آموزش گوگل مپ: تاریخچه و معرفی
گوگل مپس (Google Maps) یک سرویس نقشه‌یابی مبتنی‌بر وب است که شرکت گوگل آن را توسعه می‌دهد. نقشهی گوگل دارای قابلیت‌های فراوانی در زمینه‌ی نقشه‌یابی کره‌ی زمین و حتی کره‌ی ماه و مریخ است. از قابلیت‌های مهم این سرویس می‌توان به نقشهی ماهواره‌ای، نقشهی خیابان، نمای ۳۶۰ درجه‌ای پانوراما از خیابان‌ها (Street View)، نمایش شرایط ترافیکی بلادرنگ (Google Traffic)، برنامه‌ریزی مسیر حرکت برای مسافرت با پای پیاده، اتومبیل، دوچرخه (در نسخه‌ی بتا) یا وسایل حمل و نقل عمومی اشاره کرد.
لارس و جانس ایلستروپ راسموسِن، دو برادر دانمارکی، در شرکت Two Technologies برای اولین بار و با استفاده از زبان برنامه‌نویسی ++C شروع به طراحی و توسعه‌ی نرم‌افزار دسکتاپ گوگل مپ کردند. در اکتبر سال ۲۰۰۴، کمپانی گوگل این شرکت را تصاحب کرد و محصول نرم‌افزاری آن را به یک نرم‌افزار تحت وب تبدیل کرد. پس از مالکیت یک شرکت تصویرسازی داده‌های جغرافیایی تحت عنوان Keyhole که با سرمایه‌گذاری جنجالی سیا ساخته شده بود و یک شرکت تحلیلگر ترافیک بلادرنگ به نام ZipDash، سرویس نقشهی گوگل به‌طور رسمی در فوریه‌ی سال ۲۰۰۵ منتشر شد. مجموعه‌ی نرم‌افزاری Earth Viewer شرکت کی‌هول با نرم‌افزار Google Earth ادغام شد و سایر محصولات آن‌ها به سرویس نقشهی گوگل افزوده شد.
رابط کاربری نرم‌افزار نهایی که مصرف‌کننده با آن در ارتباط است (Front End) با استفاده از جاوا اسکریپت، ایکس‌اِم‌اِل و آژاکس (Ajax) توسعه داده شده است. شرکت گوگل API نقشهی خود را در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است تا بتوان آن را به وب‌سایت‌های شخص سوم هم اضافه کرد. به علاوه، نقشهی گوگل یک قابلیت موقعیت‌یابی در کشورهای مختلف سراسر جهان برای کسب و کارهای شهری و دیگر سازمان‌ها ارائه می‌دهد. قبلا ابزار نقشه‌ساز گوگل امکان گسترش و به‌روزرسانی سرویس نقشه را در سراسر جهان برای کاربران فراهم می‌کرد؛ اما ابزار یادشده در ماه مارس سال ۲۰۱۷ برای همیشه از دسترس کاربران خارج شد. با این حال مشارکت منابع انسانی در گوگل مپ پایان نخواهد یافت؛ زیرا به اعلام شرکت گوگل، چنین ویژگی‌هایی به نرم‌افزار راهنمای محلی (Local Guides) گوگل منتقل خواهند شد.
نمای ماهواره‌ای (Satellite view) نقشهی گوگل یک نمای بالا به پایین و مشابه دید چشمان یک پرنده است. در نمای ماهواره‌ای بیشتر تصویرسازی‌های با رزولوشن بالا از شهرها، عکاسی هوایی ثبت‌شده به وسیله‌ی هواپیمای سریع‌السیری است که در ارتفاع ۸۰۰ تا ۱۵۰۰ فوت (۲۴۰ تا ۴۶۰ متر) گرفته شده؛ اما برای ثبت سایر تصاویر از ماهواره‌های هوایی بهره گرفته شده است. اکثر تصاویر ماهواره‌ای موجود در کمتر از سه سال گذشته به ثبت رسیده و به‌طور منظم به‌روزرسانی می‌شود. به دلیل استفاده‌ی نقشهی گوگل از یک نظام تصويری استوانه‌ای نوع نزدیک که مرکز آن خط استوا است، امکان نمایش دقیق محیط اطراف قطب‌ها وجود ندارد.
