سه نفر را در کمتر از سه ثانیه هدشات میکند،مولتی کیل را میگیرد و راند را خودش تکی تمام میکند،حالا کمی شانس برای برنده شدن تیمش مهیا کرده، دست بعدی را با امید بیشتری آغاز میکند، به عنوان لیدر کلن، استراتژی آخرش را رو میکند و دستور اکید میدهد که هر یک از اعضای تیم دقیقا آن کاری را انجام دهند که او میگوید، به بهترین نحوی که توانایی اش را دارد تیم را هدایت میکند و بالاخره در مپی که فکرش را هم نمیکرد نتیجه را مساوی میکند، حالا نه تنها خودش بلکه تمام هم تیمی هایش هم استرس شدیدی گرفته اند،دست آخر شروع میشود و لیدر تنها به این بسنده میکند که بگوید:(( بهترین بازیتان را انجام دهید!)) البته که این حرف فشار مضاعفی را روی دوش بازیکنان ایجاد میکند، تمام چهار هم تیمی اش به خاطر بی تجربگی در چنین وضعیتی، به سرعت کشته میشوند و حالا تنها او میماند و یک تیم کامل! پیش خود میگوید:(( به خودت اطمینان داشته باش، سطح بازی تو از سطح تمام بازیکنان تیم حریف بالاتر است!)) و به این ترتیب بازی خارق العاده اش را شروع میکند، طبق تجربه ی چند هزار ساعته اش حدس میزند که تیم حریف چه نقشه ای را پیاده کرده و با دقت و تمرکز بینظیر تک به تک، بازیکنان تیم حریف را از پای درمیآورد و تمام! بازی را میبرد! هم تیمی هایش با mic دادن های بیوقفه و با صدای کمی بیش از حد بلند! به او میگویند که چه بازی بینظیری انجام داده،و تیم حریف هم، بهت زده و gg گویان صحنه ی خفت بار شکست را ترک میکنند. هدفونش را از گوشش بر میدارد و با لبخندی تلخ میگوید این هم از این! دیگر مانند گذشته خبری از شادی های چند ساعته و بارگذاری دمو هایش در شبکه های اجتماعی نیست،حتی دیگر آن لذت سابق را از بازی اش نمیبرد، خودش هم نمیداند چرا اما روزش مانند سابق با این کار ها ساخته نمیشود! به نظرش میرسد بهتر بود این چند هزار ساعت را صرف کار مهم تر و بهتری کرده بود، البته که این نظر شخصی خودش نبود، بلکه وقتی میخواست هدست بهتری برای خودش بگیرد، خانواده اش این را به او میگفتند. هر بار که هدستش را از گوشش بر میداشت، این مکالمه را کلمه به کلمه به یاد میآورد و شادی اش سریعا فروکش میکرد. اما این جریان تنها خاص این یکی دو روزه یا یکی، دو ماهه ی اخیر نبود بلکه از همان ابتدای شروع گیمر بودن، کم و بیش چنین اتفاقاتی رخ میداد و باعث شده بود او با چنین گفت و گو هایی غریبه نباشد. اما حالا دیگر، این نادیده گرفته شدن و درک نشدن ها داشت اذیتش میکرد، به عبارتی دیگر این که هیچ کس جز هم کلنی هایش او را در کار گیم تشویق نمیکردند، باعث شده بود به کل مقوله ی گیم به نحوی دیگر بنگرد و از بازی کردن دلسرد شود، این جریان هر روز با شدت بیشتری ادامه یافت تا اینکه یکی از بهترین بازیکنان دنیای گیم بدون هیج دستاوردی از دنیای گیم کناره گیری میکند.
