نقد و بررسی بازی Dishonored: Death of the Outsider

در دنیایی که بخش‌های تک‌نفره‌ی بازی‌ها فقط محتوایی اجباری برای هدایت بازی‌کنندگان به مبارزه و همکاری با یکدیگر در بخش‌های چندنفره است و در دورانی که حتی اکثر بازی‌هایی با کمپین‌های تک‌نفره قوی هم از گیم‌پلی‌هایی تماما اکشن بهره می‌برند و از دادن آزادی عمل به بازی‌کننده سر باز می‌زنند و برای گیمرهای بی‌حوصله‌ی امروزی ساخته شده‌اند و معمولا فکر کردن و به چالش کشیدن بازی‌کننده در اولویتشان نیست، مجموعه‌ی Dishonored جواهر کمیابی است که باید هم استودیوی آرکین را به خاطر ساخت آن تشویق کرد و هم باید کمپانی بتسدا را به خاطر سرمایه‌گذاری روی آن تحسین کرد. چون راستش را بخواهید اگرچه شخصا شیفته‌ی «آنچارتد»ها و «ندای وظیفه‌»ها هستم، اما در اینکه آنها در بهترین حالت در زمینه‌ی ارائه‌ی گیم‌پلی‌ای چندلایه، چالش‌برانگیز و پیچیده حرفی برای گرفتن ندارند شکی نیست. البته که «آنچارتد»ها به عنوان اکشن‌های بلاک‌باستر کارشان را به ایده‌آل‌ترین شکل ممکن انجام می‌دهند، اما خب، اصولا وقتی هدف‌مان چیزی فراتر از سرگرم شدن باشد و بخواهیم عطش‌مان از تجربه‌ی یک گیم‌پلی ناب برطرف شود، چیز دیگری را جستجو می‌کنیم. همان‌طور که «آنچارتد»ها حکم «اونجرز»ها و «سریع و خشن»های سینما را دارد، Dishonoredها نیز حکم فیلم‌های مستقل و هنری سینما را دارند. بازی‌هایی که آدم را به درون خودشان می‌کشند و از فاصله‌ی نزدیک با دنیای خودشان درگیر می‌کنند. پس همان‌قدر که «آنچارتد»ها یادآور شرایط جدید سینمای مدرن هالیوود هستند، Dishonoredها ما را به یاد دوران طلایی اما از دست رفته‌ای از مدیوم بازی می‌اندازند که در آن گیم‌پلی حرف اول را می‌زد. زمانی که یک بازی با یک‌بار تمام کردن جذابیتش را از دست نمی‌داد و تمام راز و رمزها و پیچیدگی‌هایش را لو نمی‌داد. Dishonored‌ها نقش بازی‌های بزرگ و گران‌قیمتی را دارند که سازندگانشان از ترس اینکه عموم مردم نتوانند با بازی‌شان ارتباط برقرار کنند از دوز پیچیدگی‌‌اش نکاسته‌اند و مقدار هوشش را پایین نیاورده‌اند. نتیجه مجموعه‌ای است که وقتی آب‌ها از آسیاب بیافتد، چه از لحاظ طراحی مراحل هزارتوگونه و چه از لحاظ طراحی دنیای استیم‌پانک زنده و تسخیرکننده‌اش، به عنوان یکی از کلاسیک‌های مدرن صنعت به یاد سپرده خواهد شد.

