معرفی انیمیشن کوتاه Memo
آلزایمر در لغت به معنای تحلیل رفتن تواناییهای مغز و کاهش کارایی آن است. این اختلال معمولترین نوع اختلال حافظه است که بهواسطه آن بیمار به مرور خاطراتش را از فراموش میکند. روند تدریجی این بیماری باعث میشود که فرد در ابتدا اتفاقات نزدیک به زمان حال را از یاد برده و نهایتا هر آنچه که در خاطرش ثبت شده بود، از دست بدهد. کشف بیماری آلزایمر به سال ۱۹۰۱ و مطالعه آلویز آلزایمر، عصبشناس و روانشناس آلمانی روی بیماری به نام گوست دتر بازمیگردد. اما چه عاملی باعث به وجود آمدن اختلال آلزایمر میشود؟ این عامل که در واقع ترکیبی از پروتئینهای مختلف از جمله سینوکلئین (عامل ایجاد پارکینسون) است، پلاکهای پیری نام دارد. این پلاکها باعث شدهاند که آلزایمر به بیماری غیرقابل درمان بدل شود، با این حال تحقیقات متعددی در این رابطه انجام شده و با رژیم غذایی مناسب میتوان از ابتلا به آن پیشگیری و با مصرف داروها این بیماری را کنترل کرد. افرادی که از اختلال آلزایمر رنج میبرند، معمولا علائم و نشانههای واضح و مشخصی را از خود بروز میدهند که از بین آنها میتوان به اشتباه در قرار دادن اجسام در جای مناسب، فراموش کردن کارهای عادی روزانه، ضعف در محاسبات ذهنی، ضعف بیان و از دست دادن زمان و مکان اشاره کرد. اختلال آلزایمر منجر به توهم، ضعف در مسیریابی و فراموش کردن مکانها میشود. انیمیشن Memo (یادداشت) داستان لوئیس بازنشسته مبتلا به آلزایمر است که با بیماریاش، محافظتهای شدید دخترش و بازگشت به زندگی عادیاش در نبرد است.
انیمیشن کوتاه Memo با شروع روز لوئیس آغاز میشود. اما سبک زندگی این فرد بهواسطه بیماریاش متفاوت از دیگران است. متفاوت از این جهت که در جای جای خانه یادداشتهایی قرار داده شده که یا مکان چیزهای مختلف را نشان میدهند یا نکته خاصی را متذکر میشوند. لوئیس که چندان از این کار دخترش، راضی نیست و یادداشتهای او را به سطل آشغال میاندازد، به دنبال قهوه میگردد. او متوجه میشود که قهوهاش تمام شده و برای خرید آن باید به مغازه برود. با این حال نینا که با لوئیس تماس گرفته اصرار دارد که قهوه را تهیه و برای پدرش خواهد آورد. جر و بحثهای لوئیس و دختر نهایتا به قطع کردن تلفن و خروج لوئیس از خانهاش منجر میشود. از این مرحله است که بیماری آلزایمر مجال به رخ کشیدن خود را به دست میآورد.
انیمیشن کوتاه یادداشت که در سال گذشته منتشر شده، توسط پنج تن از دانشآموختگان دانشگاه ارتباطات بصری گوبلینز (Gobelins L’École de L’Image) به نامهای جولین بیکه، النا دوپهسوا، جولز دوران، ویویان گیماره و اینز شیبر کارگردانی شده است. این دانشگاه فرانسوی که در سال ۱۹۷۵ تاسیس شده و بهواسطه فعالیت در حوزه انیمیشن مشهور است، تاکنون هنرمندان و تیمهای مشهوری را آموزش داده است که کمپانیها و استودیوهای مطرحی از جمله دیزنی، برادران وارنر، پیکسار و دریم ورکس اقدام به استخدام آنها کردهاند. از آثار ساخته شده توسط دانشجویان موسسه مذکور، پیش از این انیمیشن کوتاه Oktapodi (اکتاپودی) را معرفی کردهایم.