نسخه‌ی بازطراحی شده‌ی جاری نرم‌افزار دسکتاپ نقشهی گوگل در سال ۲۰۱۳ در کنار نسخه‌ی کلاسیک که قبل از آن وجود داشت، در دسترس قرار گرفت. نسخه‌ی موبایل نقشهی گوگل در ماه سپتامبر سال ۲۰۰۸ منتشر شد که دارای قابلیت ناوبری قدم به قدم مبتنی بر GPS است. در ماه آگوست سال ۲۰۱۳، نرم‌افزار نقشهی گوگل به‌عنوان محبوب‌ترین نرم‌افزار موبایل معرفی شد که بیش از ۵۴ درصد از دارندگان گوشی هوشمند در سراسر جهان حداقل یک مرتبه از آن استفاده می‌کنند. در سال ۲۰۱۲ شرکت گوگل گزارش داد که بیش از ۷۱۰۰ کارمند و پیمان‌کار به‌طور مستقیم در فرآیند نقشه‌برداری گوگل مشغول به کار هستند.
طبق گزارشات آماری منتشرشده در سال ۲۰۱۴، ماهانه بیش از یک میلیارد کاربر به سرویس نقشهی گوگل مراجعه می‌کنند که معادل با ۴۱ درصد از کاربران اینترنت جهانی است. به علاوه، حدود ۱ میلیون وب‌سایت شخص سوم هم از API نقشهی گوگل در سایت‌های خود بهره می‌برند.
به گزارش مرکز ملی فضای مجازی کشور، از ۱۰ سرویس مبتنی بر نقشهی گوگل، کاربران ایرانی به ۸۰ درصد از آن‌ها دسترسی دارند.
حالات مسیریابی
سرویس نقشهی گوگل یک قابلیت برنامه‌ریزی مسیری تحت عنوان «Get Directions» فراهم کرده است. بسته به منطقه‌ی جاری، ۴ حالت حمل و نقل و مسیریابی برای کاربران در دسترس است که شامل حالت رانندگی (Driving)، حمل و نقل عمومی (Public Transit)، پیاده‌روی (Walking)، دوچرخه‌سواری (Bicycling) می‌شود. متأسفانه حالت دوچرخه‌سواری برای کاربران کشور ایران در دسترس نیست. ترکیب شدن ۴ حالت یادشده با نمای خیابانی (Street View) گوگل، سبب می‌شود که بتوان پارکینگ‌ها، مسیرهای گردش و خیابان‌های یک طرفه را قبل از مسافرت مشاهده کرد و با آن‌ها آشنا شد.
نحوه‌ی کارکرد نقشهی گوگل
مشابه بیشتر نرم‌افزارهای تحت وب گوگل، نقشهی گوگل در سطح گسترده‌ای از جاوا اسکریپت استفاده می‌کند. هنگامی که کاربر اقدام به گرفتن و کشیدن بخشی از نقشه می‌کند، شبکه‌های مربع شکل از سرور دریافت و وارد صفحه می‌شوند. همچنین زمانی که کاربر برای یک کسب و کار جستجو می‌کند، نتایج برای قرار گرفتن در پنل کناری و نقشه، بدون بارگذاری دوباره‌ی صفحه، در پس‌زمینه دانلود می‌شوند. مکان‌ها به‌صورت پویا با قرار دادن یک سنجاق قرمزرنگ در سطح بالایی تصاویر نقشه که از چندین تصویر PNG شفاف جزئی تشکیل شده است، ترسیم می‌شوند. یک IFrame مخفی با تابع قالب به‌منظور حفظ تاریخچه‌ی مرورگر در آن به کار گرفته شده است. Iframe یکی از عناصر HTML است. وب‌سایت گوگل مپ همچنین به دلایل مربوط به عملکرد سرویس، به جای XML از فرمت فایل با استاندارد باز موسوم به JSON برای انتقال داده بهره می‌برد. دو تکنیک یادشده زیر چتر گسترده‌ی آژاکس قرار می‌گیرند. نتیجه‌ی چنین فنونی، نقشهی کاشی‌شده نامیده می‌شود و در پروژه‌هایی مانند OpenLayers که یک کتابخانه‌ی جاوا اسکریپت منبع باز برای نمایش داده‌های نقشه در مرورگر است، به کار گرفته می‌شود. در اکتبر سال ۲۰۱۱، شرکت گوگل از API جاوا اسکریپت MapsGL به‌منظور رندر گرافیک‌های سه‌بعدی که نسخه‌ی WebGL نقشه با رندر بهتر و حرکات نرم‌تر بود، رونمایی کرد.
نقشه‌های داخلی گوگل برای نمایش نقشهی کف از فرمت‌های فایل JPG ،PNG ،PDF ،BMP و GIF استفاده می‌کنند.
