چیزی حدود بیش از ۸۰ سال است که آکادمی علم و هنر فیلم، هر سال نامزدهای خود برای بهترین عملکرد در رشته‌های مختلف را منتشر می‌کند. فیلم‌ها در رشته‌های مختلف از بهترین کارگردان تا بهترین طراحی لباس مورد بررسی قرار می‌گیرند و در نهایت پنج فیلم در رشته مورد نظر نامزد دریافت جایزه اسکار می‌شوند. امسال نیز همانند سال‌های گذشته لیست نامزدهای دریافت این جایزه برای سال ۸۹ام منتشر شد و در تاریخ ۲۶ فوریه (۸ اسفند) اسامی برندگان در طی مراسمی مجلل با اجرای جیمی کیمل مشخص خواهند شد.
به طور کلی این مراسم را می‌توان خالی از غافل‌گیری قلمداد کرد. به غیر از اسامی بزرگی که گاها علی‌رغم عملکرد عالی در لیست‌های منتشره قرار نمی‌گیرند و گاها جنجال‌های اجتماعی، موضوعات و اعتراضات زیادی را نمی‌توان پیرامون این مراسم و برندگان آن مطرح کرد. با این وجود، یک نکته است که همواره و در طول سال‌های متمادی در مورد لیست نامزدهای اسکار ثابت باقی مانده‌است: سلیقه جامعه طرفداران ژانر ابرقهرمانی، همواره نادیده گرفته می‌شود، آن هم بنا به دلایلی منطقی. از زمان شکل‌گیری ایده برگزاری این مراسم، ۲۹۴۷ جایزه در بین صنعت‌گران سینما پخش شده‌است که تنها ۱۰ عدد از آنها به فیلم‌های ابرقهرمانی اختصاص یافته‌است، آن هم با ۴۸ بار نامزدی در رشته‌های مختلف تکنیکی. در این مقاله قصد داریم به صورت خلاصه به بررسی علل و چرایی این موضوع بپردازیم. با ما همراه باشید.
در عین ناامیدی، جای تعجب وجود ندارد که آکادمی بسیاری از این فیلم‌ها را کنار گذاشته و توجهی به آنها نداشته‌است. برای مدت زمان بسیار طولانی، تنها فیلم‌هایی که برای قضاوت در این ژانر وجود داشتند شامل Superman IV: The Quest For Peace «سوپرمن چهار: نبرد برای صلح»، Batman And Robin «بتمن و رابین» و هالک می‌شدند، فیلم‌هایی که به طور قطع نمی‌توان آنها را مناسب برای هر گونه جایزه‌ای دانست. علی‌رغم حرکت در جهت عقب در چند مورد، استودیوهای درگیر در این ژانر به تلاش بی وقفه خود ادامه دادند و ده‌ها فیلم را در این ژانر راهی اکران کردند، تا جایی که دیگر کیفیت این فیلم‌ها با شیبی مناسب به سمت بالا حرکت کرد.
لباس‌ها، کارگردانی، فیلم‌نامه، بازیگری، دیالوگ‌ها و به طور کلی کیفیت نهایی محصول از هر نظر به طور شگفت‌انگیزی بهبود یافت و انقلابی بزرگ را در این ژانر به وجود آورد. با انتشار شش فیلم ابرقهرمانی در سال ۲۰۱۶، تعدادی از طرفدران خوشبین این ژانر انتظار داشتند امسال طلسم موجود پیرامون این فیلم‌ها شکسته شود و شاهد پذیرش آنها در چند رشته غیر از رشته‌ها تکنیکی باشند. ددپول، بتمن مقابل سوپرمن، جنگ داخلی، آخرالزمان، جوخه انتحار و دکتر استرنج هرکدام این امید را برای استودیوهای خود به وجود آوردند که در نهایت بتوانند با یک جایزه طلایی کار خود را به پایان برسانند.
بسیاری بر این باور بودند که فیلم‌نامه‌های ددپول و دکتر استرنج این پتانسیل را داشتند که در رشته بهترین فیلم‌نامه اقتباسی نامزد جایزه اسکار شوند، همزمان جنگ داخلی و جوخه انتحار می‌توانستند در لیست بهترین جلوه‌های ویژه قرار بگیرند و بتمن مقابل سوپرمن در رشته بهترین موسیقی متن نامزد اسکار شود. متاسفانه مزدور پرحرف و نبرد فرودگاه نتوانستند آن طور که انتظار می‌رفت، اعضای آکادمی را تحت تاثیر قرار دهند. بزرگترین سورپرایز را می‌توان نامزدی جوخه انتحار در رشته بهترین گریم و آرایش مو دانست. البته این نامزدی آن چیزی نبود که طرفداران انتظار آن را داشتند.
وقتی کریستوفر نولان یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ را در این ژانر کارگردانی کرد، به طور قطع جایگاهی برای خود در آن لیست به دست آورد، که بنا به دلایلی ظرفیت آن از ۵ به ۱۰ جایگاه به منظور دخیل کردن فیلم‌هایی که مخاطبان عمومی آنها را دیده‌باشند، افزایش یافته‌بود. در واقع عدم انتخاب نولان به عنوان بهترین کارگردان پس از آن سه گانه درخشان را می‌توان نشانه‌ای آشکار بر این موضوع دانست که آکادمی کماکان بر روی حرف خود ثابت ایستاده است. اگر نولان می‌توانست در رشته بهترین کارگردان نامزدی اسکار را به دست آورد، در آن صورت مسلم بود که آنتونی و جو روسو برای جنگ داخلی و اسکات دریکسون برای دکتر استرنج باید در این رشته نامزد دریافت جایزه اسکار می‌شدند.
