صنایع غذایی یکی از حوزههایی است که دچار تغییرات زیادی در آینده خواهد شد. پیشرفت تکنولوژی و ظهور روشهای مختلف از جمله مهندسی ژنتیک، تاثیر زیادی در این صنعت میگذارد. رشد جمعیت جهان و از سوی دیگر از بین رفتن بسیاری از حیوانات و گیاهان، نگرانیها را در خصوص ذخایر مواد غذایی انسانها افزایش داده و به همین دلیل دانشمندان بیکار ننشستند و راهحلهایی را برای تامین غذاهای آینده پیدا کردند که از جمله آن میتوان به گوشتهای آزمایشگاهی و تغییر ژنتیک در گیاهان اشاره کرد.
کارشناسان بر این باورند که روند تغییر صنایع غذایی در 30 تا 50 سال آینده دچار تحول عظیمی میشود و این روند در زندگی انسانها نیز تاثیرگذار خواهد بود. در هر صورت، پیشرفت فناوری از یک سو و نگرانی از کمبود مواد غذایی از سوی دیگر باعث خواهد شد که غذاهای آینده بسیار متفاوتتر از امروز باشد. در این مطلب قصد داریم نمونههایی از غذاهای آینده را بررسی کنیم:
1. تولید مواد غذایی با تغییر ژنتیکی
دانشمندان با روش تغییر ژنتیک مواد به وسیله فناوری CRISPR توانستند ژنوم گیاهان را تغییر دهند. به عنوان مثال، از این روش برای تولید سیب زمینیهایی که ضربهخوردگی ندارند، سیب زمینیهایی که سیاه نمیشوند و دامی که در برابر ویروسها مقاوم هستند استفاده شده است. پیشبینی میشود که در آینده، مواد غذایی بیشتری با استفاده از این فناوری تولید شود.
امروزه تنها در آمریکا، 95 درصد محصولات کشاوری با روش تغییر ژنتیکی تولید میشوند. همچنین طبق آمار منتشر شده در سال 2015، حدود 179.7 میلیون هکتار زمین در سراسر جهان زیر کشت محصولات تراریخته قرار دارد. دانشمندان معتقدند که محصولات کشاورزی تراریخته برای سلامت انسان خطری ندارد اما لازم است که قبل از عرضه هر محصول کشاورزی تراریخته به بازار، آن را آزمایش کرد.
2. گوشتهای آزمایشگاهی
محققان ناسا ثابت کردند که میتوان ماهیها را در آزمایشگاهها پرورش داد. در همین راستا یک شرکت به نام New Wave Foods قصد دارد از جلبک قرمز برای تولید میگوی آزمایشگاهی استفاده کند. تولید پروتئین مصنوعی تنها به ماهیها محدود نمیشود و دانشمندان در تلاشند تا تولید گوشت قرمز مصنوعی یا گوشت آزمایشگاهی را تجاری کنند.
گوشت آزمایشگاهی با روشهای مهندسی بافت تولید میشود که این روش در علوم پزشکی نیز کاربرد دارد. در حال حاضر تولید گوشتهای آزمایشگاهی به دلیل هزینهی بالای آن به صرفه نیست و علاوه بر آن ممکن است برای عرضهی تجاری گوشتهای مصنوعی به هورمونهای رشد نیاز باشد. با این حال، این روش به دلیل تاثیرات زیستمحیطی کمتری که دارد، بسیار مورد توجه دانشمندان قرار گرفته و میتواند یکی از روشهای تامین غذاهای آینده باشد. کارشناسان پیشبینی کردهاند که هنوز ده تا بیست سال دیگر طول میکشد تا بازار گوشتهای آزمایشگاهی مورد قبول واقع شوند.
3. غذاهای چاپی
یکی از محبوبترین گزینهها در غذاهای آینده ، استفاده از چاپگرهای سه بعدی برای چاپ غذا است. استفادهی آسان از چاپگرهای سه بعدی غذایی، راه ایدهآل و بسیار مناسبی برای سالمندان و البته افرادی است که مشغلههای زیادی دارند و میتوانند به صورت ایمن و سریع، وعده غذایی خود را آماده کنند. با استفاده از این روش میتواند خوراکیهای متنوعی مانند شکلات، سوپ و بسیاری از غذاهای دیگر را آماده کرد.
4. جلبکها
یک تحقیق در سال 2013 نشان داد که میکروجلبکها از دیاکسیدکربن موجود در جو تغذیه کرده و پروتئین و کربوهیدرات تولید میکنند. همچنین یک تحقیق دیگر ثابت کرد که برخی از جلبکها به دلیل برخورداری از امگا 3 و اسیدهای مغذی برای قلب مفید هستند. به همین دلیل در برخی از مواد غذایی مانند بعضی از نوشیدنیها و روغنهای خوراکی از جلبکها استفاده میشود.