نسخه‌ی موبایل نقشهی گوگل
در اکتبر سال ۲۰۰۵ شرکت گوگل از نرم‌افزار جاوا گوگل مپس برای موبایل و به‌منظور اجرا شدن در همه‌ی گوشی‌ها یا دستگاه‌های قابل حمل مبتنی‌بر جاوا پرده‌برداری کرد. بسیاری از ویژگی‌های مبتنی بر وب نقشهی گوگل، در نسخه‌ی جاوای آن هم برای کاربران در دسترس بود.
در روز چهارم نوامبر سال ۲۰۰۹، نرم‌افزار ناوبری نقشهی گوگل با عنوان «Google Maps Navigation» در تقارن با سیستم عامل اندروید ۲.۰ (Eclair) گوگل در گوشی هوشمند موتورولا دروید با قابلیت‌هایی مانند دستورات صوتی، گزارش ترافیک و پشتیبانی از استریت ویو منتشر شد. انتشار اولیه‌ی نرم‌افزار محدود به ایالات متحده بود اما در تاریخ ۲۰ آوریل ۲۰۱۰ در کشور انگلیس و در تاریخ ۹ ژوئن ۲۰۱۰ در بخش‌های عمده‌ای از اروپای غربی در دسترس عموم قرار گرفت.
در ژوئن سال ۲۰۱۲، شرکت اپل نرم‌افزار نقشهی اختصاصی خود را برای جایگزینی با نقشهی گوگل همراه با سیستم عامل iOS 6 منتشر کرد. با این حال شرکت گوگل در ۱۳ دسامبر سال ۲۰۱۲ از در دسترس بودن نرم‌افزار گوگل مپس در فروشگاه نرم‌افزاری اپل که در ابتدا برای گوشی آیفون منتشر شده بود، خبر داد. تنها پس از گذشت چند ساعت از انتشار نسخه‌ی iOS نقشهی گوگل، این اپ جزو برترین نرم‌افزارهای رایگان اپ استور شرکت اپل شد. در ۶ دسامبر ۲۰۱۲ اعلام شد که دارندگان نسل هشتم کنسول بازی ویدیویی نینتندو Wii U هم می‌توانند به‌طور مستقیم به نرم‌افزار نقشهی گوگل دسترسی داشته باشند. هم‌اکنون نسخه‌ی اندروید اپلیکیشن نقشهی گوگل بیش از یک میلیارد بار دانلود و نصب شده است.
تاریخچه‌ی نقشهی گوگل به تفکیک سال
۲۰۰۵
خبر انتشار سرویس نقشهی گوگل برای اولین بار در وبلاگ رسمی گوگل اعلام شد. این سرویس ابتدا برای کاربران مرورگر اینترنت اکسپلورر و موزیلا در دسترس بود که بعدا در ۲۵ فوریه‌ی سال ۲۰۰۵ برای کاربران مرورگر سافاری و اپرا هم قابل دسترس شد. اما پس از مدتی مرورگر اپرا دوباره از فهرست پشتیبانی نقشهی گوگل خارج شد.
شرکت گوگل در این سال با استفاده از گوگل مپس اقدام به ایجاد قابلیتی به نام Google Ride Finder کرد که برای یافتن اتومبیل‌های دارای جی‌پی‌اس و برقراری ارتباط بین آن‌ها کاربرد داشت. گوگل در ژوئن ۲۰۰۵ اقدام به انتشار API نقشهی گوگل کرد. سرویس نقشهی گوگل و خدمات محلی شامل نقشه‌های جاده‌ای آن در جولای این سال برای ژاپنی‌ها در دسترس قرار گرفت. یکی از تغییرات مهم صورت گرفته در نقشهی گوگل، افزوده شدن نمای هیبرید در ۲۲ جولای بود. همراه با این تغییر، داده‌های تصویر ماهواره‌ای از پرده‌ی چهارگوش به نقشهی برجسته تبدیل می‌شدند که باعث تحریف کمتر تصاویر مربوط به عرض‌های جغرافیایی با شرایط اقلیمی معتدل می‌شود. در همین ماه به مناسبت سی و ششمین سالگرد برنامه‌ی فضایی آپولو، سرویس گوگل مون (Google Moon) به‌منظور مشاهده‌ی سطح ماه منتشر شد. در ماه سپتامبر، پس از طوفان کاترینا، گوگل مپس به‌سرعت تصاویر ماهواره‌ای خود را از شهر نيواورلئان به‌روزرسانی کرد تا کاربران قادر به مشاهده‌ی میزان گستردگی آسیب‌های حاصل از طوفان در بخش‌های مختلف این شهر باشند.
