تیم ملی هلند در ادامه مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۱۸ در قاره اروپا، شکست تلخی را با نتیجه ۲-۱ مقابل بلغارستان متحمل و به رده چهارم جدول گروه خود سقوط کرد. آرین روبن کاپیتان هلند این باخت را همچون کابوس نامید و فدراسیون فوتبال این کشور نیز طاقت خود را از دست داده و دنی بلیند سرمربی لاله های نارنجی را پس از ۲۰ ماه همکاری برکنار نمود. کسب تنها ۷ برد طی ۱۷ بازی، نتیجه ناخوشایندی برای وی محسوب می شود. با توجه به نتایج خوب تیم های سوئد و فرانسه در این گروه، به نظر می رسد که هلند کار بسیار دشواری را برای صعود به جام جهانی ۲۰۱۸ داشته باشد.
تیم ملی هلند پس از برکناری دنی بلیند، طی یک بازی دوستانه در آمستردام به مصاف ایتالیا رفت و در حالی که با یک گل پیش افتاد، در نهایت با نتیجه ۲-۱ شکست خورد. عجیب این که هلند طی ۷ بازی اخیر در آمستردام، ۶ بار باخته و یک نتیجه مساوی را مقابل بلژیک به دست آورده است!
فاجعه نارنجی ها در صوفیه؛ جوان گرایی بیش از حد و عواقب آن
جانی متخود هافبک اسبق تیم ملی هلند و رئال مادرید معتقد است که نمایش لاله های نارنجی مقابل بلغارستان در شهر صوفیه، یکی از بدترین بازی های این تیم طی ۵۰ سال گذشته بود. ویلم فیسرز در یکی از روزنامه های هلندی نوشت که «تیم ملی هلند به یک شیر خسته در سیرک شباهت داشت که در گوشه ای نشسته است!». آرین روبن کاپیتان همین تیم نیز نحوه بازی هلند به ویژه در نیمه اول را اسفناک دانست.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که باخت هلند مقابل بلغارستان به جوانی بیش از حد این تیم مربوط می شود. ۶ بازیکن هلند در آن بازی کمتر از ۲۰ بازی ملی و ۳ بازیکن نیز کمتر از ۱۰ بازی ملی داشتند. ماتایس دی لیخت پدیده ۱۷ ساله آژاکس که فقط ۲ بار در ترکیب اصلی این تیم در فصل جاری لیگ به میدان رفته، یکی از این بازیکنان کم تجربه بود که در نخستین بازی ملی خود، مرتکب دو اشتباه مرگبار منجر به گل به سود تیم حریف شد. او جوان ترین بازیکن تیم ملی هلند از سال ۱۹۳۰ به بعد است.
یکی از انتقادها به بلیند این بود که چرا نباید به جای این بازیکن بی تجربه، از وجود مدافع کهنه کاری همچون رون فلار استفاده شود؟ جوان گرایی یکی از سیاست های باشگاه های هلندی است و مختص تیم ملی این کشور نیست. در فوتبال باشگاهی هلند که بر اساس آمار opta، جوان ترین لیگ اروپایی محسوب می شود، بازیکنان زیر ۲۰ سال با سرعت خیره کننده ای به تیم اصلی باشگاه راه می یابند و میانگین سنی تیم های اردیفیشی (لیگ هلند) بسیار پایین است.
نسلی عاری از ستاره؛ کجایند کرایوف ها و فان باستن ها؟
تیم ملی هلند پس از نایب قهرمانی در جام جهانی ۲۰۱۰ و سپس عنوان سوم در جام جهانی ۲۰۱۴، دچار افت فاحشی گردید و حتی در ورود به تورنمنت ۲۴ تیمی یورو ۲۰۱۶ ناکام ماند. حال به نظر می رسد که این نوار ناکامی ها ادامه داشته باشد و هلند با این روند، احتمالاً در جام جهانی ۲۰۱۸ حضور نخواهد داشت. بدون شک فوتبال هلند عاری از نسل ستاره هاست. ستاره هایی همچون یوهان کرایوف، دنیس برگکمپ، کلارنس سیدورف و ادوین فان درسار که از آکادمی آژاکس در دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۹۰ رشد کردند، در حال حاضر در فوتبال هلند وجود ندارند. در این نسل فوتبال هلند، نه خبری از برگکمپ و کرایوف است و نه حتی رابین فان پرسی.
