نقد و بررسی بازی BioShock Mobile
سری بازی بایوشاک (BioShock) که همواره از آن به عنوان یکی از برترین عناوین دنیای بازیهای رایانهای یاد میشود، همانند بسیاری از بازیها، یک نسخه مخصوص موبایل هم دارد با این تفاوت که بازی کاملا بر روی سیستم عامل iOS پورت شده است و یک بازی جانبی و یا فرعی نیست. تا کنون عناوین زیادی از بازی های مطرح بر روی سیستم عامل های موبایلی بازیای به صورت اختصاصی یا فرعی داشتهاند و شرکت ۲K Games هم در سال ۲۰۱۴ یکی از برترین عناوین خود، یعنی نسخه اول بازی BioShock را برای موبایل عرضه کرد.
چرا مرگ تدریجی یک رویا؟ نام این مقاله به دو موضوع در مورد این بازی اشاره دارد که لازم بود در این بخش به آن بپردازم. اولین ارتباط به داستان بازی و مکانی که بازی در آن جریان دارد برمیگردد. بازی در شهری به نام ریچر آغاز شده که در زیر اقیانوسها قرار دارد و در اصل یک قرار بود یک شهر رویایی و ایدهآل یا همان آرمانشهر باشد اما پس از ورود شخصیت اصلی بازی (جک) به شهر، شاهد نابودی آن هستیم. مردم شهر به دنبال منافع بیشتر هستند تا برای کسب قدرت بیشتر، به Adamها برسند که حکم طلا را دارد. این طمع برای کسب دارایی بیشتر انسان ها را به جان هم انداخته و در اولین کاتسینهای بازی شاهد این مورد هستیم. شهر در حال فروپاشی است، همه چیز امکان دارد تا چند لحظه دیگر وجود نداشته باشد و خود مردم هم آن خوی حیوانی خود را نشان داده و گویی چندین سال است به این شکل وحشی و خشن هستند. ریچر، یک رویا بود، یک سرزمین رویایی که در حال تخریب است و کمکم به مرگ نزدیک میشود. این مورد اولین دلیل انتخاب نام برای مقاله بود و حال به سراغ دلیل دیگر آن میرویم. قصد داشتم این موارد را در قسمت مقدمه اول مقاله عنوان کنم اما به دلیل اینکه به داستان و خود بازی ارتباط نزدیکی داشت، اینجا به بررسی آن میپردازیم. همانطور که گفته شد تا کنون بازیهای زیادی بر روی موبایل پورت شدهاند که بعضی خوب، و گروهی دیگر ناامید کننده بودند. در واقع تا کنون بازی پورت شده کامل و بینقص بر روی موبایل ندیدهایم و بازی موردنظر ما هم متاسفانه عملکرد خوبی نداشته و در دسته پورت های خوب قرار نمیگیرد اما ناامید کننده هم نیست. در قسمت پایانی مقاله به این مورد بیشتر میپردازیم اما در همین قسمت باید گفت که دلیل عرضه این بازی بر روی موبایل از سوی سازنده آن مشخص نیست، دلیل قانعکنندهای نمیتوان برای آن آورد. بازی بایوشاک اصلا از جنس بازی هایی نیست که بتوانیم بر روی موبایل آن را تجربه کنیم. کلید های فرضی درنظر گرفته شده در بازی به هیج وجه قابل قبول نیستند و هیچ حس خوبی به کاربر نمیدهند و در مجموع تجربه بازی بر روی موبایل و تبلت اصلا دلچسب نیست و نسخه iOS این بازی یک شکست برای این بازی فوقالعاده حساب میشود.
