تخمدان پلی کیستیک
سیستم تناسلی زن بسیار حساس است و برخی اوقات به دلیل عدم رعایت نکات بهداشتی ممکن است با عفونت های مختلف رو به رو شود به همین دلیل رعایت نکات بهداشتی برای پیشگیری از عفونت های مختلف بسیار مهم است.
در افراد با تخمدان پلی کیستیک اغلب زمینه ژنتیکی وجود دارد و نیاز به درمان طولانی مدت می باشد و سندرم متابولیک که شامل اختلال متابولیسم قند ، دیس لیپیدمی و بیماری های قلبی عروقی می باشد بطور شایع و همزمان دیده می شود .
ریسک فاکتورهای تخمدان پلی کیستیک در کودکی و نوجوانی :
– بچه های بسیار چاق
– وزن کم هنگام تولد
– رشد زودرس موهای جنسی در ناحیه تناسلی در سنین ۶ تا ۷ سالگی
– وجود اولیگومنوره پس از دو سال از منارک
به گزارش شفا آنلاین:در افراد با تخمدان پلی کیستیک اغلب زمینه ژنتیکی وجود دارد و نیاز به درمان طولانی مدت می باشد و سندرم متابولیک که شامل اختلال متابولیسم قند ، دیس لیپیدمی و بیماری های قلبی عروقی می باشد بطور شایع و همزمان دیده می شود .
نکته های درمانی :
مهمترین نکته در درمان تخمدان پلی کیستیک ، تغییر در روش زندگی می باشد که نیازمند رژیم مناسب و ورزش منظم می باشد و با ٥ درصد کاهش وزن ، کاهش ٣٠-٣٥ درصد چربی ناحیه شکمی را داریم که منشا سنتز هورمونهای جنسی مردانه می باشد .
رژیم غذایی :
بطور کل توصیه به رژیم کم کالری و حتما پر فیبر می شود و سبزیجات را در سه وعده غذایی توصیه میکنیم .
و چند مورد را باید رعایت کنیم :
– حذف قند ساده حتی خرما ، چرا که بدنبال مصرف قند ، افزایش سطح انسولین و متعاقبا افزایش مقاومت انسولینی را داریم .
– محدود کردن قندهای غیر ساده نظیر برنج ، ماکارانی و سیب زمینی .
– مصرف چربی و پروتیین در حد متوسط و بطور کل میزان چربی خیلی کمتر از پروتیین نباشد .
ورزش :
حداقل فعالیت ورزشی چهار ساعت در هفته باشد .بهترین ورزش ، پیاده روی تند می باشد که روزانه ٤٠-٤٥ دقیقه انجام شده و باعث افزایش ضربان قلب شود که خود منجر به کاهش وزن و حفظ ان می شود و کمک به بهبود ریسک فاکتورهای قلبی عروقی می کند .
سندرم تخمدان پلی کیستیک و درمان با مکمل ها
در تخمدان پلی کیستیک یک سیکل معیوب داریم که هر کجا انرا بشکنیم به روند بهبود کمک کرده ایم و یکی از جاهای شکستن سیکل ، در محل مقاومت رسپتورها است.هدف از این ترکیبات ، شکستن سیکل معیوب در تخمدان پلی کیستیک می باشد .از جمله ساپلمنت های موثر ، ترکیبات میو اینوزیتول و دی کاریواینوزیتول می باشند که کمبود ان باعث مقاومت انسولینی میشود و با تجویز ان ، مقاومت انسولینی کاهش می یابد .
با تجویز دوره سه ماهه ، کاهش وزن و کاهش سطح قند خون ناشتا و لیپوپروتیین ها و منظم شدن منس و بطور کل کاهش مقاومت انسولینی وجود دارد و طول مدت درمان در مقالات مختلف ، متفاوت است و سه ماه، ٦ ما ه و حتی تا ٥ سال ( در صورتی که عارضه گوارشی ایجاد نگردد ) داده میشود .این ترکیبات جزو گروه B دارویی هستند و عارضه زیادی ندارند و تنها مشکل ، گرانی این داروها می باشد .
ویتامینD
بصورت خاص در تخمدان پلی کیستیک کاهش سطح ویتامین D را داریم و این کاهش سطح ، کمک به پیشبرد اختلالات اندوکرین در Pcod میکند .با تصحیح سطح ویتامین D در Pcod ، بهبود نظم قاعدگی و ایجاد فولیکول دامینانت دیده شده است اما در مورد کاهش سطح قند خون و مقاومت انسولینی اختلاف نظر وجود دارد .تجویز ویتامین D را تا زمان رسیدن سطح به محدوده نرمال ادامه می دهیم و سپس با دوز نگهدارنده ١٠٠٠ واحد روزانه ، تجویز میکنیم .
