برخی از افراد آن‌قدر جذاب صحبت می‌کنند که محال است از نشستن پای صحبت‌هایشان خسته شوید. احتمالا شما هم دل‌تان می‌خواهد بتوانید مثل این افراد، طوری صحبت کنید که دیگران شیفته‌ی صحبت کردن‌تان شوند. حتما می‌پرسید چگونه جذاب صحبت کنیم تا شنونده متقاعد شود پای صحبت‌هایمان بنشیند. جالب است بدانید خیلی از افرادی که جذاب صحبت می‌کنند، بخش قابل توجهی از این جذابیت را مدیون صدایشان هستند. به عبارت دیگر، این افراد توانسته‌اند با آموزش دادن صدایشان، مخاطب جذب کنند. هر کسی می‌تواند با رعایت نکات و انجام تمریناتی که در ادامه اشاره خواهیم کرد، صدایش را در مدتی نسبتا کوتاه، دلپذیرتر از آنچه که هست، تبدیل کند. پس با ما همراه باشید تا با عادات و تمرینات درست صحبت کردن بیشتر آشنا شوید.
عادات صحبت کردن در جمع
۱. به اندازه‌ی کافی بلند صحبت کنید
بلندتر صحبت کنید، طوری که صدایتان شنیده شود. اگر مِن‌مِن کنید یا اینکه صدایتان فقط در حد پِچ‌پِچ به گوش برسد، دیگران فرصت خواهند داشت صحبت‌تان را قطع کنند یا حضورتان را در گفت‌وگو نادیده بگیرند. منظور این نیست که داد بزنید، بلکه فقط سعی کنید بلندی صدایتان را متناسب با موقعیت تغییر بدهید. مثلا اگر مقابل جمعیتی صحبت می‌کنید که تعدادشان زیاد است، باید بلندتر صحبت کنید تا صدایتان به گوش همه برسد. اما در شرایط عادی و مکالمات روزمره لازم نیست خیلی بلند صحبت کنید؛ چرا که ممکن است با بلند صحبت کردن نابه‌جا، روی مخاطب‌تان تأثیر منفی بگذارید.
۲. شمرده صحبت کنید
تندتند صحبت کردن عادت ناپسندی است که موجب میشود دیگران نتوانند پا به پای صحبت‌هایتان پیش بیایند یا حتی منظورتان را متوجه شوند. افرادی که سریع صحبت می‌کنند، ممکن است مخاطب‌شان از گوش کردن به صحبت‌هایشان دست بکشد. پس کمی آهسته‌تر کلمات را ادا کنید و بین جملات‌تان یک مکث کوتاه داشته باشید. به این ترتیب راحت‌تر می‌توانید روی بخش‌هایی از صحبت‌هایتان تأکید کافی بگذارید و فرصت داشته باشید نفسی تازه کنید. اما حواس‌تان باشد از آن طرف بوم نیفتید! خیلی آهسته صحبت کردن هم عادت پسندیده‌ای نیست. اگر بیش از حد آهسته صحبت کنید، به گوش مخاطب‌تان یکنواخت و خسته‌کننده خواهید آمد، طوری که احتمال دارد طرف مقابل حوصله‌اش سر برود و دیگر به ادامه‌ی صحبت‌تان گوش نکند.
سرعت ایده‌آل صحبت کردن چیزی بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ کلمه در دقیقه است. اما اگر جایی سخنرانی می‌کنید، پیشنهاد میشود با سرعت متغیر صحبت کنید. مثلا وقتی قصد دارید روی موضوعی تأکید کنید، بهتر است با سرعت آهسته‌تر صحبت کنید و برعکس، برای اینکه در مخاطبان‌تان شور و هیجان ایجاد کنید، سرعت صحبت کردن‌تان را بالاتر ببرید.
۳. واضح صحبت کنید
برای اینکه صحبت کردن‌تان جذاب به نظر برسد، شکی نیست که باید کلمات را واضح ادا کنید. باید در تلفظ کامل و صحیح تمام کلماتی که بر زبان‌تان جاری می‌شوند، دقت کافی به خرج بدهید. هنگام صحبت کردن، دهان‌تان را به اندازه‌ی کافی باز و لب‌هایتان را شل کنید. همچنین بگذارید زبان و دندان‌هایتان حین صحبت کردن در موقعیت مناسب قرار بگیرند. به این ترتیب می‌توانید از شل و نوک زبانی صحبت کردن جلوگیری کنید. شاید اولش برایتان سخت باشد تمام کلمات را کامل و صحیح تلفظ کنید، اما مطمئن باشید بعد از مدتی تمرین، عادت خواهید کرد و تلفظ واضح کلمات، برایتان طبیعی خواهد شد.