نسخه موبایل بازی BioShock به صورت کامل از روی نسخه اصلی بازی ساخته شده و هیچ قسمتی از آن حذف نشده است اما به واسطه تغییر پلتفرم شاهد تغییر سیستم کنترل بازی هستیم. طبیعتا کنترل بازی های اولشخص و شوتر با کیبورد و ماوس و یا با دسته مخصوص بازی کنسولها راحت است اما تجربه آن بر روی موبایل به مراتب سختتر است. سخت بودن کنترل به واسطه کلید های کوچک و بزرگ به هم چسبیده روی صفحه موبایل یا تبلت است. تجربه بازی روی موبایل بسیار از تجربه آن بر روی تبلت سختتر است. هرچه سایز صفحه نمایش کوچکتر باشد کنترل بازی سختتر شده و نیاز به زمان طولانی برای عادت کردن به آن میخواهد. کلیدهای حرکت اصلی بازی در سمت چپ صفحه نمایش به صورت همگن روی صفحه قرار گرفتهاند که از هر قسمت سمت چپ میتوانید برای حرکت استفاده کنید. بالاتر از کلید حرکتی، کلید فرضی برای تغییر حالت ایستاده و نشسته وجود دارد که نسبت به کلید های دیگر جایگاه خوبی دارد. اما برعکس این مورد، کلید های مربوط به سلاحها و پلازمیدها اصلا جایگاه خوبی نداشته و از سطح افقی صفحهنمایش بالاتر هستند و قابلیت تنظیم آن هم وجود ندارد. جدا از این مسئله هنگام مبارزات در انسان های عادی و یا بیگددیها مدام باید بین سلاحهای مختلف سوییچ کنید که نیاز به مهارت خاصی دارد. در مجموع مبارازت بازی اصلا جذابیت بالایی نداشته و به سرعت از آن خسته میشوید. همچنین برای بدست آوردن وسایلی که میتوانید از هر جسد بردارید هم باید چندین بار صفحه نمایش را لمس کنید تا همه وسیله ها برداشته شود. تنها قسمت بازی که از نسخه اصلی خود میتواند جذاب تر باشد، قسمت مربوط به باز کردن قفلها به صفحه مخصوص آن است. که باید لولهها در مسیر درستی قرار دهید تا آب از آن خارج شود. این قسمت از بازی در موبایل و لمس صفحه، برای جابه جایی لولهها بسیار جذاب تر سایر پلتفرمها است! خود بازی در رایانههای شخصی و کنسولها بی نقص است و هیچ ایرادی به آن وارد نیست واگر از تجربه بازی راضی بودهاید دیگر نیازی به تجربه مجدد آن بر روی موبایل نیست و یا اگر تا کنون بازی را تجربه نکردهاید از موبایل شروع نکیند. همچنین بازی به دلیل بهینه نبودن و عدم پشتیبانی صحیح یک سال پس از عرضه از روی اپاستور حذف شد و به صورت رسمی قابل بازی نیست. دلیل آن هم عدم پشتیبانی بازی از iOS نسخه ۸٫۴ بود. اما با این حال فایل بازی در سایت ها و انجمنهای بازی موجود است و میتوانید آن را بر روی سیستم عامل جدید و یا حتی با تغییر سیستم عامل، در نسخه های قدیمی iOS آن را تجربه کنید.
بازی BioShock در موبایل هم به دلیل اینکه به صورت کامل پورت شده است، ویژگی های مثبت نسخه اصلی بازی را دارد و درواقع هر چیزی که به بدون تغییر کلی به موبایل وارد شده است همانند نسخه اصلی بسیار خوب است. نکات منفی که باعث شدهاند نسخه موبایل بازی، یک بازی کامل نباشد، درواقع مواردی هستند که به واسطه تغییر پلتفرم در بازی ایجاد شدهاند. BioShock موبایل همانند نسخه اصلی، داستانی جذاب، متفاوت و گیرایی دارد که هر بازیباز را میتواند مجذوب خود کند. طراحی هنری بسیار خوبی داشته و فضای ساخته شهر ریچر در یک کلام بینظیر و مثالزدنی است. جدا این موارد شخصیت پردازی و نحوه معرفی شخصیت های بازی هم بسیار خوب بوده و در همان ابتدا با شخصی به نام Atlas آشنا میشویم که قصد راهنمایی ما را دارد. در ادامه داستان از طریق جستجو در محیط فایل های صوتی و متنی دیگری برای سایر شخصیت های بازی وجود دارد که علاوه بر جذاب بودن پیدا کردن آنها، صداگذاری بسیار خوبی هم دارند. در بین بازی های موبایل، به هیج وجه صداگذاری شخصیت ها را به خوبی ندیده بودیم و برترین صداگذاری ها در این پلتفرم مربوط به موسیقی متن است نه صدای شخصیت های بازی. در کنار صداگذاری بسیار خوب، BioShock موسیقی متن اورجینال و حماسیای نیز دارد که در موبایل هم فرقی با نسخه اصلی نداشته و به همان اندازه جذابیت بازی را دوچندان میکند.
