خشکی دهان یا زروستومیا وضعیتی است که در آن به دلیل کاهش جریان یا تغییر ترکیبات بزاق سطح مخاط داخلی دهان به صورت غیر عادی خشک شود. خشکی دهان می تواند به شکل علامت سایر بیماری‌ها یا عوارض جانبی برخی داروها بروز کند که در این صورت به خودی خود یک بیماری جدی نیست، اما می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد. ولی ممکن است علت ضعیف شدن غدد بزاقی باشد که باید درمان شود. از جمله عوارض جانبی این بیماری می‌توان به سوء‌تغذیه (به دلیل سخت شدن غذا خوردن)، مسایل روانی (مشکلاتی مثل بوی دهان)، عفونت دهان و از بین رفتن دندان‌ها در صورت درمان نشدن بیماری اشاره کرد.
◊ چه چیز باعث خشکی دهان می‌شود؟
– همان طور که گفتیم، خشکی دهان به دلیل کاهش یا تغییر ترکیب بزاق دهان بوجود می‌آید. بزاق، در کنار مرطوب نگه‌داشتن سطح زبان و مخاط داخلی دهان با ترکیباتی که دارد از مینای دندان‌های شما دربرابر عوامل خورنده محافظت می‌کند. بزاق همچنین باعث می‌شود تا مزه‌ها را بهتر درک کنیم و راحت‌تر بتوانیم غذا را ببلعیم.
– عوامل مختلفی می‌توانند در خشکی دهان دخیل باشند که در بدترین حالت بیماری‌های پیشرفته، از جمله داروهای بسیاری هستند که خشکی دهان را می‌توان از عوارض جانبی آن‌ها دانست. همچنین سبک زندگی ناسالم و پراسترس، حالت‌های روانی منفی مثل ترس و افسردگی و مصرف بیش از حد الکل از جمله دیگر عوامل احتمالی بوجود آمدن خشکی دهان هستند.
◊ درمان‌های خانگی برای خشکی دهان
همان طور که گفتیم شرایط مختلفی می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند، پس درمان کلی وجود ندارد و به تعداد افراد روش برای رفع خشکی دهان وجود دارد. برخی از درمان‌های پیشنهادی ما برای رفع موقت مشکل مفید هستند، اما برای آن‌که بتوانید این مشکل را به طور کلی ریشه‌کن کنید بهتر است به یک متخصص بهداشت دهان و دندان مراجعه کنید.
۱. آب بخورید، زیاد!
– اولین و منطقی‌ترین روش برای درمان این مساله، بخصوص وقتی حرف می‌زنید یا غذا می‌خورید، خوردن آب است. از خوردن نوشیدنی‌های حاوی کافئین، اسید سیتریک، اسید فسفریک یا شکر زیاد خودداری کنید. بنابراین اگر از خشکی دهان رنج می‌برید، بهترین دوست شما همان آب گوارای نوشیدنی است.
۲. آدامس بدون قند بجوید.
– خوردن آدامس یا آب‌نبات‌های بدون قند می‌تواند باعث تحریک ترشح بزاق شده و خشکی دهان را برطرف کند. البته مصرف زیاد ماده Xylitol که در این آدامس‌ها پیدا می‌شود می‌تواند منجر به عوارضی مثل اسهال یا گرفتگی عضلانی در بعضی از افراد شود.
۳. رژیم غذایی خود را کنترل کنید.
– کافئین باعث خشک‌شدن سطح داخلی دهان می‌شود. همچنین مصرف ادویه زیاد با غذا هم می‌تواند خشکی دهان شما را تشدید کند. غذاهای خیلی‌شور، خیلی تند یا خیلی ترش همگی می‌توانند دهان شما را خشک‌تر کنند.
۴. از دهان شویه‌های بدون الکل استفاده کنید.
– این دسته از مواد شوینده به دلیل ترکیبات خود می‌توانند خشکی دهان شما را تشدید کنند. اگر از خشکی دهان رنج می‌برید، بهتر است سراغ دهان شویه‌هایی بروید که به صورت اختصاصی برای دهان‌های خشک ساخته شده‌اند.
۵. هوای اتاق را مرطوب کنید.
– در فصل سرما و با روشن شدن سیستم گرمایی خانه، هوا از حالت معمول هم خشک‌تر می‌شود و همین می‌تواند باعث تشدید علائم خشکی دهان شود. استفاده از یک مرطوب‌کننده خانگی و قراردادن یک لیوان آب بغل تخت‌خواب می‌تواند به آرامش بیشتر شما در زمان استراحت کمک کند.
۶. از بینی نفس بکشید.
– با بسته نگه داشتن دهان و تنفس از بینی خشکی دهان کمتر شما را آزار خواهد داد، پس خودتان را به این کار عادت دهید.
گردآوری: ساناز مطلبی خامنه کارشناس تغذیه و رژیم درمانی
دکترسلام