5. قهوه آماده
یک استارت آپ تازهکار در سیلیکون ولی به نام نوتروباکس، قهوههای آماده را به شکل مکعبهای جویدنی ساخته است. این مکعبهای کوچک از قهوه دم شده تهیه میشوند و استفاده از آن بسیار راحتتر از دم کردن یک فنجان قهوه است. هر کدام از این مکعبها معادل نصف فنجان قهوه هستند و به احتمال زیاد در آینده نزدیک جای خود را در بازار باز خواهند کرد.
6. استفاده از حشرات به عنوان منبع غذایی
ایده خوردن حشرات اصلا دوستداشتنی نیست اما احتمال استفاده از آنها به عنوان غذاهای آینده را نمیتوان نادیده گرفت. سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل در یک گزارش اعلام کرده بود که برخی از حشرات قابل خوردن هستند و میتوانند پروتئین، ویتامین و آمینواسیدهای مفیدی را برای بدن انسان تامین کنند. همچنین، تغذیه از حشرات آسیب کمتری به زمین میرساند؛ به عنوان مثال، پرورش جیرجیرک به عنوان منبع غذایی، 6 برابر کمتر از پرورش گاو هزینه دارد. علاوه بر آن، حشرات گازهای گلخانهای کمتری تولید میکنند و دورریز پرورش آنها نیز ارگانیک است. هماکنون یک شرکت در فرانسه، حشرات را در مقیاس بزرگ پرورش میدهد.
7. همبرگرهای گیاهی
امروزه، استارت آپهای زیادی مشغول تولید گوشت و مواد جایگزین در آزمایشگاهها هستند. یک شرکت به نام Impossible Food نیز دست به تولید «وجی برگر» یا همبرگری با پایه سبزیجات زده است. البته این تنها شرکتی نیست که سعی دارد غذاها را با مواد اولیه جدید به بازار عرضه کند؛ شرکت Kite Hills نیز ماست و پنیر خامهای را با ترکیب بادام تهیه میکند که بسیار خوشطعم است و حتی کسی متوجه تغییر مواد اولیهی آن نمیشود.
گیاهخواری پدیدهی جدیدی نیست و بسیاری از افراد برای سلامت بدن و یا حفاظت از حیوانات از خوردن گوشت پرهیز میکنند. طبق آمار موجود در حال حاضر 3.3 درصد مردم در آمریکا، 2 تا 5 درصد در سوئیس، 10 درصد در سوئد و 7 تا 10 درصد مردم در ایتالیا گیاهخوار هستند. با این حساب، گیاهان بخش مهمی از غذاهای آینده را تشکیل میدهند.
8. نوشیدنیهایی که یک غذای کامل هستند
در سالهای آینده، نوشیدنیهایی تولید میشوند که به تنهایی یک غذای کامل هستند. در حال حاضر نیز چنین نوشیدنیهایی به صورت محدود در بازار وجود دارند؛ شرکت Solyent تولیدکننده مایعات غنی است که محصولاتش 20 درصد ویتامین و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تامین میکنند و البته بسیار هم خوشمزه هستند. طبق آمار به دست آمده در سال 2015، استقبال مردم از این نوشیدنیها قابل توجه بوده و پیشبینی میشود که فروش اینگونه محصولات به رشد خود ادمه بدهد.
9. تاثیر صدا بر طعم غذا
تا به حال میدانستیم که بو و ظاهر غذا بر روی طعم آن تاثیرگذار است و اکنون نیز دانشمندان در حال تحقیق بر روی تاثیر صدا بر روی طعم غذا هستند. اخیرا، دانشگاه آکسفورد گزارشی را منتشر کرد که بر اساس آن، برخی از صداها باعث تلخی یا شیرینی طعم غذا میشوند. پروفسور راسل جونز در این باره اظهار کرد که هیچ تجربهای تنها مربوط به یک حس نیست و به همان اندازه که به بو و ظاهر غذا اهمیت داده میشود، صدا هم در طعم آن تاثیرگذار است.
سرآشپز هستون بلومنتال با استفاده از این پژوهش، غذایی را به نام «صدای دریا» در رستوران خود تهیه میکند که همراه با پخش صدای امواج دریا برای مشتریان سرو میشود. وی معتقد است که پخش صدای امواج دریا باعث میشود غذا تازهتر بماند و طعم بهتری هم داشته باشد.