آکادمی اگر هر کدام از این فیلم‌ها را در رشته‌های تکنیکی بیشتری نامزد اسکار می‌‌کرد، کسی نمی‌توانست بدان خرده بگیرد. حتی X-Men: Apocalypse نیز جلوه‌های بصری بهتری نسبت به Deepwater Horizon داشت. اما این موضوع منطقی است که به استعدادهای موجود در چهار رشته بهترین بازیگر مرد، بهترین بازیگر زن، بهترین کارگردان و بهترین فیلم نگاه کنیم و به این نتیجه برسیم که هیچکدام از فیلم‌های ابرقهرمانی سال گذشته، نمی‌توانستند در سطحی بالاتر از آنها قرار گیرند. شاید در خوشبینانه‌ترین حالت بگوییم که عملکردی مشابه را ارائه دادند.
در واقع آکادمی در حال حاضر فیلم‌های ابرقهرمانی امروز را به همان چشم فیلم‌های ابرقهرمانی گذشته نگاه می‌کند و به نوعی همان موضوع «گناهان پدر، گریبان گیر فرزند» پیش می‌آید. اما به طور قطع دوران آن فیلم‌های آبکی و صرفا سرگرم کننده با حضور دیوید هسل‌هاف در نقش نیک فیوری به پایان رسیده‌است. فیلم‌های ابرقهرمانی به عنوان یک کل مشترک، وارد دوره‌ای جدید و جذاب شده‌اند. دوره‌ای که در آن داستان روان است و دیالوگ‌ها بالغ شده‌اند، و مخاطبان با چیزی فراتر از تنها یک سرگرمی محض و بی‌هدف روبرو هستند.
هیچ‌کس نظرش این نیست که فیلم‌های نامزد شده در سال جاری شایستگی حضور در لیست‌های منتشر شده را ندارند. مشخصا، هرکدام از آن فیلم‌ها در نوع خود شگفت‌انگیز هستند و در سطحی مناسب برای قرار گرفتن در بین سایر نامزدها قرار دارند. منظومان در این مبحث به طور خلاصه این است: بالاخره آکادمی چه زمانی تصمیم خواهد گرفت که به این موضوع اعتراف کند که فیلم‌های ابرقهرمانی دیگر بزرگ شده‌اند و آن کودکان ضعیف و نابالغ گذشته نیستند؟
شاید این مشکل مربوط به رده سنی اعضای آکادمی اسکار باشد، چرا که از سال ۲۰۱۲ تا به اکنون، میانگین رده سنی اعضای این آکادمی ۶۲ سال است، سنی که عموما چندان علاقه‌ای به ژانر ابرقهرمانی ندارد. کتاب‌های مصور همواره به عنوان وسیله‌ای برای سرگرمی کودکان و نوجوانان شناخته شده‌است و این موضوع منطقی است که این برچسب بر روی طرفداران بزرگسال این ژانر نیز قرار گیرد. این برچسب گذاری به احتمال زیاد سال‌ها ادامه خواهد داشت چون در کنار هر فیلم ابرقهرمانی، سیل عظیمی از محصولات جانبی از جمله اسباب‌بازی‌های مختلف راهی بازار می‌شود.
ددپول به اندازه‌ای مورد اقبال قرار گرفت که حتی توانست از طرف انجمن خبرنگاران خارجی هالیوود و انجمن نویسندگان سینما و تلویزیون در رشته‌های مختلف نامزد دریافت جایزه شود، اما به طور طبیعی، آکادمی این فیلم را به اندازه‌ای ارزشمند تلقی نکرد که آن را در قسمت بهترین فیلم که از ۱۰ ظرفیت موجود، یکی از آنها خالی مانده‌بود، نامزد جایزه اسکار کند. به هر حال ددپول نیز به جمع بسیاری از فیلم‌های ابرقهرمانی ناکام در این مراسم پیوست اما به طور قطع شکستن این طلسم می‌توانست قدمی مناسب در راستای به دست آوردن قلب طرفداران پرشمار این ژانر باشد.
حال نیز رویای شکستن این طلسم به عنوانی باری سنگین بر روی دوش لیست فیلم‌های این ژانر در سال آینده قرار خواهد گرفت: لگو بتمن، لوگان، Power Rangers، نگهبانان کهکشان ۲، واندر وومن، مرد عنکبوتی: بازگشت به خانه، ثور: رگناروک و لیگ عدالت. بر اساس تریلرهای اخیر منتشر شده و استقبال گسترده از فضای تاریک آن، لوگان به احتمال زیاد در بین فیلم‌های بالا، بیشترین پتانسیل را برای شکستن این طلسم در سال آینده خواهد داشت. جامعه طرفداران این ژانر امیدوارند لوگان پیر و شکسته بتواند کیفیت لازم برای این کار را داشته‌باشد.
توسط حمیدرضا قهرمانی
گیمفا