کسانی که این حرف‌ها برایشان تکراری است و از خوره‌های این مجموعه هستند، حتما می‌دانند چرا اینجا دور هم جمع شده‌ایم و قصد صحبت درباره‌ی چه چیزی را داریم. استودیوی آرکین در طول پنج سال گذشته پنج بازی از این مجموعه منتشر کرده است که دوتای آنها بازی‌های اصلی هستند و سه‌تای دیگر محتواهای اضافی و فرعی. جدیدترین محتوای فرعی مجموعه، Dishonored: Death of the Outsider نام دارد که حکم جمع‌بندی خط داستانی شهرهای دان‌وان و کارناکا را برعهده دارد و می‌خواهد پرونده‌ی شخصیت‌های آشنای این مجموعه را ببندد. به‌طوری که به قول سازندگان اگر قسمت سومی در کار باشد، کاراکترها و اتفاقات بازی‌های قبلی به تاریخ و فرهنگ پس‌زمینه‌ی دنیای بازی می‌پیوندد و قصه احتمالا روی افراد، رویدادها و شهرهای جدیدی از دنیای غنی Dishonored تمرکز خواهد کرد. یک‌جورهایی Death of the Outsider همان نقشی را برای بازی‌های اصلی دارد که اسپین‌آفِ The Lost Legacy برای مجموعه‌ی «آنچارتد» داشت. بازی‌ای که روی شخصیت مکملی از بازی‌های اصلی تمرکز می‌کند و سعی می‌کند به چیزی بپردازد که در بازی اصلی فرصت پرداختِ منحصربه‌فرد به آن وجود نداشت و در این راه اطلاعات بیشتری از دنیای بازی و فرهنگ و تاریخش که همیشه یکی از جذابیت‌های Dishonoredها بوده است فاش می‌کند و خط داستانی این سری را طوری می‌بندد که این سوال ایجاد می‌شود که پس قسمت سوم چه می‌شود.

همان‌طور که از اسم بازی هم مشخص است، داستان این محتوا حول و حوش «غریبه» می‌چرخد. همان موجود خداگونه‌ی سیاه‌چشم که معماگونه حرف می‌زند و توانایی اهدای قدرت‌های جادویی‌ به افراد منتخبش را دارد. بنابراین Death of the Outsider به‌طور پیش‌فرض دارای خفن‌ترین و غیرمنتظره‌ترین ماموریت کل سری است. ما قبلا سابقه‌ی درگیر شدن با هرجور دشمنی را داشته‌ایم. از قاتل‌های ماوراطبیعه‌ی ماهری مثل خودمان گرفته تا دیکتاتورها و خیانتکاران رزل و ملکه‌های غاصب و جادوگرانِ چندش‌آور و دانشمندان روانی و مخترعان دیوانه‌ای که سربازان مکانیکی مرگبارشان را به جان‌مان می‌اندازند و سیاستمداران قدرتمندِ آب‌زیرکاه و رهبران فرقه‌های ترسناک مذهبی و پزشکان شکنجه‌گر. خلاصه ما سابقه‌ی دور و درازی در زمینه‌ی از سر گذراندن اهداف عجیب و غریب داریم و پوست‌مان در راه این ماموریت‌ها کلفت شده است. Death of the Outsider با عنوانی که آدم را یاد شماره‌های بحث‌برانگیز و به‌یادماندنی کامیک‌بوک‌ها مثل «مرگ سوپرمن» می‌اندازد، آخرین دشمن باقی‌مانده در این دنیا را که همه‌ی شورش‌ها و هرج و مرج‌ها و خونریزی‌ها و بدبختی‌ها زیر سرش است به عنوان هدف اصلی‌اش انتخاب می‌کند.

