود. گاهی مشاهده شده که عفونت، منجر به تخلیه کردن کامل چشم هم شده است
روش تمیزکردن لنز
* وقتی لنز از روی چشم برداشته می شود ، قبل از هرچیز لازم است تمیز گردد . لنزهای تماسی نرم بسیار ظریف هستند و باید با احتیاط و دقت دستکاری شوند وگرنه ممکن است آسیب ببینند.
* دستهایتان را کاملا بشویید تا کثیفی و جرم های آلوده را به چشمانتان وارد نکنید . از صابون های مرطوب کننده استفاده نکنید چون برای لنز شما خوب نیستند . دستهایتان را با حوله ای خشک کنید که پرز نداشته باشد.
* ابتدا لنز یک چشم را خارج کنید با محلول مخصوص تمیز کنید تا مواد آرایشی شسته شود . بعضی محلول ها نیاز به سائیدن لنز دارند ولی بعضی دیگر فقط با ریختن محلول روی لنز تمام رسوبات را پاک می کنند . به هنگام به کارگیری محلول پاک کننده روی لنزهای تماسی نرم ، لنز را به طور خطی ( عقب و جلو ) و نه دایره ای شکل بمالید.
* این کار باعث به حداقل رساندن احتمال پارگی و پریدگی لبه های نازک لنز می شود . از پاک کردن لبه های خارجی یعنی جایی که مواد زائد تجمع پیدا می کنند ، اطمینان حاصل نمایید . به هنگام مالش جلو و عقب لنز انگشت شما باید از لبه لنز خارج شود و به کف دست برسد تا مطمئن شوید لنز کاملا پاک شده است . سپس لنز را برگردانید و این کار را روی سطح دیگر لنز تکرار نمایید . پس از تمیز کردن لنز آن را کاملا شستشو دهید.
* بلافاصله پس از پاک کردن لنزها هرکدام را به طور کامل با محلول ضدعفونی کننده بشوئید تا مواد زائد نرم شده برداشته شوند . سپس هرکدام را در فرورفتگی مناسب خود در محفظه قرار دهید . هنگامی که هر دو لنز را در محفظه نگهداری قرار دادید هرکدام از فرورفتگی ها را به اندازه کافی با محلول ضدعفونی کننده پرکنید به نحوی که سطح لنزها را بپوشاند . پوشیده شدن کامل لنزها با محلول را کنترل کنید.
* تمام این مراحل را برای لنز چشم مقابل انجام دهید.
* هرگز به نوک ظرف محلولتان دست نزنید و آن را با هیچ سطحی مثل دست یا صورت تماس ندهید.
* هرگز لنزتان را زیر شیر آب نشوئید زیرا ممکن است آلوده شود.
* وسایل لنز تماسیتان را تمیز کنید خصوصا جای لنزتان را حتما با آب گرم تمیز بشوئید و در معرض هوا خشک کنید.
* جای لنزتان را هر ماه ۱ مرتبه دور بیاندازید و از جالنزی جدید استفاده کنید تا ریسک عفونت کاهش یابد.
* لنزتان را یک بار در روز تمیز کرده و ضدعفونی کنید تا هم چشمتان سالمتر باشد و هم با لنز راحتتر باشید.
* هرگز لنز خود را به دیگران جهت استفاده قرض ندهید زیرا از این طریق علاوه بر خطر آلودگی لنز احتمال انتقال بیماریهای عفونی جدی مانند هپاتیت و ایدز وجود دارد.