۲۰۰۶
از ژانویه سال ۲۰۰۶، نقشه‌های خیابانی به سرویس نقشهی گوگل برای کشورهای ایالات متحده، پورتوریکو، کانادا، بریتانیا، ژاپن و شهرهای معینی در جمهوری ایرلند افزوده شد. در ۲۳ ژانویه، نقشهی گوگل برای استفاده از پایگاه داده‌ی Google Earth، به‌روزرسانی شد. در ماه مارس شرکت گوگل سرویس مشابه گوگل مون را تحت عنوان گوگل مارس (Google Mars) برای دسترسی به نقشه‌ها و تصاویر ماهواره‌ای کره‌ی مریخ منتشر کرد. در ماه آوریل سرویس Google Local با وب‌سایت اصلی نقشهی گوگل ادغام شد. در ماه ژوئن این سال هم نسخه‌ی تجاری سرویس گوگل مپس برای کاربران حقوقی منتشر شد. این نسخه به‌عنوان یک سرویس تجاری دارای ویژگی اینترانت و بدون تبلیغات بود. در این ماه همچنین مدل‌های ساختمانی سه‌بعدی دارای بافت به سرویس Google Earth افزوده شد.
در ۱۹ دسامبر شرکت گوگل قابلیتی به نقشهی خود اضافه کرد که امکان افزودن چندین مقصد به مسیریابی در حالت رانندگی را برای کاربر فراهم می‌کرد. از ماه فوریه هم ایستگاه‌های مترو در نمای نقشه (Map view) برای بخش‌هایی از شهر نیویورک، واشنگتن، لندن، سانفرانسیسکو و برخی ازدیگر شهرها قابل مشاهده شدند.
۲۰۰۷
در ۲۸ فوریه، سرویس اطلاعاتی ترافیک گوگل (Google Traffic) رسما راه‌اندازی شد تا به‌طور خودکار شرایط جریان ترافیکی را به‌صورت بلادرنگ در نقشهی ۳۰ شهر بزرگ ایالات متحده به نمایش بگذارد. در روز ۱۸ می، شرکت گوگل قابلیت‌های جستجوی محله‌ای را به نقشه اضافه کرد. در روز ۲۹ همین ماه شرکت گوگل سرویس استریت ویو را که نمای ۳۶۰ درجه‌ی زمینی از خیابان‌های شهرهای بزرگ ایالات متحده‌ی آمریکا را به نمایش می‌گذاشت، منتشر کرد. روز ۲۸ ماه ژوئن، مسیرهای قابل جابه‌جایی حالت رانندگی معرفی شد. در سیزدهم ماه سپتامبر ۵۴ کشور جدید در آمریکای لاتین و آسیا به سرویس نقشهی گوگل افزوده شد.
سوم اکتبر همان سال سرویس گوگل ترانزیت (Google Transit) برای ایجاد مسیرهای حمل و نقل عمومی با نقشهی گوگل یکپارچه شد. ۲۷ نوامبر با انتشار نمای عوارض زمینی (Terrain)، امکان مشاهده‌ی ویژگی‌های توپوگرافی اساسی زمین برای کاربران فراهم شد. در این سال، دکمه‌ی مربوط به نمای هیبرید حذف و گزینه‌ای برای جابه‌جایی بین نمای هیبرید و ماهواره‌ای به زیر دکمه‌ی ماهواره (Satellite) افزوده شد.
۲۰۰۸
در ۱۸ مارس شرکت گوگل به کاربران اجازه داد به ویرایش فهرست‌های کسب و کار بپردازند و مکان‌های جدید را به نقشه اضافه کنند. در روز دوم ماه آوریل، خطوط منحنی به حالت نمایش عوارض زمینی افزوده شد. در همین ماه یک دکمه برای نمایش مکان‌های ذخیره‌شده‌ی اخیر به بخش سمت راست جعبه‌ی جستجو اضافه شد. در ۲۲ جولای مسیرهای پیاده‌روی هم وارد نقشهی گوگل شد. پس از گسترش یافتن استریت ویو برای کشور ژاپن و استرالیا در ۴ آگوست، روز بعد رابط کاربری نقشهی گوگل به کلی بازطراحی شد.
در ۱۱ نوامبر سرویس استریت ویو برای کشورهای اسپانیا، ایتالیا و فرانسه در دسترس قرار گرفت. در ۱۴ نوامبر رابط کاربری جدیدی برای استریت ویو رونمایی شد. در ۹ دسامبر این سال هم پوشش دوبرابر سرویس یادشده معرفی شد.
