آیا تا‌کنون متوجه شده‌‌اید که برخی افراد میتوانند ظاهرا بدون زحمت حتی پیش پا افتاده ترین اطلاعات را به خاطر بسپارند، و خیلی سریع مطالب جدیدی را درک کنند؟ حتما آرزو کرده‌اید که شما نیز می‌توانستید این کار را انجام دهید. حتما میتوانید! برای دستیابی به روش تقویت حافظه و رسیدن به حداکثر ظرفیت مغز تان لازم است آن را فعال نگه دارید و دقت مغزتان را بالا ببرید.
این که به راحتی جلوی تلویزیون لم بدهید و برنامه‌های مورد علاقه‌تان را تماشا کنید، خیلی کمک نمی‌کند. علاوه بر استفاده از فلش‌کارت، چه کارهای دیگری میتوانید انجام دهید تا به شما کمک کند بهتر مطالب را به خاطر بسپارید و سریعتر مطالب جدید را یاد بگیرید؟
بدن‌تان را حرکت دهید
ورزش نه تنها بدن‌تان را تمرین میدهد، بلکه همچنین مغزتان را نیز تمرین میدهد. چاقی و انواع گوناگون بیماری‌هایی که در اثر داشتن اضافه وزن ایجاد میشود میتواند آسیب جدی به مغزتان وارد کند. علاوه بر این، بدون ورزش مرتب ممکن است جرم داخل سرخرگ‌ها تجمع کند و باعث شود رگ‌های خونی توانایی پمپاژ خون به صورت کارآمد را از دست بدهند. نشستن جرم داخل رگ‌های‌خونی به حملات قلبی منجر میشود. این مورد همچنین میزان اکسیژن و مواد غذایی که خون به مغزتان می‌رساند را کاهش میدهد. وقتی مواد غذایی به خون نرسد، عملکرد مغز مختل میشود. برای این که مانع از این اتفاق شوید، اطمینان حاصل کنید که هر روز ورزش میکنید. پیاده‌روی تند هم جواب میدهد. چرا که باعث میشود فعالیت ذهنی‌تان حفظ شده و افزایش یابد. آرام دویدن، شنا کردن، و پایکوبی همگی فعالیت‌های عالی هستند.
عوامل استرس‌زا را حذف کنید و چنانچه افسردگی دارید حتما از کارشناس کمک بگیرید
هر چیزی که باعث استرس شود (همچون خشم یا اضطراب) به مرور بخشهایی از مغز شما که مسئول حافظه است را می‌فرساید. افسردگی یکی از عمده‌ترین عوامل استرس‌زای تخریب‌کننده مغز است، که اغلب به عنوان یک مشکل مربوط به حافظه تشخیص داده میشود، چراکه یکی از اصلیترین نشانههای آن عدم تمرکز است. اگر نتوانید تمرکز کنید، در این صورت احساس میکنید دائما در حال فراموش کردن چیزها هستید. افسردگی سطح کورتیزول در جریانخون را افزایش میدهد، و در نتیجه سطح کورتیزول در مغز بالا میرود. پزشکان دریافتهاند که افزایش کورتیزول باعث تحلیل بخشهای خاصی از مغز (به خصوص هیپوکامپ که مسئول حافظه کوتاه‌مدت است) میشود. تداوم افسردگی میتواند توانایی مغز در بهخاطرسپاری مطالب جدید را تخریب کند. اگر افسردگی دارید حتما کمک بگیرید؛ مسلما مغزتان ممنون شما خواهد بود.
شب‌ها خوب بخوابید و در طول روز یک خواب کوتاه داشته باشید
داشتن ۷ تا ۸ ساعت خواب مستمر در طول شب حافظه شما را بهبود خواهد بخشید. در خواب، مغز شما اطلاعاتی را که اخیرا به دست آوردهاید پردازش میکند. خواب کافی به مغز شما کمک میکند چرخههای شبانه کاملی که در طول ساعات بیداری برای کارکرد بهینه مغز و بدن ضروری است را طی کند. یک چرت کوتاه در طول روز، به‌خصوص بعد از یادگیری مطالب جدید، میتواند به شما کمک کند آن مطالب را به خاطر بسپارید و مغزتان را برای مطالب جدید دوباره شارژ کنید.
یادداشت کنید
اگر مطلبی هست که باید به خاطر بسپارید، یادداشت کردن آن کمک میکند. نوشتن یک مطلب باعث جاری شدن خونِ دارای اکسیژن به بخشهایی از مغزتان میشود که مسئول حافظه است؛ این کار عملا باعث ورزش کردن آن بخشها میشود. میتوانید یک روزنگار داشته باشید یا برای خودتان ایمیل بنویسید، حتی میتوانید یک وبلاگ داشته باشید؛ همه این فعالیتها به شما کمک خواهد کرد ظرفیت بهخاطرسپاری و سپس یادآوری اطلاعاتتان را بهبود ببخشید.
