میزان محبوبیت بازی های موبایل ایرانی و خارجی در کشور
امروزه کمتر تولیدکننده‌ای را می‌توان مشاهده کرد که بدون داشتن یک تحلیل مناسب از بازار و مخاطبان هدفش دست به انجام کاری یا تولید محصولی بزند. این مسئله جایگاه بسیار مهمی در صنایع مختلف و از جمله صنعت بازی‌سازی پیدا کرده و تا نقطه‌ای پیش رفته که مراکز و موسساتی فراوانی برای تحلیل و بررسی ابعاد مختلف این صنعت به وجود آمده است.
اما یکی از مواردی که در فضای بازی‌سازی درون کشور خلا بزرگی در مورد آن وجود دارد، نبودن همین تحلیل‌ها و بررسی‌هاست. اگرچه کارهای تازه و مفیدی در این دو سال صورت گرفته اما همچنان کمبود شدید محتوایی در این زمینه احساس می‌شود. برای همین تصمیم گرفتم در کنار آموزش بازی سازیمقداری هم از وضعیت بازار داخلی و ابعاد مختلف آن برای شما بنویسم تا بتوانید با چشمی بازتر به این صنعت بنگرید و در نقطه‌ای که علاقمندید و مناسب می‌دانید اقدام به بازی‌سازی کنید. بنابراین پس از بررسی‌هایی که روی حدود ۵۵۰ بازی اندروید برتر دسته‌های یازده‌گانه‌ی بازی‌های کافه‌بازار (به جز دسته‌ی خانوادگی که ترکیبی از بازی‌های گروه‌های دیگر است) صورت دادم و آمارهای به دست آمده را منظم کردم اطلاعات بسیاری در مورد وضعیت فعلی بازی‌های کافه‌بازار در اختیارم قرار گرفت که در این مقاله گوشه‌ای از آنان را با شما به اشتراک می‌گذارم. لازم به ذکر است که مبنای اطلاعات ما دسته‌بندی‌های صورت گرفته از جانب کافه‌بازار است و برای همین دقت آمار بیان شده به دقت فهرست‌های کافه‌بازار وابسته است.
در حدود ۴۲ درصد از بازی‌های برتر کافه‌بازار را بازی‌های ایرانی تشکیل می‌دهند که این مهم به لطف سهم ۱۰۰ درصدی بازی‌های ایرانی در دسته‌ی کلمات و دانستی‌ها و سهم ۷۰ درصدی در دسته‌ی آموزشی رخ داده است
در یک نگاه کلی از میان تمامی بازی‌های بررسی شده، در حدود ۴۲ درصد از بازی‌های برتر کافه‌بازار را بازی‌های ایرانی تشکیل می‌دهند که این مهم به لطف سهم ۱۰۰ درصدی بازی‌های ایرانی در دسته‌ی کلمات و دانستی‌ها و سهم ۷۰ درصدی در دسته‌ی آموزشی رخ داده است. با در نظر نگرفتن این دسته‌ها سهم بازی‌های ایرانی به حدود ۳۲ درصد کاهش پیدا می‌کند که همچنان آمار کمی نیست. از دیگر آمار جالب به دست آمده می‌توان به میانگین امتیازی ۳.۹۱ بازی‌های برتر دسته‌ی آموزشی اشاره کرد. دسته‌ی آموزشی تنها دسته‌‌ای است که میانگین امتیازی آن کمتر از ۴ است و بعد از آن دسته‌ی ماجرایی با میانگین امتیاز ۴.۲۱ دارای کمترین میانگین در بین دسته‌های دیگر است. اما در این شاخص دسته‌ي بازی‌های معمایی توانسته از میان ۱۰۰ هزار کاربری که به بازی‌های آن امتیاز دادهاند با میانگین ۴.۵۶ بیشترین امتیاز در این شاخص را به خود اختصاص دهد که نشان‌دهنده‌ی کیفیت بالای بازی‌های ساخته شده در این دسته است. بنابراین اگر می‌خواهید در این دسته بازی بسازید باید سطح توقع خود را بسیار بالا ببرید.
در مجموع برترین‌های دسته‌های یازده‌گانه چیزی بیش از ۴۰ میلیون دانلود را تجربه کرده‌اند که در این بین بازی‌های دسته‌ی رانندگی با بیش از ۸ میلیون دانلود، سهم حدودا ۲۰ درصدی را به خود اختصاص دادهاند. دسته‌ی بازی‌های امتیازی با چیزی در حدود بیش از ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار دانلود رتبه‌ی بعدی را در اختیار دارد و بازی‌های دسته‌ی آموزشی هم با اختصاص تنها ۳۰۰ هزار دانلود به خود میانگین بسیار پایین ۶۳۰۰ دانلود به ازای هر بازی را به خود اختصاص داده است و نباید فراموش کنیم که ما در حال بررسی برترین‌های هر دسته هستیم. البته با نگاه به میانگین امتیازهای داده شده به این دسته از جانب کاربران چنین چیزی دور از انتظار هم نبود.
پیشتازی 41148 در سبک ماجرایی
از اسم عجیب و غریب این بازی محبوب ایرانی بگذریم مشاهده می‌کنیم که از ۵ بازی برتر دسته‌ی ماجرایی، ۳ تای آن مربوط به نسخه‌های مختلف بازی ۴۱۱۴۸ است. نسخه‌های سه و چهار این بازی به همراه نسخه‌ی کامل آن (بسته‌ی کامل مجموعه) به ترتیب در رتبه‌های چهارم، سوم و اول این دسته قرار دارند. در یک نگاه کلی پنج نسخه این سری با امتیاز ۴.۷۲ از حدود ۵۰۰۰۰ امتیاز ثبت شده از موفق‌ترین مجموعه بازی‌های ایرانی ساخته شده تا کنون بود‌ه‌اند.