آخرین بار که هلند در راهیابی به دو تورنمنت پیاپی ناکام بود، به سال های ۱۹۸۲ و ۱۹۸۴ مربوط می شود. عجیب این که هلند پیش از آن، فینالیست دو دوره پیاپی جام جهانی بود و البته پس از آن نیز، هلندی ها نسل جدیدی از بازیکنان درجه یک همچون مارکو فان باستن، رود گولیت و فرانک رایکارد را در جام جهانی ۱۹۸۶ مطرح کرده و همین نسل در یورو ۱۹۸۸ به قهرمانی دست یافت.
«توتال فوتبال» اختراع ویژه یوهان کرایوف و رینوس میشل بود و همواره نام فوتبال هلند با «فوتبال شناور» عجین بوده ولی طی چند سال اخیر، چنین فاکتوری در این تیم مشاهده نمی شود. کرایوف در جام جهانی ۲۰۱۰ به هلند انتقاد کرد که چرا از اصل فوتبال خویش دور شده و به جای همان بازی شناور، فانتزی و جذاب به سراغ فوتبال فیزیکی و قدرتی رفته است. اغلب بازیکنان نسل کنونی هلند، هرگز در حدی نیستند که قادر به احیای «توتال فوتبال» باشند.
از ۴ دروازه بان کنونی هلند فقط یرون ژوت (زوئت) در تیم باشگاهی خود دروازه بان ثابت است و بقیه از جمله یاسپر سیلسن نیمکت نشین هستند. در خط دفاعی به جز دیلی بلیند، هیچ گزینه سطح بالایی وجود ندارد و خط هافبک نیز به جز دو بازیکن مسن یعنی وسلی اشنایدر و کوین استروتمن، فاقد گزینه های تراز اول است. در خط حمله نیز هلند که همواره بهترین مهاجمان اروپا را داشت، چشم امید به ساق باس دوست دوخته که حتی در وولفسبورگ نیز نیمکت نشین بود. به جز آرین روبن و وسلی اشنایدر هیچ بازیکن اصطلاحاً سوپر استاری در این تیم باقی نمانده و فراموش نکنیم که بازیکنان نامبرده نیز در سال های پایانی فوتبال خود به سر می برند.
حال همه نگاه ها به نسل آتی فوتبال هلند دوخته شده و بازیکنانی همچون تیموتی فوسو منساح، دانی فان ده بیک، عبدالحق نوری، انور القاضی، کنت پال، ماتایس ده لیخت، استیون برگ واین و … که تبدیل به یک نسل طلایی شده و فوتبال هلند را از بحران کنونی نجات دهند.
دنی بلیند، بدترین انتخاب و برکناری دنی بلیند، بهترین انتخاب
دنی بلیند چهره چندان محبوبی نزد هواداران تیم ملی هلند محسوب نمی شد و رسانه های هلندی نیز انتقادهای زیادی را علیه وی و تیمش مطرح کرده بودند. با توجه به نتایج هلند طی ۲۰ ماه حضور بلیند روی نیمکت، برکناری وی اتفاق عجیبی نبود. بلیند در تنها فصلی که تجربه سرمربیگری در لیگ هلند (eredivise، اردیفیشی) را داشت، تیم آژاکس را به پایین ترین رتبه طی ۱۵ سال تنزل داد و آژاکس با هدایت بلیند به مقام چهارم رسید. حال این پرسش مطرح است که فدراسیون فوتبال هلند با چه استدلالی سکان هدایت تیم ملی را به دست وی سپرد؟
به نظر می رسد که دوران رکود فوتبال هلند نه تنها به بازیکنان بلکه به مربیان نیز مربوط می شود. کشوری که همواره در تولید مربیان تراز اول مانند رینوس میشل، یوهان کرایوف و لوئیز فان خال شهره بود، اکنون هیچ مربی تراز اول را در نسل جدید مربیان هلندی ندارد. یکی از نسخه های پیچیده شده برای درمان دردهای تیم ملی هلند، استفاده از مربی خارجی است. هلندی ها پس از ارنست هاپل اتریشی که برای اولین بار تیم ملی کشورشان را به فینال جام جهانی ۱۹۷۸ هدایت کرد، هرگز به سراغ مربی خارجی نرفتند. به هر حال هلندی ها خود را یک کشور صاحب سبک در فوتبال دانسته و شاید برای خود کسر شأن بدانند که یک خارجی را روی نیمکت لاله های نارنجی بگذارند. حتی میزان محافظه کاری فدراسیون فوتبال هلند (KNVB) به قدری زیاد است که انتخاب یک مربی سیاه پوست هلندی را نیز پذیرا نیست.
