دیزنی در صورت ادغام با فاکس 40 درصد فروش باکس آفیس را به خود اختصاص میدهد
سیانان: دیزنی این روزها پیش از اینکه فاکس را هم به مالکیت خود درآود بر گیشه ایالات متحده سلطنت میکند، اما اگر این شرکت فاکس قرن بیستم را با قراردادی به مبلغ ۷۱.۳ میلیارد دلار خریداری کند، حتی چندگانههای بیشتری از جمله «ددپول»، «مردان-اکس» و «آواتار» را تحت تصرف درمیآورد و درآمدشان را تصاحب میکند.
فروش باکس آفیس سال ۲۰۱۸ نشان میدهد که این ابر-کمپانی جدید تا کجا میتواند پیش برود. به لطف فروش «پلنگ سیاه» و «انتقامجویان: جنگ بینهایت»، «شگفتانگیزان ۲» و «ددپول ۲»، دیزنی و فاکس در مجموع نزدیک به نیمی از فروش داخلی سینماها در سال ۲۰۱۸ را به خود اختصاص دادند.
«بارتون کراکت» کارشناسان مسائل اقتصادی معتقد است که این فروش تا پایان سال میلادی کاهش مییابد و به ۴۰ درصد میرسد، چرا که این دو استودیو بیشتر آثار بزرگشان را روی پرده بردهاند. با این وجود دیزنی باز هم سهم بزرگی از گیشه دارد و این شرکت را به گفته کراکت به «والمارت هالیوود» تبدیل میکند. کراکت میافزاید: «در دنیایی که دیزنی با این سهم عظیمش این قدرت را به دست میآورد که اهرم زنجیره تأمین را بالا و پایین کند، و وقتی استودیویی مانند دیزنی با دو برابر کردن سرمایهگذاری خود به موفقیتهایی غیرقابل تصور میرسد، و بیشتر استودیوهای دیگر تاحدودی از رقابت برای فیلمسازی خارج میشوند، این اتفاقات غیرقابل اجتناب رخ میدهد.»
قدرت بیشتر
این گونه توامندیها مزیتهای دیگری را هم به همراه میآورد. برای مثال، به گفته کراکت، شرکت جدید دیزنی-فاکس به هنگام مذاکره با سالنهای سینما بر سر سهمشان از فروش بلیت، از شانس بالاتری برای پیروی برخوردار میشود.
دیزنی از این جهت در حال حاضر هم در شرایط مساعدی به سر میبرد. سال گذشته «وال استریت ژورنال» گزارش داد که دیزنی ۶۵ درصد از درآمد حاصل از فروش بلیت فیلم «جنگ ستارگان: آخرین جدای» را دریافت کرده است، رقمی که به نوشته این روزنامه برای یک استودیوی هالیوودی تازگی دارد. طبق اعلام این نشریه استودیوها معمولاً ۵۵ درصد از درآمد بلیت فروشی را وصول میکنند. کراکت میگوید، «اگر آنها سهم خود از بازار فیلمهای داخلی را افزایش دهند، بعید است که درصد سهمشان از فروش بلیت را بالاتر نبرند.»
دیزنی از ارائه توضیح در این خصوص امتناع کرده است، اما نمایندگان استودیو از ادغام دو استودیوی فاکس و دیزنی دفاع کرده و ادعا کردهاند که رسیدن به درصد مشخصی از بازار فروش داخلی قطعیت ندارد.
«توماس بارنت» از نیویورک تایمز این نگرانی را جایز نمیداند و مینویسد، تمرکز بر فروش پنج ماه اخیر این دو استودیو صحیح نیست و میانگین سهم دیزنی و فاکس پایینتر این ارقام است. این دو استودیو سال گذشت ۳۵ درصد فروش بلیت در آمریکا را به خود اختصاص داده بودند و یک دهه قبل این رقم به ۲۷ درصد میرسید.
اما کراکت تأکید میکند که دیزنی این روزها با دیزنی گذشته متفاوت بوده و امپراطوری آن با مارول، پیکسار و جنگ ستارگان، ساختاری بهتر و قدرتمندتر پیدا کرده است. به گفته او حتی اگر «جنگ ستارگان» دیزنی هم طرفدارانش را از دست بدهد، چنانکه «سولو» با شکست مواجه شد، آنها باز هم پیکسار، مارول و کلکسیون خود را خواهند داشت.
عواقب خلاقانه
فروش فاکس تنها موجب افزایش تعداد بلاکباسترهای دیزنی نمیشود. دیزنی با این قرارداد «فاکس سرچلایت» که بر تولید آثار هنری تمرکز داشت و جوایز اسکار را به تاراج میبرد را هم صاحب میشود. این استودیو سه جایزه از پنج جایزه اسکار اخیر بهترین فیلم سال را با «۱۲ سال بردگی»، «بردمن»، و «شکل آب» به خانه برده است.
