سال 2016 میلادی، سال مهیجی برای دنیای علم بود و اتفاقات مهمی در علوم مختلف مانند ستاره‌شناسی، فیزیک، پزشکی و زیست‌شناسی رخ داد. اکتشافاتی که می‌توانند درک ما را از جهان دگرگون کرده و منجر به تولید دستاوردهای مهمی در آینده شوند. در این مطلب قصد داریم مهم ترین خبرهای علمی در سال 2016 را مرور کنیم.
سالانه اکتشافات زیادی در جهان انجام می‌شود و هر یک از آن‌ها به طریقی، زندگی انسان و دید او نسبت به جهان را تغییر می‌دهد. سال 2016 نیز از این قاعده مستثنی نبود و اتفاقاتی مانند کشف امواج گرانشی، کشف احتمالی سیاره‌ی نهم در منظومه شمسی و ساخت کوچک‌ترین ماشین دنیا از جمله دستاوردهایی بودند که درک ما از جهان پیرامونمان را تحت‌الشعاع قرار داد. در ادامه، مهم ترین خبرهای علمی در سال 2016 را به صورت خلاصه بررسی می‌کنیم.
1. تاسیسات آزمایشی همجوشی در آلمان
در شروع سال، تاسیسات آزمایشی گداخت یا فیوژن هسته‌ای به نام Wendelstein 7-X در آلمان راه‌اندازی شد که این موضوع تبدیل به یکی از مهم ترین خبرهای علمی در سال 2016 شد. آنجلا مرکل، صدر اعظم آلمان نیز در مراسم افتتاح این تاسیسات حاضر شد و با فشار دادن یک دکمه، پلاسمای هلیوم را به راکتور جدید فرستاد. دانشمندان در تلاش هستند تا با ترکیب چند گرم مولکول هیدروژن با یکدیگر در راکتور همجوشی هسته‌ای بتوانند انرژی مشابه انرژی خورشید به دست بیاورند.
2. پردازش داده‌های عظیم و دستاوردی تازه برای فیزیک ذرات پایه
در اوایل سال 2016، مرکز جدید محاسبات کارایی بالا در مرکز تحقیقات یون‌های سنگین هلم‌هولتز (Helmholtz) در دارمشتات آلمان، فعالیت خود را آغاز کرد. در این مرکز، داده‌های عظیم پردازش می‌شوند و به کمک آن تا 10 سال آینده، حلقه‌ی شتاب‌دهنده‌ی ذره‌ای جدید FAIR ایجاد خواهد شد.
3. کشف امواج گرانشی
یکی از مهم ترین خبرهای علمی در سال 2016 میلادی، کشف امواج گرانشی بود. در ماه فوریه، دانشمندانی که بر روی پرو‌ژه‌ی LIGO با هدف کشف امواج گرانشی کار می‌کردند، خبر مشاهده‌ی این امواج را اعلام کردند. رصدخانه‌ی موج گرانشی تداخل‌سنج لیزری، صدایی را ثبت کرد که ظاهرا مربوط به امواج گرانشی بوده است. بنابراین، چیزی که پیش از این در نظریه‌ی آلبرت انیشتین ارائه شده بود، به اثبات رسید. این کشف یکی از ارزشمندترین کشف‌های مربوط به فیزیک هسته‌ای است.
4. امنیت اتومبیل های خودران
سانحه‌ای که برای خودروی تسلا در فلوریدا رخ داد، توسعه‌ی اتومبیل های خودران را تحت‌الشعاع قرار داد. راننده‌ی این خودرو که آن را روی سیستم خودران قرار داده بود، نمی‌دانست که این سیستم نمی‌تواند یک کامیون بزرگ را تشخیص دهد و دچار حادثه‌ی شدیدی شد.
5. شیوع یک ویروس در جریان بازی‌های المپیک ریو
بازی‌های المپیک 2016 ریودوژانیروی برزیل، تحت تاثیر شیوع یک ویروس جدید قرار گرفت که از طریق پشه به انسان منتقل می‌شد. ویروس زیکا در نوزادان منجر به کوچک شدن جمجمه شده و به سرعت در مناطق گرمسیر جهان شیوع پیدا کرد. سازمان بهداشت جهانی در ماه فوریه، شرایط اضطراری اعلام کرد و در ماه نوامبر نیز خطر را رفع شده دانست.
6. کشف ماده‌ی لوگدونین با توانایی مقابله با میکروب بسیار مقاوم MRSA
پژوهشگران توبینگر در ماه جولای موفق شدند ماده‌ای به نام لوگدونین را از باکتری‌ها جدا کنند که می‌تواند در حالت معمولی داخل بینی زندگی کند. این ماده همچنین توانایی مقابله با میکروب بسیار مقاوم MRSA را نیز دارد.