البته هر چقدر که این بازی توانسته نظر مخاطبان ژانر ماجرایی را به خودش جلب کند اما آمار نشان دهنده‌ی این است که در دسته‌ی بازی‌های ماجرایی، توسعه دهنده‌گان ایرانی نتوانسته‌اند بازی‌های باکیفیتی را روانه‌ی بازار کنند و برای همین تنها همین ۳ نسخه از بازی ۴۱۱۴۸ به تنهایی توانسته‌اند ۲۴ درصد از تمامی دانلود‌های برترین‌های این دسته را به خود اختصاص دهند. البته فراموش نکنید که تقریبا در همه جای دنیا دسته‌ی ماجرایی به نسبت دسته‌های دیگر مخاطبان کمتری دارد اما هر چه هست وضعیت فعلی آن در کافه‌بازار بسیار ناخوشایند است.
بازی‌های امتیازی پاشنه آشیل بازی‌سازان ایرانی
شاید تعجب برانگیز باشد اما در این دسته تنها ۴ بازی ایرانی قرار دارد که رتبه‌های ۱۹، ۲۲، ۳۷ و ۴۸ را به خود اختصاص دادهاند و این نشان دهنده‌ی این است که توسعه دهندگان ایرانی هنوز نتوانسته‌اند بازی در سطح بازی‌های مطرح این دسته تولید کنند. مشکلی اصلی بازی‌های ایرانی در این سبک را می‌توان در گیم‌پلی‌های نه چندان جذاب و معمولا کپی شده‌ای خلاصه کرد که هیچ نوآوری در آن‌ها مشاهده نمی‌شود و برای همین اقبال مناسبی هم از طرف مخاطبان صورت نمی‌گیرد. در این دسته فاصله همچنان آنقدر زیاد است که نمی‌توانیم هیچ توسعه دهنده‌ی شاخص داخلی را در این زمینه نام ببریم.
در یک نگاه کلی پنج نسخه این سری(۴۱۱۴۸) با امتیاز ۴.۷۲ از حدود ۵۰۰۰۰ امتیاز ثبت شده از موفق‌ترین مجموعه بازی‌های ایرانی ساخته شده تا کنون بود‌ه‌اند
شانه به شانه در رانندگی
به جرئت می‌توان ادعا کرد که در زمینه‌ی بازی‌های رانندگی سازندگان ایرانی پا به پای دیگر سازندگان در حال پیشرفت هستند. سهم ۴۶ درصدی بازی‌های ایرانی از برترین‌های این دسته به همراه میانگین امتیاز ۴.۴۴ این بازی‌ها بر این نکته تاکید می‌کند که کیفیت بازی‌های رانندگی ایرانی روز به روز در حال بهتر شدن و نزدیک شدن به استاندارد‌های جهانی است. تنها نکته‌ی موجود در این دسته را می‌توان حضور تنها یک بازی ایرانی در پنج بازی برتر دانست که بازی «هی تاکسی» محصول گلیم‌گیمز۲، با کسب رتبه‌ی پنجم آن را به خود اختصاص داده است. البته معمولا به دلیل عمر پایین بازی‌های موبایلی بازی‌های بسیاری در صدر فهرست‌ها قرار گرفته و پس از مدتی پایین می‌آیند. بازی «هی تاکسی» هم شامل این مهم شده است.
کلمات و دانستنی‌ها در گرو زبان مادری
هر چقدر سبک‌هایی از قبیل رانندگی، امتیازی و … به مواردی از قبیل بومی بودن زبان بازی وابستگی ندارند، اما سبک‌هایی از قبیل کلمات و دانستی‌ها، آموزشی و ماجرایی به خاطر محتوا و سبک خود به شدت در گرو این مسئله هستند. برای همین سهم بازی‌های ایرانی در این دسته‌ها به نسبت دیگر دسته‌ها بدون وابستگی به کیفیت بازی‌ها بسیار بالاتر از موارد دیگر است. سهم ۱۰۰ درصدی در کلمات و دانستنی‌ها، سهم ۷۴ درصدی در آموزشی و سهم ۶۰ درصدی در دسته‌ی ماجرایی نشان دهنده‌ی این موضوع است.
البته هنگامی که شاخص کیفیت (در این شاخص میانگین امتیازات کاربران به بازی‌های درون هر دسته بیشترین تاثیر را دارد) دسته‌های مختلف را کنار هم می‌گذاریم مشاهده می‌کنیم که دسته‌های کلمات و دانستی‌ها، ماجرایی و آموزشی در بین ۱۱ دسته‌ی مورد بررسی به ترتیب در رتبه‌های ۸، ۱۰ و ۱۱ قرار می‌گیرند. این مهم نشان می‌دهد که اگرچه می‌توان بازی‌های ایرانی موفقی را در این دسته‌ها مشاهده کرد، اما میانگین کیفیت مجموع بازی‌های تولید شده در این دسته‌ها از کیفیت پایین‌تری نسبت به دیگر دسته‌ها برخوردار است، به ویژه که این مسئله در بازی‌های آموزشی و ماجرایی شدت بیشتری گرفته و به نوعی وضعیت بحرانی می‌شود. شاید اگر چند سال پیش و به خصوص در دسته‌ی بازی‌های ماجرایی سیل بازی‌های بی‌کیفیت روانه شده به بازار را دیده بودید به راحتی می‌توانستید آمار گفته شده را درک کنید. در نمودار زیر نگاهی بر کیفیت نسبی دسته‌های یازده‌گانه را مشاهده می‌کنید:
