کنترل کودکان در فضای مجازی
رانندگی کردن، رای دادن و بسیاری موارد دیگر، از جمله چیز‌هایی است که اکثر دولت ها برای آنها حداقل سن تعیین کرده‌اند اما برای انجام فعالیت های آنلاین در شبکه‌های مجازی هیچگونه محدودیت سنی وجود ندارد.
بنابر گفته آفکام در بریتانیا، ۶۷ درصد از کودکان ۵ تا ۷ ساله، ۹۱ درصد از ۸ تا ۱۱ ساله‌ها و ۹۸ درصد از نوجوانان ۱۲ تا ۱۵ ساله از خدمات آنلاین استفاده میکنند. همچنین در این کشور وب‌سایت‌های مشخصی فقط برای استفاده کودکان طراحی شده است.
در ادامه این نوشتار، در تکراتو قصد داریم قوانین، چالش‌ها و راه‌کار‌های مناسب را در یک رابطه ۳ ضلعی میان والدین، کودکان و دنیای پیچیده مجازی با توجه به اطلاعات مربوط به بریتانیا بررسی کنیم و از خطرات این دنیای وسیع برای کودکان و روش‌های آگاه کردن آنها در برابر این حجم عظیم اطلاعات بگوییم. با ما همراه باشید تا فضای مجازی امن و مطمئنی برای فرزند خود بسازید.
چگونه از کودکانمان در فضای مجازی مراقبت کنیم؟
جولیا مادر یک پسر نوجوان ۱۴ ساله و یک شهروند بریتانیایی است که با استفاده فرزندش از اینستاگرام و جیمیل به مشکل برخورده و درصدد کنترل اکانت‌های اوست. او به بخش پرسش از جک (Ask Jack) وب‌سایت گاردین، می‌گوید:
چرا شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام، توئیتر و فیسبوک تفاوتی میان کودکان و بزرگسالان در این دنیای آنلاین بزرگ و خطرناک قائل نمی‌شوند؟ پسر چهارده ساله من در اینستاگرام با یک دختر وارد رابطه‌ای مخرب شده است. من اجازه دسترسی به حساب او را ندارم، چرا که بوسیله موافقت‌نامه حفاظت از حریم خصوصی اینستاگرام محافظت می‌شود. یک مادر چگونه می‌تواند حساب کاربردی فرزند خود را از بین ببرد؟
در ابتدا من یک حساب کاربری ایمیل برای کار‌های مدرسه او ایجاد کردم. در آن زمان اطلاع نداشتم که قابلیتی به نام ارتباط خانواده (Family Link) وجود دارد. او از آن اکانت بدون مشکل برای سال‌ها استفاده می‌کرد، اما مدتی است که رمز عبور خود را تغییر داده است. محتوای مشخصی در ایمیل‌های او وجود دارد که من می‌بایست به آنها دسترسی داشته باشم. درست مانند اینستاگرام، در گوگل نیز هیچ امکانی برای ارتباط با مسئولی بوسیله تلفن، چت زنده و یا هرچیز دیگری وجود ندارد. همچنین هیچ لینک مفیدی برای آگاه سازی من در این زمینه پیش‌بینی نشده است. من چطور می‌توانم این حساب کاربری را پس بگیرم؟
دولت بریتانیا خطرات ناشی از آنلاین بودن کاربران را شناسایی کرده است، اما بر اساس گزارش‌های دکتر تانیا بایرن (Tanya Byron)، نویسنده مقاله کودکان ایمن‌تر در دنیای دیجیتال که حدود ۱۰ سال پیش منتشر شد، هنوز حدود نیمی از اقداماتی که بایست، انجام نگرفته است. البته در زمان انتشار این مقاله در سال ۲۰۰۸ هنوز شبکه‌هایی نظیر اینستاگرام، اسنپ‌چت و واتس‌آپ وجود نداشته‌اند.
در حال حاضر اکثر شبکه‌های اجتماعی و خدمات ایمیل آمریکایی مطابق قانونی تحت عنوان “حریم خصوصی آنلان کودکان و کنش محافظت از کودکان” یا کوپا (Coppa) فعالیت میکنند. خدمات رایگان اینچنینی با عرضه اهداف تبلیغاتی برای کاربران کسب درآمد میکنند. مطابق قانون کوپا، جمع‌آوری اطلاعات شخصی از کودکان کمتر از ۱۳ سال نیازمند رضایت تایید شده والدین است. برای شبکه‌های اجتماعی این کار ساده‌تر و کم هزینه‌تر است که استفاده افراد زیر ۱۳ سال از خدماتشان را ممنوع کنند و حساب کاربری آنها را حذف کند، تا اینکه یک به یک، رضایت والدین را بررسی کند. به عنوان مثال اینستاگرام فرمی دارد مبنی بر اینکه وجود افراد زیر ۱۳ سال را در این شبکه اجتماعی گزارش دهید (لینک)
اتحادیه اروپا در تلاش است تا حفاظت از حریم خصوصی را بهبود ببخشد و در همین راستا حداقل سن قانونی را به ۱۶ سال افزایش داده است. البته پس از برخی لابی‌ها، اتحادیه اروپا به کشورهای زیر پرچم خود اجازه داد که هر یک سن قانونی خاص خود را در کشورشان تصویب کنند. با این حال همانطور که در جریان هستید بریتانیا از این اتحادیه خارج شده و نتیجتا این قانون کوپا آمریکا است که در خصوص فیسبوک، اینستاگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی برای آنها اجرا می‌شود.
