در فیلم «بازگشت به آینده» هنگامی که دکتر بروان (Doc Brown) دیالوگ «در حال رسیدن به شرایطی هستیم که دیگر حتی به جاده هم نیازی نداریم» را می گفت، در حال رانندگی با ماشین زمان پرنده بود. اما با پیشرفت روزافزون تکنولوژی به نظر می رسد که تمامیِ وسایل نقلیه لزوما نباید به صورت هوابرد طراحی شده باشند تا قادر به حرکت کردن و ایجاد سفر بدون در نظر گرفتن جاده ها باشند. در نظر گرفتن چنین قابلیتی – بی نیاز بودن وسیله نقلیه از جاده و آفرود بودن آن – برای انواع وسیله نقلیه، به طور مشخص زمانی اهمیت پیدا می کند که بخواهیم از آنها در نواحی صعب العبور و روستایی که اصولا فاقد جاده یا حداقل جاده هایی استاندارد هستند استفاده کرد. همچنین در شرایط بحرانی و وقوع بلایایی طبیعی مثل زلزله و سیل که جاده ها دیگر قابل استفاده نیستند نیز کمک گرفتن از چنین وسایل نقلیه ای می تواند بسیار راه گشا باشد. در هر صورت فارغ از دلیل استفاده از این نوع وسایل نقلیه، برخی ابداعات صورت گرفته ی اخیر در زمینه حمل و نقل های آفرود به گونه ای است که پیش از این مشابه آن را شاهد نبودیم. برخی خودروهای همه جا رو به گونه ای طراحی شده اند که می توان گفت تقریبا در همه مناطق می توان از آنها استفاده کرد. برخی دیگر به ترتیبی مهندسی شده اند که سطح جاده ی مورد نیازشان را به عنوان باری قرار گرفته بر قسمت کامیونی با خود حمل می کنند. با تِک ویترینو همرا باشید تا در ادامه به معرفی شش مدل از این وسایل می پردازیم.
کامیون حمل کننده ی جاده
کمپانی ولزی Faun Trackway دست به ساخت کامیونی زده است که قادر به حرکت در مناطق فاقد جاده است، چرا که این کامیون جاده ی مورد نیازش را با خود حمل می کند. در قسمت باربند این کامیون، یک رول از آلومینیوم اکسترود شده – آلومینیومی که طی یک فرآیند اکستروژن، با تحت فشار قرار گرفته شدن از قالب خاصی عبور کرده و به شکل سطحی مقطعی در می آید – قرار گرفته شده که به هنگام باز شدن می تواند یک جاده ی ۵۰ متری برای حرکت کامیون ایجاد کند. این سطح جاده ای موقت قابلیت تحمل وزنی تا ۷۰ تن را داشته و بنابراین از این کامیون حمل کننده ی جاده می توان در کنار وسایل نقلیه باری و نجاتی که وظیفه ی حمل وسایل و تدارکات سنگین به مناطق صعب العبور را دارند، استفاده کرد.
ماشین عنکبوتی الکتریکی
این ماشین آفرود که Swincar نام دارد در عین داشتن ظاهری عجیب و غریب، بسیار کاربردی است، بطوریکه قادر به حرکت در هر نوع منطقه ای است. هر کدام از چرخ های این ماشین به طور مستقلا به یک پای عنکبوت مانند متصل شده و بدین ترتیب مساحت بیشتری از سطح زمین تحت پوشش چرخ ها قرار می گیرد. ضمن اینکه برای هر کدام از این پاهای عنکبوتی، موتور الکتریکی مجزایی در نظر گرفته شده است. چنین طراحی ای، قدرت و توان وسیله نقلیه و همچنین درجه ی کنترل آن را افزایش داده و بنابراین حتی سطوح ناصاف و ناهموار نیز به ندرت موجب کاهش سرعت Swincar خواهد شد.
از آنجایی که Swincar یک ماشین تماما الکتریکی بوده و هیچ نوع آلودگی محیط زیستی ای تولید نمی کند، می توان آن را نسل بعدی وسایل نقلیه ی همه جا رو (ATV ها) مرسوم و در راستای توسعه ی پایدار این نوع وسایل نقلیه دانست.