موسیقی گوش دهید
پژوهشها نشان میدهد که انواع خاصی از موسیقی در به خاطر آوردن مطالب بسیار مفید است. اطلاعاتی که در حالی یاد گرفته شده است که به موسیقی یا ترانه خاصی گوش میدادید را میتوان با فکر کردن به آن ترانه یا موسیقی یا نواختن آن در ذهن به خاطر آورید. در این صورت موسیقی میتواند به عنوان سرنخی برای بیرون کشیدن اطلاعات از مغز استفاده شود.
مغزتان را تغذیه کنید
۵۰ تا ۶۰ درصد از کل وزن مغز چربی است که برای عایقبندی میلیاردها سلول عصبی استفاده میشود. هر چه سلول عصبی بهتر عایقبندی شده باشد، سریعتر میتواند پیامها را ارسال کند، و در نتیجه سریعتر میتوانید فکر کنید. به همین دلیل است که اغلب به والدین توصیه میشود شیر کامل به فرزندانشان بدهند تا به این ترتیب چربی مورد نیاز مغز که برای رشد و عملکرد مناسب مغز ضروری است را به آن برسانند. رژیم غذایی کم‌چرب میتواند برای مغز مخرب باشد. بنابراین، خوردن غذاهایی که شامل ترکیب سالمی از انواع چربیها است برای حافظه دراز‌مدت حیاتی است. برخی غذاهای عالی برای مغز عبارتند از انواع ماهی‌ها و سبزیجات دارای برگهای سبز تیره. غذاهایی که در روغن زیاد سرخ شدهاند نیز ظاهرا چربی دارند اما ارزش غذایی بالایی ندارند و نمیتوانند به مغز یا بدن شما کمک کنند؛ بنابراین، به غذاهای سالم پرچرب فکر کنید.
مفاهیم را تصویر‌سازی کنید
برای بهخاطرسپاری مطالب، لازم است اطلاعاتی که دریافت میکنید را تصور کنید. به عکسها، چارتها و سایر کمکهای دیداری که در کتابتان میآید توجه کنید. همواره تلاش کنید تصویری ذهنی از آن چه که میخواهید به خاطر بسپارید، ایجاد کنید. ایجاد چارت، نمودار و شکل توسط خودتان نیز میتواند کمک کند. از رنگهای مختلف و ماژیک‌های هایلایت نیز میتوانید استفاده کنید تا ایدههای مرتبط با هم را در یادداشتهایتان دستهبندی کنید.
مطالب جدید را آموزش دهید
پژوهشها نشان دادهاند که بلند خواندن مطلبی برای کسی، تا حد زیادی بهخاطرسپاری آن مطلب را بهبود میبخشد. در همین راستا، روانشناسان و دستاندرکاران آموزش دریافتهاند که واداشتن دانش‌آموزان به آموزش مفاهیم جدید به یکدیگر به درک و یادآوری آن مطالب کمک میکند. چنانچه مفاهیم و اطلاعات جدید را به یک دوست یا همدرس (study partner) آموزش دهید، متوجه خواهید شد اطلاعات را بسیار بهتر به خاطر خواهید آورد.
جدول حل کنید، چیزی بخوانید، بازیهای فکری انجام دهید
مطالعات نشان داده است که انجام هر یک از این فعالیتها به صورت روزانه نه تنها مغز شما را فعال نگهمیدارد، بلکه همچنین باعث کاهش سرعت فراموشی میشود، به خصوص در مورد کسانی که دچار یادزدودگی یافراموشی میشوند. بنابراین هر روز روزنامه بخوانید، جدول حل کنید، کتاب بخوانید.
صبحانه بخورید و مطمئن شوید که صبحانه شما شامل تخم‌مرغ میباشد
بر اساس نظر دکتر لری مککلیری (نویسنده کتاب “به مغزتان اعتماد کنید”) تخم‌مرغ یک صبحانه ایدهآل است. تخم‌مرغ شامل ویتامین‌های “ب” (که به سلولهای عصبی کمک میکند گلوکز بسوزانند)، آنتی‌اکسیدان‌ها (که از سلولهای عصبی در برابر آسیب حمایت میکند) و اسیدهای چرب اُمگا ۳ (که باعث افزایش سرعت کارکرد سلولهای عصبی میشود) میباشد. غذاهای دیگری که میتوانید در صبحانه مصرف کنید عبارتند از میوه، سبزی و پروتئینهای کم‌چرب. از چربیهای ترانس اجتناب کنید. چربیهای ترانس توانایی سلولهای مغز برای ارتباط با یکدیگر را کاهش میدهد و غذاهای پر‌کلسترول عملا با تخریب سلولهای مغز میتوانند باعث کوچک شدن مغز شوند. نشان داده شده است که خوردن صبحانه سالم هنگام صبح باعث بهبود عملکرد در کل روز میشود.
شما چه نکات یا ترفندهایی را برای تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغزتان استفاده میکنید؟ حتما تجربیاتتان را با ویکی‌روان در میان بگذارید.
مترجم سید مرتضی نظری
Wikiravan
