علل جیغ زدن کودکان
قطعا شما هم با کودکانی مواجه شده اید که گاه و بی گاه شروع به جیغ زدن می کنند. جیغ ضدن و گریه کردن برای دست یابی به اهداف از جمله روش های کودکان برای متقاعد کردن والدینشان است؛ اغلب والدین نیز در اینگونه مواقع تسلیم خواسته کودک می شوند. اما علت اصلی و راه حل مناسب برای جلوگیری از جیغ زدن کودکان چیست؟ در ادامه با دکتر سلام همراه باشید.
معمولا در هر سنی جیغ‌زدن معنا و مفهوم متفاوتی دارد. مثلا در سنین زیر یک سال، جیغ‌زدن می‌تواند راه ارتباطی شیرخوار با مادرش باشد. در حقیقت کودک با این کار نشان می‌دهد خواهان ارتباط با مادر است. بعد از ۳ تا ۴ ماهگی، این جیغ‌ها ممکن است همراه با گریه باشد و معمولا کودک در زمان خستگی، گرسنگی، درد یا کثیف‌بودن پوشک جیغ می‌ز ند. اغلب یک مادر آگاه می‌تواند تشخیص دهد گریه‌های مختلف کودک زیر یک سال چه مفهومی دارد. به طور کلی گریه همراه با جیغ این کودک به دلیل اتفاقی است که برایش افتاده و برای برقراری ارتباط با والدین خود به‌خصوص مادر جیغ میزند اما از سنین ۱۵ ماهگی که سخت‌ترین سن تربیت کودک است و به آن سنین نوپایی گفته می شود، کودک یک سلسله رفتار که آن را «قشقرق» می‌نامیم، بروز می‌دهد. این رفتار شامل جیغ‌زدن، فریاد کشیدن، پا به زمین کوبیدن، سر به زمین یا دیوار زدن همراه با گریه است. قشقرق به پا کردن معمولا از سنین ۱۵ ماهگی شروع می‌شود و تا ۳ سالگی ادامه پیدا می‌کند و اغلب به منظور دستیابی به خواسته‌ای است که والدین در مقابل آن پافشاری می‌کنند. در این سنین جیغ به دلیل بیماری، گرسنگی و تشنگی نیست.
حسادت: ممکن است کودکتان هنگامی که شما با تلفن صحبت می کنید، شروع به جیغ زدن کند، چون او احساس می کند که دیگر به او توجهی ندارید.
گیجی و سردرگمی: شاید فرزندتان دقیقاً از آن چه که می خواهد مطمئن نباشد و همین موجب عصبانیت و داد زدن او شود.
احساس عجز و درماندگی: در مواقعی که فرزندتان در بیان بعضی از کلمات احساس عجز و ناتوانی می کند ذهن مستعد او را برای بیان آنها آماده سازید. کودک وقتی که نمی تواند کلماتی را برای بیان آن چه که می خواهد پیدا کند، ممکن است عصبانی شود.
با این کودک چگونه باید رفتار کرد؟
با کودکتان چشم در چشم شوید. این یکی از تاثیر گذار ترین روش ها بر روی کودک است و به خوبی می تواند قاطعیت شما را به او خاطر نشان شود. پس برقراری ارتباط چشمی از وی بخواهید به این کار خاتمه دهد و به او بگویید شما حاظر هستید تا در این باره با او حرف بزنید و علت ناراحتی اش را بدانید، ولی تنها در صورتی که وی از فریاد زدن دست بکشد این کار را خواهید کرد. اگر کودک شما سن پایینی داشته و صحبت با آن ها فایده ای ندارد، انگشت خود را جلوی دهانتان گرفته و به او نشان دهید که می خواهید ساکت باشد. هیچ گاه سر کودکی که داد میزند، داد نزنید.
یکی از موثرترین راه ها برای آرام کردن کودک این است که در زمان جیغ کشیدن بچه به طوری که صورتتان درست مقابل صورت فرزندتان قرار گیرد، به او چیزهای شبیه به این بگوئید:«وقتی که تو جیغ می زنی منظورت را نمی فهمم. آیا می توانی بگویی که بر سر صدای عادیت چه آمده است؟» اگر نمی تواند کاملاً منظورش را بیان کند، خودتان حدس بزنید که او چه می خواهد (مثلاً آیا تو چیپس می خواهی؟) و می بینید که او سر تکان می دهد. ممکن است او چیزهایی را که شما نمی توانید یا نمی خواهید به او بدهید را تقاضا کند، هیچ لزومی ندارد که تسلیم شوید، ولی سعی کنید که پیشنهاد چیز دیگری به او دهید نظیر:«شیرینی را بعد از شام می توانی بخوری، ولی من یک خوراکی خیلی خوب برایت دارم.»سعی کنید او را به عناوین مختلف سرگرم کنید. کتابی را که قبلاً نخوانده را برایش انتخاب کنید یا اگر وقت اضافی دارید با او بازی کنید.