لعنت! و تنها لعنت بر چنین اتفاقی، حیف، افسوس، چرا باید چنین شود؟ چرا باید هر سال صد ها نفر با چنین پتانسیل های بالقوه ای که دارند، از آنچه استحقاقش را دارند باز بمانند؟ چرا باید آینده ی پر از هیجان و سرشار از اتفاقات خارق العاده از چنین گیمر هایی دریغ شود؟ چرا نباید کشور ما جزء بهترین های e-sport باشد؟ چرا زمانی که تنها یک قطره حمایت برای آباد شدن سرزمین گیمینگ حرفه ای کشورمان لازم است، این سرزمین در کمال ناباوری به کویر خشک و سوزان بدل میشود؟ آیا مشکل از گیمر های کشور ماست؟ آیا تمام کشور های خاورمیانه یا آسیا به چنین وضعی دچار اند؟ تنها آمریکا و کشور های اروپایی هستند که بازی های رایانه ای را به صورت حرفه ای انجام میدهند و به تجهیزات آن دسترسی دارند؟ در این مقاله قصد دارم به این سوالات پاسخ دهم و قیاسی میان وضعیت pro gaming کشورمان و دیگر کشور های جهان ترسیم کنم و مشکلاتی را که در این زمینه وجود دارند را ریشه یابی تا چرایی وضعیت اسف بار کشور در زمینه e-sport را واضح تر از گذشته درک کنیم و بتوانیم راه حل هایی را برای بهبود آن پیشنهاد دهیم.
E-sport، pro-gamer یعنی چه و چه معنایی دارند؟
گیمر حرفه ای به بیان ساده فردی است که از راه گیم و بازی کردن، امرار معاش میکند. شاید این شغل در نگاه اول بسیار رویایی به نظر برسد اما حقیقت ماجرا چیز دیگری است، گیمینگ حرفه ای شاید واژه ی گیم را در بر داشته باشد، اما هر چیزی در این حیطه به دور از بازی و راحتی قرار میگیرد،به طور خیلی خلاصه اگر بخواهیم برخی ویژگی های یک گیمر حرفه ای را برشماریم میتوانیم به موارد مقابل اشاره کنیم: گیمر های حرفه ای ساعت های متمادی و بسیار زیادی را به تمرین میپردازند که به تبع آن حتی با وجود بهترین ابزار کار نظیر صندلی و میز مناسب آسیب بدنی قابل توجهی آن ها را تهدید میکند از درد های گردن، کمر و دست ها گرفته تا سردرد و کاهش قدرت بینایی تنها جزئی از مشکلات این افراد است. در آمد این افراد به هیچ وجه تضمین شده نیست و خیلی راحت ممکن است در عرض یک سال شغل و مقام خود را در صنعت گیم حرفه ای از دست بدهند که در بخش بعدی به طور مفصل به بعد مالی این شغل خواهیم پرداخت. گیمر های حرفه ای ضمن آسیب های جسمی در ابعاد بزرگتری در خطر مشکلات روحی هستند، چرا که بخش اعظم زندگی آن ها در استرس خالص برد و باخت قرار میگیرد و چندین مشکل متوالی میتواند به طور دائمی به کار آن ها پایان دهد، از سوی دیگر کسب درآمد آن ها هم به طور مستقیم به دستاورد های هر سالهشان بستگی دارد و همان طور که پیش تر اشاره کردم به هیچ وجه حقوق ثابتی ندارند و این مسئله هم به استرس و فشار روحی آن ها میافزاید چرا که در صورت ناتوانی در گیمینگ حرفه ای، حرفه یا کارشان در هیچ جای دیگری خریدار ندارد و به عبارتی این افراد هنری جز بازی کردن ندارند. اما از سوی دیگر این شغل، برای هر کسی که در این زمینه فعالیت دارد، شغل مورد علاقه و مقوله ای بوده که بیشتر از هر چیز دیگری به آن تمایل داشته انجام دهد. این افراد به شدت در معرض توجه و از سوی دیگر زیر ذره بین میلیون ها گیمر قرار دارند و کوچک ترین حرکتشان مورد تحلیل و آنالیز قرار میگیرد. گیمر حرفه ای بودن متاسفانه یا خوشبختانه یک شغل کاملا سفید یا سیاه است، بدین معنا که اگر به قول معروف روی دور بیفتید و تیم های مختلف از شما خوششان بیاید و از شما دعوت کنند و بتوانید جوایزی را در مسابقات سالانه برنده شوید در آمد بسیار بالایی در انتظار شما خواهد بود و تا مدت ها موضوع مورد بحث هر محفل گیمری خواهید بود اما از سوی دیگر این صنعت جایی برای بازنده ها ندارد و به شدت با آن ها بیرحم است به گونه ای که افرادی که در یک سال موفق عمل نکنند در صورتی که فورا خودشان را بالا نکشند به سرعت از سراسر این صنعت محو میشوند و هیچ کس دیگر آن ها را به یاد نخواهد آورد. به عبارتی ساده تر گیمر حرفه ای دقیقا به مانند یک ورزشکار حرفه ای میماند با این تفاوت که ورزش او بازی کردن است اما در سایر بخش ها قوانین یک سانی بر آن ها اعمال می شود. E-sport یا ورزش های الکترونیکی به مجموعه بازی هایی گفته میشود که گیمر های حرفه ای در آن ها به فعالیت میپردازند و مسابقات در آن رشته ها برگزار میشود. به عبارتی دیگر این گیمر های حرفه ای هستند که در زمینه ورزش های الکترونیکی فعالیت میکنند و برای بدست آوردن جوایز این رشته ها با یک دیگر به رقابت میپردازند. در حال حاضر از معروفترین بازی هایی که در e-sport انجام میشوند میتوان به csgo,Dota2,lol,fifa,pes,halo,starcraft و … اشاره کرد.