شاید احتمالا بتوانید حدس بزنید که برای چنین کمپانی هایی از دست دادن کاربران قانونی و حذف حساب کاربری آنها نه تنها سودی ندارد که خرج هم روی دست آنها باقی می‌گذارد. همچنین صحبت کردن و پاسخ دادن به سوالات شما هزینه بیشتری را نیز تحمیل می‌کند. اگر شما یک شبکه اجتماعی مثل فیسبوک با ۲.۱۳ میلیارد کاربر داشته باشید و تنها ۱۰ درصد از آنها سالانه فقط یک سوال از شما بپرسند، شما می‌بایست برای پاسخگویی به ۴ میلیون پرسش در هفته، کارمند کافی استخدام کنید و این موضوع برای یک سرویس خدمات رسان رایگان امکان پذیر نیست.
آیا حواستان به موبایل فرزندتان هست؟
تعداد خیلی کمی از شبکه‌های اجتماعی هستند که به والدین امکان ساخت یک “حساب کاربری کودک” را می‌دهند. از جمله این استثنا ها باید به مایکروسافت که ایجاد حساب کاربری کودک برای محیط ویندوز را فراهم می‌کند (لینک)، گوگل که قابلیت ارتباط خانواده (Family Link) را در اسمارت‌فون‌های مبتنی بر اندروید خود (عمدتا اندروید ۷ و بالاتر) پیشنهاد می‌کند و نیز آیفون‌های کمپانی اپل (البته تنها برای ساکنین آمریکا، ایرلند و استرالیا) اشاره کرد. البته یکی از مشکلاتی که در خصوص قابلیت Family Link گوگل وجود دارد این است که شما می‌بایست یک حساب کاربری جیمیل (Gmail) جدید برای فرزند خود بسازید.
سرویس‌های اینترنتی اندکی وجود دارند که به والدین امکان کنترل و نظارت بر حساب‌های کودکان را می‌دهند. به طور کلی این سوال وارد است که چرا شبکه‌های اجتماعی نظیر فیسبوک، توئیتر و اینستاگرام تفاوتی میان کودکان و بزرگسالان در فضای مجازی قائل نیستند (اعتبار : گتی ایمیج / Paul Viant)
البته شما تنها می‌توانید به حساب‌های فیسبوک، گوگل و اینستاگرام کودکان‌‌تان، آن هم در صورتی که به تلفن هوشمند او دسترسی داشته و از رمز عبور او مطلع باشید، دسترسی داشته باشید (ما فرض را بر این گرفتیم که او رمز عبور خود را بر روی حساب‌هایش ذخیره می‌کند)، در غیر این صورت شما مجبور خواهید بود او را متقاعد کنید.
هنگامی که شما به تلفن همراه دسترسی داشته باشید، می توانید برنامه‌های کنترل کودک را نصب کنید. TeemSafe ، NetNanny ، My Mobile Watchdog ، Qustodio ، Mobile Guardian ، MMGuardian و OurPact از جمله آنها هستند. همچنین دو برنامه Mobile Spy و PhoneSherrif تنها بر روی سیستم اندروید قابل اجرا هستند. به علاوه باید اشاره کرد که برخی از فروشندگان ضد هک و تروجان برنامه‌های Norton Family Premier AVG Family Center و ESET Parental Control را پیشنهاد میکنند.
بیشتر این برنامه‌ها به صورت رایگان در دسترس هستند، اما احتمالا برای برخی از آنها لازم است بصورت ماهانه یا سالیانه برای دسترسی به کنترل‌هایی که می‌خواهید، مبلغی پرداخت کنید. برای انتخاب بهترین برنامه باید توجه داشته باشید که چه نوع عملکردی را از برنامه انتظار دارید و آن را با قابلیت ارائه شده توسط آن بسنجید.
باید به این نکته توجه کرد که برنامه‌های ارتباطی و شبکه‌های اجتماعی زیاد دیگری در کنار فیسبوک، توئیتر، اینستاگرام و جیمیل وجود دارند. در دنیای امروز بسیاری از کودکان از برنامه‌هایی نظیر واتس‌اپ، پیام رسان فیسبوک، اسنپ‌چت، وی‌چت، کیک و موارد دیگر استفاده میکنند. برخی ممکن است از کاربران وایبر، لاین و یا حتی QQ باشند و نیز خیلی از آنها مخاطب یوتیوب هستند. همچنین باید توجه داشت که جایگزین‌های زیادی برای سرویس جیمیل وجود دارد. در مجموع، همه این امکانات اولا به حجم وسیع ارتباطات نسل جدید اشاره می‌کند و در ثانی، لزوم اهمیت والدین به ارتباطات کودکان را یادآور می‌شود.
حتی اگر شما تسلط کامل بر تلفن هوشمند فرزندتان داشته باشید، او ممکن است با سایر دستگاه‌ها نظیر تبلت، کامپیوتر خانگی و یا حتی در خانه دوستانش به این شبکه‌ها متصل شود. در بیشتر مواقع او می‌تواند حساب‌های جدیدی را با استفاده از نام‌های جعلی یا مستعاری که دوست دارد، تاریخ تولد و نیز سایر جزئیات جعلی بسازد.
برخی از سایت‌ها در تلاش هستند تا سیاست استفاده کاربران از نام‌های واقعی را پیاده کنند. تعدادی از سایت‌ها با چک کردن سن افراد، درخواست شماره کارت اعتباری و یا آیدی دولتی در تلاش هستند تا از ثبت‌نام های غیرواقعی جلوگیری کنند.
اکثر دولت‌ها به امنیت کودکان در فضای مجازی اهمیت چندانی نمی‌دهند، به عنوان مثال وب‌سایتی که شورای حفاظت اینترنتی کودکان بریتانیا آن را برای “آگاهی در خصوص توسعه استاندارد عمومی تایید سن قانونی توسط موسسه استاندارد برتانیا” پیشنهاد می‌کند (agecheckstandard.com)، از دسترس خارج و به طرز خنده‌داری به قیمت ۱۱۷۵ دلار به فروش گذاشته شده است.
بلاک کردن وب سایت‌ها ؛ راه چاره‌ای موثر؟
یک سیاست جایگزین دیگر برای حافظت از کودکان در فضای مجازی، بلاک کردن دسترسی آنها به وب‌سایت‌هایی است که شما نمی‌خواهید فرزندتان به آنها دسترسی داشته باشد. اکثر سرویس‌های اینترنتی بریتانیا، خدمات فیلترینگ متناسب با سن را ارائه میکنند. مطابق این خدمات، دسترسی به محتواهای مخرب برای افراد زیر ۱۸ سال از دسترس خارج می‌شود. اپراتور‌های تلفن همراه نیز چنین فیلترینگی را ارائه میکنند و بزرگترین شبکه‌های انگلیسی نیز آنها را به طور پیشفرض در تلفن‌های همراه مورد استفاده قرار می‌دهند. اگر شما این سن قانونی را نداشته باشید و یا فرد خریدار این سرویس نباشید، امکان تغییر آن را نخواهید داشت.
گروه حمایت از وب‌سایت های بلاک شده (ORG) می‌گوید بیش از ۶۰۰ هزار وب سایت را شناسایی کرده است که حداقل توسط یکی از شرکت‌های بی‌تی، اسکای، ویرجین، وودافون، ای‌ای و O2، مسدود شده‌اند. برخی از مسدودسازی‌ها مانند وب‌سایت ClassicFM که در حوزه موسیقی فعالیت می‌کند، کاملا غیرمعقول است.
شاید نکته‌ای که می‌خواهیم به آن اشاره کنیم، مشکلات شما با فرزندتان را برطرف نکند ولی در کنار غیرقابل اطمینان بودن فیلترینگ وب سایت‌ها، مسدود کردن شبکه نیز می‌تواند برای برخی والدین راه حل کمک کننده‌ای باشد.
اگر فکر می‌کنید که فیلتر کردن راه حل مناسبی است، باید اشاره کنیم که شرکت‌هایی نظیر OpenDSN قابلیت های فیلترینگ خانوادگی بهتری را فراهم میکنند. بدین وسیله شما قادر خواهید بود وب‌سایت‌هایی نظیر اینستاگرام و یا فیسبوک را بر روی کامپیوتر، تبلت و اسمارت‌فون‌ها از کنترل فرزندتان خارج کنید.
برای هدایت سایت‌های اینترنتی از آی‌پی آدرس‌ها (مثل ۶۹.۶۳.۱۷۶.۱۳) استفاده می‌شود. DNS (یا Domain Name System) این آی‌پی آدرس‌ها را به اسامی قابل به یاد سپاری (مثل Facebook.com) تبدیل میکنند. معمولا آی‌اس‌پی ها، DNS مخصوص شما را ارائه میکنند اما شرکت‌هایی نظیر OpenDNS یک جایگزین رایگان نیز پیشنهاد میکنند.
این سیستم به طور معمول هنگام اتصال یک اسمارت‌فون به شبکه وای‌فای، DNS را تغییر می‌دهد. همچنین برنامه‌هایی مبتنی بر اندروید عرضه شده‌اند که DNS را برای دیتای موبایل نیز تغییر می‌دهند. ما این برنامه‌ها را امتحان نکرده‌ایم بنابراین نمی‌توانیم عملکرد صحیح آنها را تایید کنیم.
در مجموع در این مورد خاص پیشنهاد ما این است که از راه‌حل‌های تکنولوژیک استفاده نکنید. بهترین راهکار آن است که با کودک خود در مورد فرصت‌ها، چالش‌ها و اثرات مثبت و مخرب استفاده از شبکه‌های اجتماعی وارد گفتگو شوید.
برگرفته از The Guardian