بررسی گزینه های جانشینی؛ هوای تازه یا همان دور تسلسل همیشگی؟
پس از برکناری بلیند، گزینه های زیادی برای جانشینی وی روی میز هستند. برخی معتقدند که رونالد کومان بهترین گزینه برای هدایت تیم ملی هلند است و با توجه به عملکرد وی طی دو فصل اخیر لیگ برتر در تیم های ساوتهمپتون و اورتون، باید کومان را پیشتاز ترین مربی هلندی در فوتبال اروپا دانست. بدون شک رونالد کومان یک مربی موفق بوده ولی هنوز در زمره مربیان عالی دنیای فوتبال نمی گنجد، ضمن این که چنین مربیانی معمولاً کار در فوتبال باشگاهی به ویژه لیگ برتر را به حضور روی نیمکت تیم های ملی ترجیح می دهند.
از اریک تن هاخ مربی کنونی اوترخت نیز به عنوان یکی از مربیان بسیار خوش آتیه فوتبال هلند نام برده می شود. اگر چه تن هاخ به مدت ۲ سال در دوران پپ گواردیولا، مربی تیم ذخیره های بایرن مونیخ بود، اما این مربی ۴۷ هنوز برای نشستن روی نیمکت تیم ملی هلند، بسیار کم تجربه است. آرین روبن طی مصاحبه ای گفته که او و وسلی اشنایدر به علت ۱۴ سال حضور در تیم ملی هلند باید درباره انتخاب مربی جدید، نظر بدهند.
هلند یکی از اولین نقاط اروپا بود که از اواخر دهه ۱۹۹۰ به بعد، سیاست استفاده از مربیان جوان را جدی گرفت و بدین منظور، اعتماد بیش از حد به چهره هایی شد که بازیکنان بزرگی بودند اما هنوز کارنامه ای در عرصه مربیگری نداشتند یا حداقل باید بگوییم که کم تجربه بودند. دنی بلیند یکی از همین نمونه مربیان است. او به عنوان کاپیتان آژاکس، تنها بازیکن هلندی بوده که عناوین قهرمانی در یوفا و فیفا (لیگ قهرمانان اروپا و جام بین قاره ای) را در سال ۱۹۹۵ به دست آورد. گذشت زمان ثابت کرد که این سیاست های فوتبال هلند چندان هم صحیح نیست.
یکی دیگر از گزینه های هلند، فرانک دی بوئر است که قبلاً دستیار لوئیز فن خال در همین تیم بود. دی بوئر پس از تجربه موفق و فتح ۴ قهرمانی پیاپی لیگ روی نیمکت آژاکس و سپس دستیاری در تیم ملی، به ایتالیا رفت و دوران بسیار بدی را در اینتر سپری کرد. لوئیز فن خال نیز که در سال ۲۰۱۴ به منظور هدایت منچستر یونایتد ترجیح داد تا نیمکت هلند را رها کند، مسابقه دوستانه تیم ملی کشورش مقابل ایتالیا را از نزدیک تماشا نمود هر چند که شانس حضور گاس هیدینک و حتی رود گولیت روی نیمکت نارنجی ها بیشتر است.
هلندی ها باید از خود بپرسند که تا چه زمانی می بایست در دور تسلسل مربیانی همچون لوئیز فان خال، دیک ادووکات یا گاس هیدینک باقی بمانند. فوتبال هلند به یک انقلاب درونی نیاز دارد و گاس هیدینک نیز در سال ۲۰۱۵ بر اثر چنین نتایج ضعیفی از کار برکنار شد. به جز موارد فوق، مربیان دیگری همچون فرانک رایکارد، مارکو فان باستن و برت فان ماروایک نیز امتحان خود را در تیم ملی پس دادند. در نظر سنجی روزنامه هلندی Telegraaf، محبوب ترین گزینه برای هدایت نارنجی ها، لوئیز فن خال و سپس یورگن کلینزمن و فرانک دی بوئر بود. به نظر می رسد که فرانک دی بوئر و حتی یاپ استم علاقه ای به حضور روی نیمکت لاله های نارنجی نداشته باشند.
به هر حال باید دید که آیا جوان گرایی غیر عادی در فوتبال هلند، منجر به انقلاب و رویش ها در سرزمین لاله های نارنجی خواهد شد یا خیر؟ فوتبال هلند هم اکنون به همان بن بستی رسیده که قبلاً آلمان و بلژیک نیز تجربه کردند ولی با برنامه ریزی صحیح، این بن بست را از پیش رو برداشتند. فدراسیون فوتبال هلند در حال پیشبرد برنامه توسعه فوتبال در رده های سنی پایه تحت عنوان «فاتحان فردا» است و شاید همین شکست خوردگان امروز، در فرداهایی نه چندان دور، همان فاتحان نارنجی پوش باشند.
محمدرضا شعاعی