۴. نفس عمیق بکشید
تنفس عمیق یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها برای جذاب شدن صدا هنگام صحبت کردن است. اغلب مردم وقتی صحبت می‌کنند، خیلی تند و کم‌عمق نفس می‌کشند. به همین دلیل، صدایشان خیلی طبیعی به نظر نمی‌رسد و بیشتر تودماغی شنیده میشود. در عوض، باید از دیافراگم نفس بکشید، نه از قفسه‌ی سینه. برای اینکه بدانید آیا درست نفس می‌کشید، می‌توانید یک دست‌تان را روی شکم‌تان بگذارید، جایی زیر دنده‌ی آخر، و نفس بکشید. در این حالت، شانه‌ها با همزمان با دَم به سمت بالا حرکت می‌کنند و در هنگام بازدم می‌افتند. همچنین در این حالت باید بتوانید انبساط شکم‌تان را حس کنید.
برای تمرین، با پنج شماره یک نفس عمیق بکشید، طوری که شکم‌تان از هوا پر شود و سپس با پنج شماره، هوای دمیده شده را بیرون بدهید. این روش نفس کشیدن را تمرین کنید و بعد از اینکه مسلط شدید، سعی کنید هنگام صحبت کردن نیز همین‌طور نفس بکشید. و اما دو نکته:
- یادتان باشد وقتی نشسته یا حتی ایستاده صحبت می‌کنید، هرگز قوز نکنید. سرتان را بالا و شانه‌هایتان را به سمت عقب بگیرید. وقتی بدن‌تان در این وضعیت باشد، راحت‌تر می‌توانید نفس عمیق بکشید و از صدایتان برای جذاب شدن کمک بگیرید. این طرز نشستن یا ایستادن به افزایش اعتمادبه‌نفس نیز کمک می‌کند.
- نفس کشیدن‌تان را طوری تنظیم کنید که بتوانید در آخر هر جمله، دَم بگیرید. به این ترتیب، مخاطب‌تان هم فرصت خواهد داشت که صحبت‌هایتان را هضم کند. البته اگر به روش تنفس عمیق مسلط باشید، آن‌وقت می‌توانید بدون اینکه مجبور باشید برای دَم گرفتن مکث کنید، مستقیما به جمله‌ی بعدی بروید.
۵. با گام متغیر صحبت کنید
گام صدا تأثیر بسزایی در جذاب صحبت کردن دارد. اگر با صدای لرزان صحبت کنید یا اینکه روی گام صدایتان کنترل نداشته باشید، مخاطب‌تان حس خواهد کرد که دست‌پاچه هستید. اما اگر بتوانید تعادل صدایتان را حفظ کنید و بر گام طبیعی صدایتان کنترل داشته باشید، شنونده حس آرامش خواهد گرفت و مجاب میشود پای ادامه‌ی صحبت‌تان بنشیند. برای اینکه بر گام صدای خود مسلط شوید، می‌توانید تمریناتی را که در ادامه آورده‌ایم، انجام بدهید. نباید در تمام مدتی که صحبت می‌کنید، گام صدایتان یکنواخت باشد، بلکه باید در هنگام ادای برخی کلمات، گام صدایتان را بالاتر ببرید تا بتوانید روی برخی کلمات تأکید بیشتری بگذارید.
تمرینات درست صحبت کردن
۱. کمی تمرینات آوازی انجام بدهید
برای اینکه صدای صحبت کردن‌تان در حالت طبیعی جذاب به نظر برسد، کمی تمرینات آوازی انجام بدهید. مثلا می‌توانید مقابل آینه بایستید، دهان‌تان را شل کنید و تارهای صوتی‌تان را به حالت استراحت دربیاورید. برای اینکه تارهای صوتی‌تان استراحت کنند، می‌توانید یک خمیازه‌ی کشدار بکشید، فک‌تان را به چپ و راست تکان بدهید یا مثلا آهنگی را که بلد هستید، پیش خودتان زمزمه کنید. حتی می‌توانید ماهیچه‌های گلویتان را به آرامی با انگشتان‌تان ماساژ بدهید.
همچنین سعی کنید ظرفیت و حجم تنفسی‌تان را بالا ببرید. باید تمام هوایی را که به داخل ریه‌ها فرو می‌دهید، در هنگام بازدم، کاملا از ریه‌ها به بیرون بدهید. سپس یک نفس عمیق بکشید و قبل از بازدم، ۱۵ ثانیه نفس‌تان را نگه دارید. دیگر اینکه روی گام صدایتان کار کنید. برای تمرین، صدایی مثل صدای «اَ» را ابتدا با گام معمولی به شکل آواز بخوانید و به تدریج، گام صدایتان را پایین بیاورید. حتی توصیه میشود عبارات دارای تلفظ دشوار را با خودتان تکرار کنید. مثلا چند بار پشت سر هم بگویید: «چه ژست زشتی!»