کروم
در هموستات انسولین و قند نقش دارد و با دوز ٢٠٠-٨٠٠ میکروگرم تجویز می شود و با دوره درمان ٨-١٢ هفته ، کاهش سطح BMI و کاهش سطح انسولین ناشتا دیده شده است و تاثیر ان بر سایر موارد مشخص نیست .
امگا ٣
تاثیرات ضد التهابی دارد و با دوز ١.٢-٣.٦ گرم تجویز می شود و تاثیر ثابت شده ای ندارد.
ال کارنیتین
تاثیر عمده بر ابدومینال سیرکمفلکس و کاهش BMI دارد و باعث بمنجر به کاهش وزن و حفظ ان می شود و کمک به بهبود ریسک فاکتورهای قلبی عروقی می کند .
درمان دارویی
قرص ضد بارداری :
خط اول درمانی می باشد و باعث بهبودی اکنه و هیرسوتیسم و علایم هیپراندرژنیسم می گردد . کاهش مقاومت انسولینی کنتراورسی می باشد .
پروژسترون :
برای جلوگیری از مواجهه با استروژن بلامنازع اهمیت زیادی دارد .انچه در کانسر اندومتر اهمیت دارد . طول مدت مواجهه با استروژن بلامنازع است نه سن بیمار ، بطوریکه در سنین کمتر از ٢٠ سال نیز احتمال کانسر اندومتر وجود دارد و تجویز پروژسترون حتما ١٢-١٤ روز در ماه باید باشد .
متفورمین ، در موارد زیر اندیکاسیون دارد :
– وجود اختلال تحمل گلوکز و اختلال متابولیسم گلوکز
– وجود علایم سندرم متابولیک
– وجود علایم مقاومت انسولینی ماننداکانتوزیس نیگریکانس
در Pcos میزان کبد چرب افزایش ٣٥ درصدی دارد و مصرف متفرمین انرا کاهش می دهد .
– دوز کم انتی اندرژن ها مانند فلوتامید گاها بکار میرود .
– استاتین ها : باعث بهبود فاکتورهای اندوتلیال و التهابی شده و هیپرلیپیدمی و مقاومت انسولینی را کاهش میدهد و در بارداری منع مصرف دارد .
– بارداری و Pcos
در بیمار با تخمدان پلی کیستیک که بعلت ناباروری مراجعه میکند ، در نظر گرفتن فاکتور سن ، اهمیت زیادی دارد و در ایران سن ٣٥ سال مهم است که درمان را باید سریعتر شروع کنیم .
درمان دارویی : با صبوری و حوصله باید انجام شود :
– کلومیفن بعنوان خط اول درمانی می باشد .در مصرف کلومیفن نسبت به لتروزل احتمال ایجاد کیست بیشتر است و در شروع درمان سونو اولیه جهت اطمینان از وجود کیست لازم می باشد و در حین درمان نیز مانیتورینگ لازم می باشد .
پس از سه ماه تجویز کلومیفن همراه با تخمک گذاری ، در صورت عدم بارداری باید بررسیهای بیشتر از جمله بررسی لوله ها انجام شود که در سن بیشتر از ٣٥ سال از شروع درمان ، هیستروسالپنگوگرافی را انجام می دهیم .قدم بعدی ، درمان با گنادوتروپین ها می باشد که با دوز کم و صبوری تجویز گردد .
نامنظمی قاعدگی و تخمدان پلی کیستیک
برای بررسی اختلالات قاعدگی در تخمدانهای پلی کیستیک ، بیشتر از دو سال صبر نمیکنیم .فاصله قاعدگی ها نباید بیشتر از سه ماه باشد و اگر فردی فواصل قاعدگی بیشتر از سه ماه را در یک سال تجربه کند ، احتمال افزایش کانسر اندومتر تا ٢٥ درصد وجود دارد .
جراحی در تخمدان پلی کیستیک
پس از شکست راه های طبی در درمان ناباروری می توان از سوزاندن تخمدان در محل های مختلف ، استفاده نمود و سیکل معیوب مقاومت انسولینی را بطور مقطعی میشکند و باعث کاهش اندرژن ها و افزایش تخمک گذاری می شود . در تخمدان های پلی کیستیک ، افزایش جریان خون وجود دارد که با دریلینگ کاهش یافته و افزایش ریت بارداری دیده می شود . در یلینگ باعث کاهش کلی ذخایر تخمدانی می شود اما به زیر حد نرمال نمیرسد و احتمال چسبندگی اطراف تخمدان ، البته با درجات خفیف وجود دارد.
دکتر صدیقه آذری متخصص زنان و زایمان