قهرمان بازی کسی نیست جز بیلی لرک، دست راست مربی سابقش دوآد که در ترور ملکه‌ ژاسمین کالدوین و گروگان گرفتن دخترش امیلی در بازی اول توسط مربی‌اش دست داشت. اما بعدا در دو بازی The Knife of Dunwall و The Brigmore Witches علیه دوآد قرار می‌گیرد و سعی می‌کند او را به قتل برساند که در این کار شکست می‌خورد و مورد رحم دوآد قرار می‌گیرد و حرفه‌ی قتل و قاتلی را کنار می‌گذارد. بیلی لرک در بازی دوم با اسم مستعار مگان فاستر در قالب کاپیتان کشتی «نهنگ هراسناک» که مخفیگاه کروو آتانو و دار و دسته‌اش است حضور داشت. خب، برای شروع انتخاب بیلی لرک به عنوان شخصیت این قسمت، انتخاب مناسبی به نظر می‌رسد. بالاخره داریم درباره‌ی شخصیتی حرف می‌زنیم که از روز اول درگیر ماجراهای این دنیا بوده است. از حضور در تیم ترور ملکه در بازی اول و عواقب فاجعه‌بار ادامه‌اش گرفته تا زنی با عذاب وجدانی سنگین در قسمت دوم که فقط نظاره‌گر ماجراها بود. در نتیجه بیلی انگیزه‌ی دیگری در مقایسه با دیگر پروتاگونیست‌های مجموعه در سر دارد. شاید کروو آتانو و امیلی کالدوین فوق‌لیسانسِ قتل و ترور داشته باشند و استاد استفاده از خشونت برای موفقیت باشند، اما آنها در مقابلِ بیلی حرفی برای گفتن ندارند. او از زمانی که یادش می‌آید زیر دست یک قاتل جایزه‌بگیر بزرگ شده و گلوی آدم‌های زیادی را با خنجرش پاره کرده و در موقعیت‌های اخلاقی زیادی قرار گرفته است. ناسلامتی همین اواخر او در سقوط یک شهر به درون آشوبی بی‌انتها نقش داشت و در عملیاتِ نجات دادن شهری دیگر از سقوط حاضر بود. بنابراین با کسی طرفیم که برخلاف شخصیت‌های قبلی مجموعه درگیر این نیست که چه کسی در حال خیانت کردن به چه کسی است و کدام پادشاه و ملکه و سیاستمداری لیاقت جایگاهش را ندارد. بیلی لرک به فکر از کار انداختن نیروی محرکه‌ای است که سوختِ تمام آشوب‌های دنیا را تامین می‌کند. بیلی لرک فهمیده است که با کشتن آدم‌ها نمی‌تواند جلوی چرخه‌ی تمام‌نشدنی سقوط و طغیان را بگیرد. باکشتن یک حاکم ستمگر، یک نفر شبیه خودش جایگزین قبلی می‌شود. پس بیلی لرک حتی قبل از اینکه دوآد ازش بخواهد که «غریبه» را برایش بکشد، آماده است تا سراغ منبع تمام این بدبختی‌ها برود و کسی را که قدرت را بدون ملاحظه به دست آدم‌ها می‌دهد از لب تیغ بگذراند. اما حقیقت این است که پیدا کردن و کشتنِ یک موجود ماوراطبیعه که در یک دنیای موازی دیگر زندگی می‌کند چندان آسان نیست.

اگرچه حذف این سیستم از بازی در کنار ویژگی‌های مثبتی که به همراه آورده، به معنی پایین آمدن مقداری از ارزش تکرار بازی هم است، اما دیگر اجزای بازی به حدی در ترغیب کردن بازی‌کننده برای تکرار چندباره‌ی بازی قوی هستند که این موضوع تاثیر منفی خاصی از خود بر جای نمی‌گذارد. بالاخره داریم درباره‌ی بازی‌ای حرف می‌زنیم که طراحی شهرهای ویکتوریایی‌شان، شاهکاری از داستانگویی تصویری، اتمسفرسازی‌های پرقدرت و مراحل پیچ‌درپیچی است که بازی‌کننده را به‌طرز لذت‌بخشی در خود غرق می‌کنند. طراحی مراحل و کارگردانی زیباشناسانه‌ی این بازی همچون بازی‌های قبلی به حدی تسخیرکننده و پرجزییات است که از بیش از ۱۰ تا ۱۵ ساعت گشت‌زنی در گوشه و کنار دنیای بازی خسته نمی‌شوید. Dishonoredها مثل دستگاهی می‌مانند که از یک طرف رُمان‌های ویکتوریایی دریافت