۲. با صدای بلند تمرین کنید
برای اینکه یاد بگیرید روی تلفظ، سرعت و بلندی صدایتان کنترل داشته باشید، می‌توانید با صدای بلند تمرین کنید. متنی از یک کتاب یا مجله را دست بگیرید و با صدای بلند بخوانید. حتی می‌توانید همین تمرین را با متن یک سخنرانی معروف نیز انجام بدهید. یادتان باشد در زمان تمرین، صاف بایستید، نفس عمیق بکشید و هنگام خواندن متن، دهان‌تان را کامل باز کنید. اگر احساس می‌کنید ایستادن مقابل آینه کمک‌تان می‌کند، حتما این کار را بکنید. این‌قدر تمرین کنید تا خودتان از صدایی که به گوش‌تان می‌رسد، احساس رضایت کنید. بعد از اینکه به صدایتان مسلط شدید، مهارت‌هایی را که یاد گرفته‌اید در مکالمات روزمره‌تان به کار ببندید.
۳. صدایتان را ضبط کنید
خیلی از افراد خوش‌شان نمی‌آید به صدای خودشان گوش کنند، اما توصیه میشود صدایتان را ضبط کنید و به صدای خودتان گوش بدهید. با این کار می‌توانید به اِشکالاتی که شاید در حالت عادی قابل تشخیص نباشند، پی ببرید. در این روش، تلفظ‌های ناصحیح، سرعت غیرطبیعی هنگام صحبت کردن و اِشکالات گام قابل تشخیص خواهند بود. اتفاقا این روزها که اغلب تلفن‌های همراه از قابلیت ضبط صدا برخوردار هستند، با زحمت کمتری می‌توانید به این تمرین بپردازید. حتی بد نیست حین تمرین از خودتان فیلم هم بگیرید تا بتوانید حالت بدن، تماس چشمی و حرکات لب‌هایتان را نیز زیر نظر بگیرید.
۴. از یک مربی صدا کمک بگیرید
اگر به طور جدی قصد دارید صدای صحبت کردن‌تان را تقویت کنید، شاید بهتر باشد به یک مربی صدا مراجعه کنید. مربی صدا می‌تواند اِشکالات صدایتان را تشخیص بدهد و کمک‌تان کند این اِشکالات را برطرف کنید. به ویژه اگر لهجه‌ی محلی یا خیلی محاوره‌ای دارید، مربی صدا کمک‌تان خواهد کرد بدون لهجه یا با لهجه‌ی کمتری صحبت کنید. صحبت کردن بدون لهجه کار آسانی نیست، به همین دلیل اگر لهجه دارید، توصیه میشود با یک مربی صدا تمرین کنید.
اما اگر احساس می‌کنید نیازی به تمرین با مربی صدا نیست، پس حداقل مقابل یکی از اعضای خانواده یا دوستان‌تان تمرین کنید. یادتان باشد باید مقابل کسی تمرین کنید که خودش از مهارت سخنوری برخوردار باشد و بتواند روان و فصیح صحبت کند. این قبیل افراد می‌توانند اِشکالات‌تان را هنگام صحبت کردن تشخیص بدهند و در جهت رفع اِشکالات، راهنمایی‌تان کنند. وقتی مقابل دیگران تمرین کنید، حتی اعتمادبه‌نفس‌تان نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
۵. هنگام صحبت کردن لبخند بزنید
اگر منعطف، دوستانه و دلگرم‌کننده صحبت کنید، مخاطب‌تان نسبت به خودتان و محتوای صحبت‌تان قضاوت خوشایندتری خواهد داشت. این در حالی است که اگر خشونت‌آمیز، نیش‌دار و کسل‌کننده صحبت کنید، روی مخاطب‌تان تأثیر منفی خواهید گذاشت. برای اینکه لحن صحبت کردن‌تان دوستانه‌تر و گرم به نظر برسد، هنگام صحبت کردن لبخند بزنید. البته لبخند زدن هنگام صحبت کردن همیشه ممکن نیست. مثلا وقتی درباره‌ی یک موضوع جدی صحبت می‌کنید، جالب نیست لبخند بزنید. اما اگر امکانش بود، همین که فقط اندکی گوشه‌های دهان‌تان به سمت بالا تغییر وضعیت بدهند، کافی است تا صدایتان حتی از پشت تلفن دلنشین‌تر به نظر برسد. مطمئن باشید اگر صدایتان را به اندکی احساسات آغشته کنید، تأثیرگذارتر خواهید بود. اما یادتان باشد پوزخند نزنید.
