دنیای امروز، دنیای سخت کار کردن و تلاش مداوم است. در محیط‌های کاری مختلف، ما با انواع مشکلات و دغدغه‌ها روبه‌رو هستیم. همه‌ی این مشکلات دست به دست هم می‌دهند تا استرس‌های گوناگون را در زندگی تجربه کنیم؛ استرسی که عامل بسیاری از بیماری‌هاست. اما برای مقابله با استرس که در دنیای امروز اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد، چه باید کرد؟
اثرات مخرب استرس
به گفته‌ی محققان، بین ۶۰ تا ۹۰ درصد بیماری‌ها مستقیما بر اثر استرس ایجاد یا تشدید می‌شوند. استرس با بسیاری از بیماری‌های جدی مانند بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا و دیابت، مستقیما در ارتباط است؛ علاوه بر این، می‌تواند موجب بیماری‌های دیگری نظیر کمردرد، سردرد، دندان‌قروچه، ناراحتی معده و مشکلات گوارشی، خستگی و بی‌خوابی، مشکلات پوستی، افزایش یا کاهش وزن شود و میل جنسی را کم کند.
البته اینها فقط علائم فیزیکی استرس هستند. مشکلاتی از قبیل افسردگی، اضطراب، نوسانات خلق و خو، گیجی، بی‌قراری، فراموشی، تحریک‌پذیری، احساس ناامنی و سایر علائم رفتاری و روانی منفی و مخرب، بر اثر استرس ایجاد می‌شوند. با این اوصاف بهتر است به فکر روش‌هایی برای مقابله با استرس باشیم.
چطور با استرس مقابله کنیم؟
تنها راه برای کاهش اثرات زیان‌بار استرس، کم کردن خود استرس و عوامل ایجادکننده‌ی آن است. البته عوامل متعددی استرس را ایجاد می‌کنند که برخی از آنها، اتفاقات ناخوشایند و ناخواسته و برخی از آنها رویدادهای طبیعی و بعضا خوشحال‌کننده‌‌ی زندگی هستند. بنابراین نمی‌توانیم در جهت حذف همیشگی آنها قدم برداریم.
ازدواج کردن، بچه‌دار شدن، ارتقای شغلی، ترتیب دادن یک جشن تولد برای فرزندان یا حتی برنامه‌ریزی برای یک سفر چند روزه، همه‌ی اینها به اندازه‌ی سر و کله زدن با یک رئیس بداخلاق یا انجام یک پروژه‌ی فوری، می‌توانند عامل ایجاد استرس باشند.
از آنجایی که تغییرات مثبت در زندگی می‌توانند به اندازه‌ی تغییرات منفی، عامل ایجاد استرس باشند، کنار آمدن با استرس به معنای خلاصی از تمام عوامل ایجاد استرس نیست. در مقابل، شما باید طرز فکر و رویه‌ی زندگی خود را طوری تغییر دهید که بتوانید استرس‌های اجتناب‌ناپذیر زندگی را مدیریت کنید.
برای شروع، می‌توانید از راهکارهای زیر بهره ببرید:
۱. زمانی برای آرامش در نظر بگیرید
فرقی نمی‌کند که سه بار در هفته به باشگاه ورزشی بروید، آخر هفته‌ها پیاده‌روی کنید، یوگا تمرین کنید یا شبی یک ساعت کتاب بخوانید؛ شما نیاز دارید که زمان و فضایی را برای آرامش ذهن خود و دور کردن افکار منفی در نظر بگیرید.
۲. کارها را به تعویق نیندازید
شما می‌توانید کارهای مهم و بزرگ را عقب بیندازید، اما نگرانی ناشی از انجام ندادن آن را نمی‌توانید به تعویق بیندازید. استرس ناشی از انجام ندادن وظایف در زمان مشخص، به سادگی قابل پیشگیری است؛ پس کارها را عقب نیندازید.
۳. همه چیز را بنویسید
اگر فراموش کردن چیزی، باعث ایجاد استرس در شما میشود، حتما آن را روی کاغذ بیاورید یا جایی مطمئن یادداشت کنید. به این ترتیب چیزی را فراموش نمی‌کنید و در نتیجه استرس نمی‌گیرید.
۴. خوب غذا بخورید
یک رژیم غذایی مناسب و سالم، به بدن شما کمک می‌کند تا در برابر تأثیرات مخرب ناشی از استرس، بهتر مقاومت کند. داشتن یک رژیم غذایی سالم، کار پیچیده‌ای نیست. کافی است که این قوانین ساده را در نظر بگیرید: در غذا خوردن زیاده‌روی نکنید و سبزیجات بیشتری مصرف کنید. لبنیات، گوشت و غلات مصرف کنید و تا جایی که می‌توانید مصرف موادی چون تنقلات مضر، چیپس، غذاهای کنسروی و فوری، شیرینی‌جات و… را به حداقل برسانید.