یک گیمر حرفه ای چگونه درآمد کسب میکند؟
افردادی که وارد حوزه گیمینگ حرفه ای میشوند، به شدت ریسک پذیرند به این معنا که با علم به این که درآمد یک سال آن ها میتواند صفر باشد، به این کار مشغول میشوند چرا که در آمد گیمر های حرفه ای سراسر، از جوایز و مقام هایی که کسب میکنند به دست میآید، حال هر چقدر این افراد و تیم هایشان موفق تر عمل کنند و جوایز بیشتری را به دست آورند در آمدشان به طور نجومی افزایش و چنانچه نتوانند در یک سال مقامی به دست آورند در آمدشان به شدت کاهش مییابد. شاید ازخودتان بپرسید که نقش اسپانسر ها در این میان چیست؟ اسپانسر ها در این صنعت نقش بزرگی ایفا میکنند اما کار آن ها پرداخت پول به بازیکنان نیست، بلکه آن ها به عنوان یک نیروی پشتیبان ظاهر میشوند و تمام تجهیزات سخت افزاری، نرم افزاری و شبکه ای مورد نیاز گیمر ها را تامین میکنند. برایشان بهترین صندلی ها، میز ها مانیتور ها و موس و کیبورد ها را تهیه میکند،برای آن ها جای مناسبی برای تمرین تدارک میبینند و پول رفت و آمد آن ها را برای رفتن به مسابقات گوناگون را تامین میکند به عبارتی دیگر تمام نیاز های یک گیمر حرفه ای را پاسخ میدهد تا آن گیمر بتواند جایزه های مختلف را کسب کند و به در آمدی که میخواسته برسد. متاسفانه به دلایل بیولوژیکی و افرایش مدت زمان عکس العمل، مدت زمانی که افراد به طور حرفه ای میتوانند بازی کنند بسیار کوتاه است چیزی در حدود حداکثر ده سال و این یعنی پس از این ده سال این افراد دیگر قادر به واکنش در زمان مناسب نیستند و بایستی از گیمر حرفه ای بودن کنار بکشند، همان طور که پیش تر هم اشاره کردم، حرفه ی گیمر های حرفه ای هیچ جایی خریدار ندارد به همین دلیل بسیاری از گیمر های حرفه ای زمانی که در جوانی قصد بازنشسته شدن دارند سعی میکنند در حاشیه این صنعت به عنوان یک مشاور و استراتژیست باقی بمانند و به عنوان یک مربی به سایر بازیکن ها و تیم ها مشاوره بدهند بلکه مقداری حقوق امن! داشته باشند.