می‌کند و از طرف دیگر ترجمه‌ی فیزیکی آن متن‌ها را بیرون می‌دهند. گوشه‌گوشه‌ی دنیا بازی از شدت شکوه و تجمل شگفت‌زده‌تان می‌کند یا از شدت کثافت و آلودگی موهای تن‌تان را سیخ می‌کند. همزمان این دنیا فرصت‌های فراوانی در اختیار بازی‌کننده برای گشت و گذار در طول و عرض و ارتفاعش می‌گذارد. کوچه‌های تنگ و باریک به دهانه‌های ورودی فاضلاب و بازارهای سیاه منجر می‌شود. بالا رفتن از لبه‌ی ساختمان‌ها به بالکن‌ها و آپارتمان‌های خالی از سکنه ختم می‌شود. تیر چراغ‌های خیابان مکان خوبی برای مخفی ماندن در سایه‌ها و زیر نظر گرفتن دشمنان در روشنایی است. و البته همیشه کانال‌های هوا و لوله‌های بی‌انتهایی وجود دارند که همچون مار به دور و اطراف ساختمان‌ها و سازه‌ها پیچیده‌اند و می‌توان با خزیدن روی آنها بین زمین و هوا نقل‌مکان کرد. هیچ‌وقت با چیزی که جلوی راهتان را برای گشت و گذار بگیرد روبه‌رو نمی‌شوید. متن‌ها و کتاب‌ها و ضبط صوت‌های بسیاری برای پیدا کردن در مراحل وجود دارند که برای کسانی که عاشق فرهنگ و تاریخ دنیای این بازی‌ها هستند پیدا کردن تک‌تکشان از نان شب هم واجب‌تر است و تعداد زیادی ماموریت‌های فرعی نیز وجود دارند که بازی‌کننده را به سوی گوشه‌های دست‌نخورده‌ی نقشه می‌کشانند و به حس اکتشاف و گشت و گذار بازی‌ می‌افزایند. اگرچه تمام اینها وسیله‌ای برای پاداش دادن به تلاش بازی‌کننده برای گشت‌زنی بیشتر است، اما حتی بدون این پاداش‌ها هم بازی همچون یک آهن‌ربا بازی‌کننده را به سمت هر پنجره‌ی نیمه‌بازی که نور از درونش بیرون می‌زد و هر انباری و زیرزمین و سرداب و راه‌پله‌ای که در دید قرار می‌گیرد می‌کشد. مثل قدم زدن در یک شبیه‌ساز موزه می‌ماند. آیا حتما باید بهمان پول بدهند تا به موزه برویم؟ نه. همین عمل قدم زدن صرف در یک بنای تاریخی سرشار از پاداش است. Death of the Outsider مثل همه‌ی Dishonoredهای قبلی شامل چنین حس نابی است.

طبق معمول گذشته چیزهایی که برای نقل‌مکان در مراحل و از میان برداشتن دشمنان را به فعالیتی سرگرم‌کننده و جذاب تبدیل می‌کند قابلیت‌های ماوراطبیعه‌ی شخصیت اصلی هستند. دومین تحول بزرگِ Death of the Outsider نسبت به بازی‌های قبلی مربوط به همین بخش می‌شود. و آن هم این است که برخلاف بازی‌های قبلی خبری از درخت ارتقای قابلیت‌هایتان نیست. یکی از ویژگی‌های Dishonored 2 این بود که باید مسیر طولانی‌ای را برای به دست آوردن ارتقاهای جدید و رسیدن به شخصیت یکسانی که بازی اول را با آن تمام کرده بودید پشت سر می‌گذاشتید. بنابراین به نظر می‌رسید انگار در حال تکرار مسیری هستید که قبلا پشت سر گذاشته بودید. Death of the Outsider اما از همان ابتدا تمام قابلیت‌های ماوراطبیعه‌تان را بهتان می‌دهد و خبری از ارتقای دراماتیک آنها در طول بازی نیست. همه‌چیز به یک سری تغییرات و بهبودهای جزیی خلاصه شده است. بنابراین برخلاف بازی‌های قبلی که همیشه یکی از ماموریت‌هایتان زدن رد ارتقاهای مخفی شده در مراحل بود، این‌بار به اندازه‌ی گذشته‌ از مسیر اصلی‌تان انحراف پیدا نمی‌کنید و تمرکزتان کم و بیش روی اجرای عملیات‌های اصلی و فرعی‌ای که جلویتان قرار دارد معطوف می‌ماند. این در حالی است که تعداد قابلیت‌های ماوراطبیعه‌تان هم به سه عدد از پرکاربردترین‌هایشان کاهش پیدا کرده است.