۵. ساعتی را با خانواده بگذرانید
سعی کنید حداقل یک وعده‌ی غذایی را در طول روز در کنار خانواده یا اگر تنها هستید، در کنار دوستان‌تان میل کنید. حتی بهتر است یک وعده‌ی غذایی را در خانه تهیه کنید و در کنار هم میل کنید.
۶. درباره‌ی مشکلات‌تان صحبت کنید
سرخوردگی‌ها و ناراحتی‌های خود را حتی اگر هم کوچک هستند، بازگو کنید و درون خودتان نریزید. یاد بگیرید که نارضایتی و مشکلات‌تان را با یک فرد نزدیک و مورد اعتماد در میان بگذارید (البته سعی کنید تمام انرژی منفی‌تان را به او منتقل نکنید؛ چون در این صورت تضمین نمی‌کنم او دفعه‌ی بعد هم حاضر باشد به حرف‌هایتان گوش بدهد!).
۷. اهداف خود را اولویت‌بندی کنید
در مورد اینکه چه چیزی در زندگی واقعا برایتان اهمیت دارد و چه چیزی مهم نیست، به خوبی فکر کنید. روی مسائل مهم‌تر زندگی تمرکز کنید و برای رسیدن به اهداف مهم‌تر که تغییرات بزرگی در زندگی‌تان ایجاد می‌کنند، انرژی بیشتری بگذارید و مسائل بی‌اهمیت را فراموش کنید.
۸. برنامه ریزی روزانه داشته باشید
وقتی یک روال کاری منظم و برنامه‌ی روزانه داشته باشید، نگران این نیستید که بعدا چه پیش می‌آید. بعد از مدتی به این روال منظم عادت می‌کنید.
۹. قبول کنید که همیشه همه‌چیز طبق برنامه پیش نمی‌رود
اجازه ندهید که این روال روزانه و برنامه‌ی همیشگی، شما را محدود کند و به قدری تحت فشار قرار دهد که با ایجاد وقفه در آن، با مشکل مواجه شوید. برای هر کاری زمان کافی در نظر بگیرید تا در شرایطی که تغییرات ناخواسته پیش می‌آید، بتوانید خود را با شرایط جدید وفق دهید.
۱۰. در موقع مناسب، شرایط سخت را رها کنید
اجازه ندهید روابط شما به جایی برسد که مجبور باشید شرایط سختی را تحمل کنید. تعیین کنید که برای هر مسئله، چقدر می‌خواهید مایه بگذارید. حد و حدودی برای روابط و میزان مشارکت خود در فعالیت‌ها و عرصه‌های مختلف در نظر بگیرید. در صورتی که شرایط بغرنج شد و از حد و حدود شما عبور کرد، آن شرایط را برای همیشه رها کنید. این نکته را هم در مسائل کوچک و جزئی مثل تعیین زمان مشخص برای برگشت به خانه و هم در مسائل بزرگی چون طلاق و جدایی، در نظر بگیرید. مثلا با خودتان بگویید که اگر روابطم با همسرم بعد از شش ماه مشاوره، بهبود پیدا نکرد، از او جدا خواهم شد.
۱۱. به خودتان توجه کنید
بررسی کنید که چه مواقعی دچار استرس می‌شوید و علت را مشخص کنید. واکنش‌های بدن‌تان را در نظر بگیرید و علت آنها را پیدا کنید یا با پزشک در میان بگذارید. به این فکر کنید کارهایی که انجام می‌دهید و تلاش‌هایی که می‌کنید، در راستای رضایت خودتان و داشتن یک زندگی سازنده است یا به خاطر دیگران کاری را انجام می‌دهید؟ رقابت‌های بی‌مورد را کنار بگذارید مثلا تلاش برای داشتن خانه‌ای زیباتر از دیگران یا ماشینی سریع‌تر از ماشین سایرین.
۱۲. خودتان و دیگران را دوست داشته باشید
روابط دوستانه برقرار کنید و با دیگران گرم بگیرید. حس خوب صمیمیت و گرمای انسان‌دوستی را تجربه کنید.
شما چطور در زندگی با استرس‌های مختلف مبارزه می‌کنید؟ آیا بین استرس زیاد و مخرب و بی‌تفاوتی محض، تعادل ایجاد می‌کنید؟