7. مقابله با باکتری‌های مقاوم با استفاده از شیر شیطان تاسمانی
شیطان تاسمانی، نوعی جانور کیسه‌دار است که پروتئین‌های باارزشی در شیر آن کشف شده است. شیر این موجود می‌تواند باکتری‌های بسیار مقاوم را از بین ببرد. شیطان تاسمانی از کیسه‌‌ای برخوردار است که نوزادان را در آن پرورش می‌دهد. این کیسه پر از باکتری‌های مختلف است و به همین دلیل این جانوران به پروتئین‌ها نیاز دارند.
8. بهینه‌سازی سیستم پرواز هواپیماها با بررسی پرواز باز
دانشمندان با فیلم‌برداری از پرواز یک باز در دانشگاه ارتش آلمان در مونیخ و ارزش‌یابی این تصاویر قصد دارند، نوع پرواز هواپیماها را بهبود ببخشند.
9. کشف مکانیزم خودشفابخشی و دریافت جایزه‌ی نوبل پزشکی
یوشینوری اسومی، دانشمند ژاپنی در سال 2016، مکانیزم خودشفابخشی یا مکانیزم خودخواری (اتوفاژی) را در سلول‌های ما کشف کرد که به عنوان یکی از مهم ترین خبرهای علمی سال 2016 شناخته شد و جایزه‌ی نوبل پزشکی را نیز از آن خود کرد.
10. کشف نزدیک‌ترین ستاره به خورشید
ستاره‌شناسان در ماه آگوست، سیاره‌ای را ردیابی کردند که 1.3 برابر زمین، حجم دارد و دور ستاره‌ی «پروکسیما سنتوری» می‌چرخد. این سیاره با نام «پروکسیما بی» شناخته می‌شود و دمای آن نه خیلی گرم است و نه خیلی سرد. پروکسیما بی در مدار ستاره‌ای است که نزدیک‌ترین ستاره به خورشید محسوب می‌شود.
11. مشاهده‌ی پرهای دم دایناسور در تکه سنگ کهربا
یک باستان‌شناس به نام لیندا شینگ موفق شد پرهای دم یک دایناسور را در تکه سنگ کهربا کشف کند. وی این سنگ را از شمال میانمار خریداری کرده بود و پرهای مشاهده شده در آن متعلق به پرنده‌ای بود که 99 میلیون سال پیش بر روی زمین زندگی می‌کرد.
12. حیات ماقبل تاریخ در استرالیا
یک خانه‌ی سنگی به طور تصادفی در منطقه‌ی فلیندرز استرالیا کشف شد که نشانه‌هایی از حیات ماقبل تاریخ در استرالیا دارد. همچنین باستان‌شناسان دانشگاه ANU و دانشگاه سیدنی استرالیا در اوایل سال میلادی توانسته بودند یک تبر را در منطقه کیمبرلی پیدا کنند که قدمت آن به 46 تا 49 هزار سال پیش بازمی‌گشت.
13. کشف نهمین سیاره در منظومه شمسی
سیاره‌ی نهم منظومه شمسی هنوز به طور مستقیم ردیابی نشده اما تحرکات غیرعادی سیاره‌های کوتوله دوردست و موارد دیگر در کمربند Kuiper و ابر Oort که میلیاردها کیلومتر با زمین فاصله دارد، باعث شده برخی ستاره‌شناسان از احتمال کشف سیاره‌ی نهم در منظومه شمسی خبر دهند. ستاره‌شناسان بر این باورند که این سیاره 10 برابر زمین است.
14. خلق اتم پادماده هیدروژن برای نخستین بار
خلق اتم پادماده هیدروژن، یکی دیگر از مهم ترین خبرهای علمی در سال 2016 بود. بر اساس نظریه‌ای، هنگام آغاز جهان، میزان مساوی ماده و پادماده به وجود آمد اما اکنون به طور کلی در جهان فقط ماده وجود دارد. دانشمندان با بررسی این پادماده در طول موج نور به این نتیجه رسیدند که طول موجود پادماده هیدروژن با هیدروژن یکسان است.
15. ساخت کوچک‌ترین ماشین جهان
ژان پیر سوواژ، فراستر استادارت و برنارد فرینگا سه دانشمند بودند که کوچک‌ترین ماشین جهان را در سال 2016 ساختند. آن‌ها مولکول‌هایی را با حرکات قابل کنترل تولید کردند که با افزودن انرژی کار می‌کنند. این کشف منجر به دریافت جایزه نوبل شیمی در سال 2016 شد.