گرافیک هنری بازی چه در نسخه اصلی و چه در موبایل بینظیر است و آن فضای تاریک و در حال تخریب شهر ریچر به خوبی طراحی شده است. بازی حال و هوا و فضای بسیار خوبی داشته و هم درموبایل هم شاهد آن هستیم اما از لحاظ فنی کاملا برعکس است. در بین بازی های موبایل شاهد کیفیت تصویر بسیار بالایی نیستیم اما کاملا قابل قبول است. عناصر و تکسچرهای بازی هم بسیار بد بوده و اصلا طراحی خوبی نداشته و انگار مربوط به محیط بازی نیستند و جداگانه در قسمت هایی از نقشه پراکنده شدهاند. باز هم به معلوم نبودن عرضه بازی روی موبایل میرسیم که با توجه به گیمپلی طولانی و طراحی گسترده، چرا باید آن را برای موبایل پورت کنیم و خاطر محدودیت حجم، گرافیک فنی آن را تا حد بسیار زیادی کاهش دهیم!
همانطور که گفته شد بازی BioShock یک بازی کامل و بینقص است اما نسخه پورت شده آن بر روی موبایل یک شکست حساب میشود، شکستی که باعث شد یکسال پس از عرضه، ۲K Games بازی را از اپاستور حذف کند. تمامی موارد منفی عنوان شده برای نسخه iOS بازی صرفا به واسطه تغییر پلتفرم است و در نسخه اصلی شاهد هیچگونه از این موارد منفی نیستیم. کلید های فرضی بازی برای مبارزه به دلیل استفاده همزمان از سلاح و پلازمیدها بسیار بد بوده و سرعت را از مبارزات گرفته است. همچنین جایگاه خوبی هم نداشته و کمی بالاتر از سطح انتظار برای کلید ها قرار گرفتهاند. در این بخش شرکت گیملافت با بازی شوتر اول شخص جنگ مدرن، تا حدودی توانسته ارایه بازی اول شخص را در موبایل ساده کند و در آخرین بازی آن شاهد سیستم تازهای از نبرد های اول شخص بودیم که اصلا نیازی به زدن کلید شلیک نداشت. به طور کلی مبارازت بازی که یکی از مهمترین قسمت های بازی است، اصلا جذاب نیست. همچنین در بخش گرافیک فنی، بازی به دلیلی فشرده سازیهای فراوان کیفیت فنی بالایی ندارد. در بین بازی های موبایل با توجه به این حجم گیمپلی، طراحی فنی قابل قبول است اما عناصر درون بازی و تکسچرها نا امید کننده است. حجم بازی بالا بوده و به دلیل بهینه نبودن در نسخه جدید سیستم عامل iOS پشتیبانی نمیشود. تنها مواردی که میتوانیم از آنها به عنوان نکته مثبت یاد کنیم، همه مواردی است که در اصل بازی وجود دارند. یعنی داستان بسیار خوب، طراحی هنری، فضاسازی، شخصیت پردازی، موسیقی متن و صداگذاری. در پایان باید به این سوال پاسخ دهیم که چرا این بازی بزرگ و کامل باید برای موبایل عرضه شود. هیچ دلیل قانعکنندهای وجود ندارد و احتمالا باید کسب درآمد بیشتر از نام بازی را دلیل آن بدانیم. سال ۲۰۱۴ درست یک سال پس از عرضه بازی درآمدزا Clash of Clans است که باعث شد بسیاری از شرکت های بازی سازی و حتی سرمایهگذاران متوجه سود زیاد ساخت بازی در موبایل، به واسطه گسترده بودن مخاطبین آن شوند. این تنها دلیلی است که میتوانیم آن را تا حدودی بپذیریم اما از لحاظ تکنیکی بازی اصلا از جنس بازی هایی نیست که در موبایل میتوانیم آن را تجربه کنیم. برای مثال بازی های دو بعدی مانند Limbo و Rayman کاملا بازی هایی هستند که در موبایل شاید حتی جذابتر به نظر برسند و پلیدد (PlayDead) سازنده لیمبو، با توجه به پتانسیل های بازی برای تغییر پلتفرم و اجرا در موبایل، بازی را به صورت کامل بر روی موبایل پورت کرد. همچنین Ubisoft هم سری بازی ریمن خود را برای موبایل عرضه کرد که مورد استقبال کاربران هم قرار گرفت. به طور کلی بازیهای دو بعدی و همچنین پازل ها به خوبی میتوانند در موبایل اجرا شوند اما این سبک از بازی ماجراجویی و اول شخص، خیلی مناسب موبایل نیست و همچنین در موبایل کاربران همانند کنسول و رایانههای شخصی، ساعت ها مشغول بازی نمیشوند و صرفا برای سرگرمی و پر کردن وقت های خالی، از آنها استفاده میکنند که همه این ها نشان از این است که BioShock در موبایل یک اشتباه بزرگ بود.