کامیون Tunnel zipper
این کامیون آفرود نه تنها قادر به حرکت در مناطق بدون جاده ای است، بلکه می تواند در مواقع لزوم تونلی ۱۴ مایلی را با استفاده از آجرهایی لگو مانند و در طی ۲۴ ساعت بسازد. Tunnel zipper مجهز به غلتک هایی در قسمت عقب است که که بر روی سطحی فلزی و مخروطی شکل قرار گرفته اند. بخش پهن تر این سطح مخروطی (سطح مقطع مخروط) منجر به جاگیری مناسب بلوک های تونل شده و در نهایت یک گذرگاه سرپوشیده و آرک مانند (تونل طاقدار) پدید می آید. تونل های ساخته شده توسط Tunnel zipper، بسیار شبیه به طاق های تاریخی رُم باستان بوده چراکه برای ساخت این تونل های طاقدار نیازی به هیچ ملات یا چسبی نیست. پس از اینکه ازین تونل استفاده شد، می توان بلوک ها را برداشته و دوباره در مکانی دیگر برای ساخت تونلی جدید از آنها استفاده کرد.
وَن مجهز به چوب اسکی
در عین حال که برخی ماشین های آفرود با در تعریف کردن وظایفی جدی برای آنها طراحی و ساخته می شوند – مانند موارد بالا – برخی دیگر نیز تنها با هدف ایجاد سرگرمی ساخته شده اند. برای مثال می توان به اتوبوس فولکس واگن Bulli T1 اصلاح شده اشاره کرد که به چوب اسکی خودرو تجهیز شده است. در واقع چرخ های آن با snowmobile track های لاستیکی تعویض شده اند، به این معنا که همانطور که در تصویر بالا مشخص است، سیستم حرکتی این اتوبوس تانک-مانند شده است. این وَن حدود ۳۰ مایل در هر ساعت را قادر به پیمودن در برف بوده و با داشتن تجهیزاتی چون ساب ووفر ۱۰۰۰ واتی و دو بلندگوی ۳۰۰ واتی می تواند یک مهمانی عالی را برای سرنشینان خود به ارمغان بیاورد.
ماشین ساخت خودکار جاده های سنگ فرشی
این ماشین ساخت کشور آلمان که Tiger-Stone نام دارد، می تواند در مدت زمانی نسبتا بسیار کوتاه جاده های سنگ فرش شده ای را بسازد. Tiger-Stone در هر یک روز قادر به پوشاندن مساحتی برابر ۴۰۰ متر مربع با سطحی سنگ فرش شده و زیباست. عرض سطوح ایجاد شده توسط این ماشین قابل تنظیم تا حداکثر ۶ متر است. عملکرد این ماشین به گونه ای است که کارگران می بایست آجرها را داخل مخرن شیب دار آن و مطابق با الگوی مورد نظر برای جاده قرار دهند.
سه چرخه ای همه جا رو
این سه چرخه ی هیبریدی آفرود با نام Horizon به افرادی با ناتوانی های جسمی اجازه ی رفتن به جاهایی را می دهد که تا قبل از این قادر به رفتن به آنجاها نبوده اند. به گفته ی Jesse Lee، طراح این وسیله، از Horizon می توان در گستره وسیعی از مناطق و سطوح که ویلچرها قادر به پیمودن آنها نیستد، استفاده کرد؛ مثل زمین های شنی، خاکی، چمن و تپه. نیروی محرکه ی Horizon اکتریسیته بوده و پدال های آن هم با دست و هم با پا قابل کنترل است که بسته به مقدار نیروی مورد نیاز برای حرکت می تواند در سه حالت مختلف رانندگی قرار گیرد. این سه چرخه قادر به پیمودن ۲۵ مایل در هر ساعت بوده و با شارژ کامل باتری لیتیوم یون ۴۸ ولتی آن می توان ۳۰ مایل را پیمود.
Vitrino