زندگی یک گیمر حرفه ای در آمریکا و کشور های اروپایی
در کشور های پیشرفته و توسعه یافته ای چون آمریکا و کشور های اروپایی چون آلمان، فرانسه،سوئد، سوئیس هم چنین بریتانیا به دلایل متنوعی گیمینگ حرفه ای در بهترین حالت ممکن قرار دارد چرا که هم مردم عادی، هم گیمر ها و هم کمپانی های پشتیبانی کننده، گیمینگ حرفه ای را به رسمیت میشناسند و فرهنگ آن در کشور وجود دارد که به تبع آن آزادی عمل فراوانی برای گیمر ها پدیدار شده چرا که در این کشور ها، بازیکن از سنین کم استعدادش به نحو احسن، شناسایی شده و تشویق میشود که در صورت داشتن علاقه خود را کم کم وارد حوزه ی گیمینگ در سطح پیشرفته کند، از ستاره ها و افراد با سابقه ی این حوزه مشاوره گرفته و با همراهی خانواده اش کارش را در این زمینه آغاز نماید. در مسابقات گوناگون شرکت کند،با حریف های تمرینی مناسب بازی های مختلف انجام دهد و به همین ترتیب به آهستگی به عضویت تیم های رده پایین دربیاید، با اسپانسر های کوچک قرار داد ببند، به صورت موقتی خانواده اش را مسئول امور برنامه ریزی اش کند و بازی اش را پیشرفت دهد. به صورت کلی اگر گیمری بخواهد در این کشور های نامبرده شده گیم را حرفه ای دنبال کند، تنها کافی است تلاش کند تا سطح بازی اش را به سطح بازیکنان بین المللی نزدیک کند و دیگر شرایط کم کم برای وی مهیا خواهد شد. در این کشور ها این که فردی بازی های رایانه ای را محوریت کار و زندگی خود قرار دهد کاملا عادی حساب شده و فرد یا افراد دیگر آن ها را به خاطر انتخاب چنین شغلی مورد قضاوت های نادرست و محدود سازی قرار نمیدهند. حالا گیمر حرفه ای بایستی به لیگ های حرفه ای بازی اش وارد شود و با به نمایش گذاشتن بهترین عملکردش کاری کند که تیم های بزرگ برای دعوت کردن و خریدن وی راغب شوند تا از این طریق موفقیت خود را تضمین کرده باشد.
زندگی یک گیمر حرفه ای در آسیای شرقی و کشور های همسایه
درکشور های آسیایی به خصوص در قسمت شرقی این قاره هم اوضاع به همین منوال است و گیمر ها برای حرفه ای شدن چنین مسیری را روی پیش روی خود میبینند تنها با این تفاوت که در این کشور ها مانند ژاپن، چین و یا کره درصد افرادی که تمایل دارند وارد این حوزه شوند به مراتب بیشتر از کشور های اروپایی است که به همین دلیل رقابت برای حرفه ای شدن سخت تر دنبال میشود و کسانی که به عنوان مثال در کشوری نظیر چین وارد تیم های برتر کشور و لیگ برتر آن شده اند پشتکار بیشتر و شاید حتی بتوان گفت سطح بازی بالاتری نسب به رقبای آمریکایی- اروپایی خود دارند. در این کشور های آسیای شرقی هم گیمر حرفه ای بودن به عنوان یک سبک زندگی کاملا پذیرفته شده است و طرفداران بسیار زیادی دارد که باعث میشود به طور کلی توجه بیشتری معطوف صنعت بازی های رایانه ای چه در بخش عادی و چه در بخش حرفه ای گردد. در میان کشور های همسایه هم متاسفانه یا خوشبختانه در سال های اخیر سرمایه گذاری های هنگفتی در این زمینه انجام شده که افراد زیادی را علاقه مند به این حوزه کرده، شاید با خواندن این مطلب گمان کنید که این سرمایه گذاری ها بیهوده هستند و تنها در زمینه ی e-sport تفاوت ایجاد میکنند اما حقیقت ماجرا این است که چنین حجم از کار و تبلیغات و سرمایه گذاری در بخش بازی های حرفه ای باعث علاقه ی افراد خیلی زیادی به بازی های دسته جمعی نظیر همان هایی که قبلا نام بردیم میشود و این یعنی مخاطبان بیشتر برای صنعت بازی های رایانه ای. به عنوان مثال در میان کشور های همسایه کشور ترکیه دستاورد قابل توجه در زمینه e-sport کسب کرده که به نوبه ی خود باعث علاقه مند شدن افراد بسیار زیادی به کل صنعت بازی های رایانه ای و به خصوص بازی های چند نفره ی آن شده، معنای این حرکت آن است که ترکیه درک کرده سرمایه گذاری در بخش بازی های حرفه ای عملی سود آور محسوب میشود و میتواند درآمدی چند برابر سرمایه گذاری انجام شده را از طرق مختلف بازگرداند.