«جف باک» کارشناس باکس آفیس بر این باور است که دیزنی کیفیت فیلمسازی را ارتقاء بخشیده اما کیفیت آثار بزرگسالانه فاکس و تنوعی که این استودیو ارائه میکند در سطح بالاتری قرار دارد. باک میافزاید، «این فیلمها صنعت فیلمسازی را متحول کردهاند، آثاری ماندگار و همیشگیاند، خصوصیات شگفتانگیزی دارند و انسان آرزو میکند که ای کاش دست نخورده باقی بماند و دیزنی در این مسیر فاکس را منحرف نسازد.»
«باب ایگر» مدیرعامل دیزنی در نشست سالانه سهامداران شرکت در ماه مارچ گذشته اعلام کرده بود که علاقهای به ایجاد تغییر در فاکس سرچلایت ندارد و مایل است استودیو به کارش ادامه دهد.
اما پرسشهای دیگری هم در مورد این «ابر-استودیو» مطرح میشود که یکی از آنها به گفته باک تعداد فیلمهایی است که تولید میشوند. او اضافه میکند که دیزنی در حال حاضر هم فیلمهای زیادی را در جدول زمانی اکران خود نگنجانده و آنهایی هم که طبق برنامه باید اکران شوند عموماً بلاکباسترهای سینمایی هستند.
باک میگوید در صورتی که یکی از استودیوها به یکباره ناپدید شود، این سالنداران هستند که احساس نگرانی میکنند. «لی آکین» یکی از سالنداران آیووا و ویسکانسین در این باره میگوید، «از تأثیر ادغام فاکس و دیزنی بر روی صاحبان کسب و کار کوچکی چون من به وحشت افتادهام. بیشتر نگران این هستم که تعداد فیلمها کاهش پیدا نکند.»
مسئله نتفلیکس
باکس آفیس شاید تنها یک طرف معادله باشد. دیزنی و فاکس برای ماندن در رقابت با غولهایی نظیر آمازون و نتفلیکس دارای انگیزههایی هستند. این شرکتها صنعت سرگرمی را به اوج خود رساندهاند. براساس گزارش «ایکانمیست»، نتفلیکس به تنهایی 13 میلیارد دلار برای تولید سریالهایش در سال جاری هزینه کرده است. حتی شرکت اپل هم به کسب درآمد از هالیوود امید بسته و با «اوپرا وینفری»، «ریز ویترسپون» و «استیون اسپیلبرگ» قراردادهایی به امضاء رسانده است.
«جاناتان بارنت» استاد حقوق دانشگاه کالیفرنیای جنوبی میگوید، وقتی که اولیای امور قوانین ضدتراست دو هفته پیش برای ادغام دو شرکت دیزنی و فاکس چراغ سبز نشان دادند، شاید چنین رقابتی را در ذهن داشتهاند. «این آژانس شاید به این نتیجه رسیده باشد که امروز، نمایش فیلم به صورت سنتی در سالن سینما تنها بخشی از بازار بزرگتر محتوای ویدیویی است. کاهش مراجعه به سینما، برای مثال، نشان میدهد که مردم بیشتر مایلند شب را روی مبل بگذرانند و برای خرید بلیت به گیشه نروند.»
به گفته بارنت، در صورتی که استریم ویدیو بخشی از همان بازاری تلقی شود که فیلمها به صورت سنتی به نمایش درمیآیند، آنگاه شرکتهایی مانند دیزنی کنترل کمتری خواهند داشت. او میافزاید که بدین ترتیب نگرانی در مورد تراکم بازار به شدت تقلیل مییابد.
صاحبان سالن هم به قدرت تازهواردان دیجیتالی به عنوان یک مشکل نگاه میکنند. آکین میگوید، «ترجیح میدهم بازیکنان قدرتمندتری برای رقابت با سرویسهای استریمینگ که آینده سینما را به خطر میاندازند وارد میدان شوند.» او معتقد است که دیزنی و فاکس با هم میتواند برای سینما آینده بهتری رقم بزنند.
آینده هالیوود
بهرحال، به گفته باک، کارشناس باکس آفیس، این قرارداد میتواند از ایجاد تغییر در هالیوود حکایت کند. وی با اشاره به اینکه دیگر رقبا هم ممکن است مایل به همکاری باشند میگوید، «تنها یک استودیو بالاتر از همه قرار گرفته و سایرین برای بقا میجنگند. رقابت از این پس بین «ما» (به معنای همه استودیوها) و «آنها» (به معنای سرویسهای استریمینگ) خواهد بود.»
باک در ضمن امیدوار است وقتی استودیوهای دیگر متوجه شوند که توان رقابت با فیلمهای ۲۰۰ میلیون دلاری یا بیشتر دیزنی را ندارند، ادغام این دو استودیو به خلاقیت بیشتر در بازار بینجامد. او به استودیوی پارامونت اشاره میکند که مدتهاست با مشکلات مالی دست و پنجه نرم میکند. «یک جای آرام» آنها امسال در کمال غافلگیری به یک فیلم پرفروش تبدیل شد و در حالی که با بودجه ۱۷ میلیون دلاری به تولید رسیده بود در ایالات متحده ۱۸۷ میلیون دلار فروخت.