● برخورد با بچه های ۱/۵ تا ۲ ساله
خواسته های کودک و جیغ زدن های او در یک مقطع تا حدودی منطقی است و والدین نباید واکنش شدیدی از خود نشان دهند. باید بپذیرند جیغ زدن در این سن جزئی از روند تکامل فرزندشان است. توصیه بنده این است والدین کودکان ۲ ساله به جیغ کودک بی تفاوت باشند. نباید کاری کرد که جیغ زدن تبدیل به نوعی بازی برای کودک با بزرگ ترها شود. نباید کودک را با کارهایی که در بالا به آن اشاره شد به نحوی تشویق به جیغ زدن کرد. اگر در خانه کودک جیغ می زند بی تفاوت باشید اما در مهمانی ها بهتر است از قبل مسایل را پیش بینی کنید و قبل از آنکه کودک بخواهد با جیغ به خواسته ای برسد آن را انجام دهید تا موقعیت جیغ زدن برای او فراهم نشود. درواقع باید کودک را مدیریت کرد.
● برخورد با بچه های بالای ۳ سال
بعد از ۳ سال که کودک رشد عقلانی پیدا می کند، در حدی که مفاهیم را متوجه می شود و می تواند حرف بزند باید در روند رفتار درمانیبا او برخورد مناسبی شود تا این حرکت زشت را کنار بگذارد. در این سن بهتر است با یک متخصص روان پزشک کودک و نوجوان مشورت کنید.
● اگر پدر و مادر بی حوصله ای هستید!
بسیاری از والدین از جیغ زدن های کودک عصبی می شوند و او را کتک می زنند تا دیگر جیغ نزند اما تنبیه بدنی کودک هیچ کمکی به ما نمی کند و کار درستی نیست. کتک زدن تنها باعث شدت یافتن این رفتار در او می شود. اگر والدینی بیش از حد حساس هستند و نسبت به جیغ زدن کودک نمی توانند بی تفاوت باشند، بهتراست رفتار او را پیش بینی کنند. اگر قرار است با جیغ زدن کودک خواسته اش را اجابت کنند قبل از جیغ این کار را انجام دهند. والدینی که کودک ۲ ساله دارند باید اعصابشان خوب باشد اما اگر نیست باید به روان پزشک کودک مراجعه کنند. البته والدین به کمک برخی تمهیدات می توانند تحمل خود را بالا ببرند. حتی حذف عوامل پایین آورنده تحمل نیز می تواند مفید باشد. فراموش نکنیم والدین یک کودک ۲ ساله باید فوق العاده صبور باشند. در این صورت این دوره به خوبی می گذرد و در آینده اوضاع بهتر می شود.
کودکتان را لج باز نکنید
والدین می بایست موقعیت شناس باشند! در برخی موارد لازم است تا چند گام عقب نشینی کنید و به قبول کردن خواسته کودک خود تن دهید. این عمل نه تنها موجب گستاخی بیشتر وی نخواهد شد بلکه موجب می شود تا فرزندی لجباز را بار نیاورید و به او یاد دهید تا به خواسته دیگران احترام بگذارد. از سن ۲ سالگی که سن لجبازی کودک هم هست، اگر بیشتر خواسته‌های او با واکنش منفی والدین مواجه شود و به همه خواسته‌هایش«نه» بگویند، طبیعتا لجبازی‌اش بیشتر می‌شود. والدین آگاه می‌توانند تشخیص دهند کدام خواسته فرزندشان را باید پاسخ دهند و در چه مواردی «نه» بگویند. در حقیقت داشتن مهارت های فرزند پروری در اینجا به والدین کمک می‌کند. اگر این مهارت ها را کسب نکرده‌اند یا قادر به کنترل فرزند خود نیستند، بهتر است از روان پزشک کودک کمک بگیرند.