دایره هیچ نقطه ی شروعی ندارد
از تمام کشور های دنیا که بگذریم نوبت به کشور عزیز خودمان یعنی ایران میرسد، جریان گیمینگ حرفه ای در کشور ما دقیقا نظیر نقطه ی شروع یک دایره ی ترسیم شده توسط دیگر کشور هاست که ما هم میخواهیم نظیر آن را رسم کنیم، اما هنوز نتوانسته ایم آن نقطه ی شروع را برای رسم آن دایره بیابیم! چرا که هر یک از مسئولین، ارگان ها و حتی خانواده ها به دلایل مختلف فرهنگی، اجتماعی و مالی تمایلی برای رسم آن دایره ندارند و نقطه ی شروع آن را بهانه میکنند.بیایید کمی دقیق تر به این مسئله نگاه کنیم: تقریبا تمام خانواده های ایرانی مقوله ی گیمینگ را بچگانه و برای افراد کم سن و سال فرض میکنند و از پایه با فرهنگ گیمینگ چه به صورت آماتور و چه به صورت حرفه ای آشنایی لازم را ندارند و به همین دلیل تقریبا هیچ گاه به فرزندان خود اجازه نمیدهند که عمر خود را بر سر چنین مسائل به اصطلاح “بیفایده ای” هدر دهند، از سوی دیگر ارگان های مربوطه هم از سرمایه گذاری در این زمینه هراس دارند چرا که خود این ارگان ها را هم همین خانواده ها تشکیل داده اند، این ارگان ها و نهاد های مربوطه گمان میکنند سرمایه گذاری، تبلیغات و فرهنگ سازی که در مورد آخر چندان مطمئن نیستم در زمینه ی گیمینگ حرفه ای چیزی جز هدر دادن پول نیست و چنین سرمایه گذاری، برگشتی نخواهد داشت و علت چنین تفکری هم طرز فکر خانواده ها و مردم در کل جامعه ی کشورمان است، پس همان طور که میبینید این عدم علاقه به مسئله ی گیمینگ حرفه ای یک رابطه ی دو طرفه است! و به ظاهر حل نشدنی است، پس برای حل آن چه باید کرد؟بهترین راهکار برای رفع این مشکل دقیقا نظیر بسیاری از مشکلات دیگر، همان فرهنگ سازی است، چنانچه نهاد های مربوطه این مفهوم را به جامعه برسانند که گیمر بودن عار نیست و عیبی ندارد که بخشی از جوانان جامعه چنین فعالیتی را انجام دهند، و به طور حرفه ای مقوله ی گیم را ادامه دهند شاید گره از این مسئله ای که لازم است سال ها پیش حل شده باشد، گشوده شود. حال نه این که این فرهنگ سازی و اطلاع رسانی تنها وظیفه ی نهاد ها و ارگان های جامعه باشد بلکه گیمر های جامعه ی ایران هم میتوانند با به اشتراک گذاری این مسئله و بحث و گفت و گو پیرامون آن به این کار کمک کنند. چنانچه ما بتوانیم در کشورمان این تابو را بشکنیم که گیمر حرفه ای فرد عجیب و غریبی نیست و e-sport هم نظیر بسیاری فعالیت های دیگر، یک رشته و یک فیلد کاری است و از همه مهم تر سرمایه گذاری در این عرصه باعث میشود که چه استعداد های فراوانی در کشورمان از بین نروند و شکوفا شوند، میتوانیم امیدوار باشیم که pro gaming در کشور ما پای بگیرد، در غیر این صورت گیمر حرفه ای ایرانی یک شوخی تلخ بیش نیست.(پ.ن: میدانم که هم اکنون در بعضی رشته های e-sport نظیر فیفا، یا pes تلاش هایی فداکارانه در حال انجام است تا این رشته ها به جایی که مستحقش هستند در کشور ما برسند اما تا وقتی مشکل گیمینگ حرفه ای از ریشه حل نشود و تمام اجزاء جامعه با آن آشنا و از ماهیت درست آن آگاه نشوند چنین تلاش هایی چندان ثمره بخش نخواهند بود)
گیمفا