انیمیشن کوتاه یادداشت از چند جهت اثری شاخص است. دلیل اول پرداختن به موضوع بسیار مهم، حساس و کمتر پرداخته شده در حوزه سینما و انیمیشن است. این اثر داستان خود را در اندک دقایق بازگو میکند و فرصتی برای شاخ و برگ دادن به آن وجود ندارد. این ویژگی باعث شده که تک تک المانهای انیمیشن در خدمت داستان باشند و به پیشرفت آن کمک کنند. تمرکز روی یکی از راهکارهای مقابله با بیماری آلزایمر و گسترش آن به عنوان یک داستان تمام و کمال یکی از دستاوردهای انیمیشن است. در اثری که قرار است حس و حال، سختیها و دشواریها و در مجموع شرایط زندگی یک قشر خاص از مردم را به تصویر بکشد، نوع کارگردانی و تصویربرداری بسیار اهمیت دارد. خوشبختانه انیمیشن کوتاه Memo در این بخش نیز عالی عمل کرده است. تکنیک تصویربرداری متفاوتی استفاده شده است که همگی در زمان درست و به شکل بینقص به کار گرفته شدهاند. در ابتدای انیمیشن از تکنیک پن برای نمایش ویژگیهای زندگی لوئیس استفاده شده و در ادامه از تکنیک بزرگنمایی برای نمایش ناامیدی لوئیس بهرهگیری میشود. همچنین از طریق نماهای کلوزآپ میتوانیم حس لوئیس و بهواسطه لانگ شاتها المان محیطی پرتعداد و لوکیشنهای پرجزئیات اثر را مشاهده کنیم. انیمیشن کوتاه یادداشت ریتم کندی دارد و تا اواسط اثر آن را ادامه میدهد، اما دقیقا در نقطه اوج داستان است که ریتم سریع میشود. ترکیب این ویژگی با افکتهای تصویری، سکانسهای زیبا و تماشایی را به وجود آوردهاند. انیمیشن کوتاه Memo از سبک طراحی دو بعدی و دو نوع طراحی با دست و دیجیتال استفاده میکند که نتیجه آن زیبایی در عین سادگی است.
به جز طراحی شخصیتها که به صورت دیجیتالی طراحی شدهاند و تمام جزئیات لازم در آنها لحاظ شده است، دیگر المانهای محیطی از طراحی ساده بهره برده و بدون ریزهکاریهای خاص هستند. در ابتدای امر تصور میشود که این عناصر تنها برای پر گردن صحنه به کار گرفته شدهاند، اما با رسیدن به نقطه اوج و بدتر شدن شرایط بیماری لوئیس تاثیر این موارد در ایجاد حس تنش به خوبی مشخص میشود. در بخش اعظم انیمیشن مخاطب با شخصیت لوئیس همراه میشود، با بیماریاش آشنا و در هم شکستن او را مشاهده میکند. تمامی این موارد بهواسطه داستان و کارگردانی عالی محقق شده است. اما ویژگی که نباید از آن غافل شد، تزریق حس به سکانسهای مختلف اثر است. لوئیس به همان اندازه که با چهرهاش حس و حالش را نشان میدهد، در بهرهگیری از زبان بدن موفق عمل میکند و حسهای ناامیدی و ترس را به نمایش میگذارد. شخصیت نینا نیز با اینکه در لحظات اندکی حضور دارد، همانند لوئیس اما محدودتر از او عمل میکند. انیمیشن کوتاه یادداشت از کلام و دیالوگ استفاده کرده و بخشی از روایت داستان را به آن واگذار میکند. هر چند از این ویژگی در بخشهای کوتاهی استفاده میشود، اما مایکل ریمبو و کنزا لگناوی به عنوان صداپیشههای لوییس و نینا در انجام وظیفه خود به بهترین شکل عمل کردهاند. نیکولاس رضای، به عنوان آهنگساز انیمیشن از ضربآهنگهای آرامشبخش پیانو در ابتدا و انتهای اثر بهره برده و با سازهای مختلف تلاش در نقطه اوج، دلهره و ترس را به اثر تزریق کند. استفاده از شخصیتی که تمام ویژگیهای ابتلا به آلزایمر را دارد و روایت جذاب داستانی که از المانهای خیال بهره میبرد، باعث شده است که انیمیشن کوتاه یادداشت برای هر مخاطبی با هر سن و سالی زیبا، تماشایی و آموزنده باشد.
قبول و شناخت بیماری اولین قدم در راه کنترل و حتی درمان بیماری است. بسیاری از افراد همانند لوییس از پذیرش این امر که با بیماری آلزایمر دست و پنجه نرم میکنند، سر باز زده و موجب تشدید یا وقوع حادثهای ناگوار میشوند. پس به جای اینکه به خود تلقین کنید که هیچ بیماری وجود ندارد، بهتر است در مورد آن مطالعه کرده و بیشتر با آن آشنا شویم. در این شرایط است که میتوان به مقابله با بیماری پرداخت و تاثیر آن در زندگی را کاهش داد.