۲۰۰۹
در ۱۹ مارس سال ۲۰۰۹، سرویس استریت ویو برای کشورهای انگلیس و هلند منتشر شد. در ماه می هم شرکت گوگل از لوگوی جدید گوگل مپس پرده برداشت. اوایل همین ماه، شرکت Tele Atlas به‌عنوان تأمین‌کننده اصلی داده‌های فضایی جغرافیایی در نسخه‌ی آمریکایی نقشهی گوگل جایگزین شرکت قبلی شد. در اواخر ماه می، طراحی مسیرهای راه آهن به‌روز شد و خطوط بیشتری در رابط کاربری نقشه قابل مشاهده بود.
۲۰۱۰
روز یازدهم ماه فوریه، آزمایشگاه نقشهی گوگل به این سرویس اضافه شد. ۱۱ مارس سرویس استریت ویو برای کاربران هنگ کنگ و ماکائو منتشر شد. ۲۵ می، مسیرهای حمل و نقل عمومی کشور دانمارک به نقشهی گوگل افزوده و با Rejseplanen.dk ادغام شد. از دسامبر این سال، مرورگرهای اینترنت اکسپلورر ۷.۰، فایرفاکس ۳.۶، سافاری ۳.۱ و گوگل کروم از نقشهی گوگل به‌طور کامل پشتیبانی کردند.
۲۰۱۱
۸ آوریل سال ۲۰۱۱، شرکت گوگل از نسخه‌ی محدود و پولی API خود برای وب‌سایت‌های تجاری رونمایی کرد.
۲۰۱۲
روز ۳۰ می ۲۰۱۲ سرویس Google Places با Google+ Local جایگزین شد که اکنون به‌طور مستقیم با سرویس گوگل پلاس ادغام شده است و امکان پست مستقیم تصاویر و بررسی مکان‌ها را در صفحه‌ی این سرویس فراهم می‌کند.
در ماه ژوئن، گوگل نقشه‌برداری از رودخانه‌ها و کانال‌های کشور انگلیس را با همکاری دو شرکت Canal و River Trust آغاز کرد. ۱۱ اکتبر همین سال شرکت گوگل برای به‌روزرسانی ۴۰۲ هزار کیلومتر از جاده‌های آمریکا اقدام کرد.
۲۰۱۳
نقشهی گوگل در روز ۲۹ ژانویه نقشهی کره‌ی شمالی به گوگل مپ افزوده شد. ۲۷ مارس، گوگل سرویس Google Maps Engine Lite که نسخه‌ی ساده‌تر محصول تجاری Maps Engine است، منتشر کرد. این ابزار سرانجام جایگزین قابلیت ایجاد نقشهی شخصی My Maps شد.
۲۳ آوریل سرویس استریت ویو برای کشور مجارستان و لسوتو آفریقا منتشر شد و پوشش تصاویر نقشهی ۳۶۰ درجه‌ی آن برای ۵۰ کشور گسترش یافت. در همین بازه‌ی زمانی، گوگل بزرگ‌ترین به‌روزرسانی استریت ویو را با تصاویر بیش از ۵۶۰ هزار کیلومتر از جاده‌های ۱۴ کشور تکمیل کرد. نقشهی گوگل در سوم ماه می، کشور فلسطین را به رسمیت شناخت و دیگر آن را به سمت سرزمین‌های کرانه باختری هدایت نکرد.
در سال ۲۰۱۳، نسخه‌ی جدید نقشهی گوگل قادر به ایجاد یک نقشهی سفارشی و اختصاصی مطابق با رفتار هر کاربر شد. به‌طوری که نتایج نقشهی گوگل مطابق با اطلاعات واردشده‌ی کاربر نشان داده می‌شود و قادر به ارائه‌ی اطلاعات محلی مانند پیشنهاد یک رستوران است. نسخه‌ی جدید نقشهی گوگل به سرویس گوگل پلاس نزدیک‌تر شده و شرکت‌های محلی بر اساس شبکه‌ی گوگل پلاس هر کاربر نشان داده می‌شود. در این سال، نحوه‌ی نمایش تبلیغات در نقشهی گوگل بازطراحی شد و بخش‌های کوچکی از تبلیغات به‌طور مستقیم در کنار نام تجاری روی نقشه قرار گرفت.
در ماه آگوست، شرکت گوگل لایه‌ی ویکی‌پدیا را از نقشهی خود حذف کرد. این لایه شامل لینک‌هایی بود که کاربر را به محتوای موجود در ویکی‌پدیا که در رابطه با مکان‌های نشان داده شده در نقشه بود، منتقل می‌کرد.
۲۰۱۴
۲۱ فوریه سال ۲۰۱۴ شرکت گوگل از رابط کاربری جدید نقشهی خود پرده برداشت؛ اما از ماه دسامبر دیگر رابط کاربری پیش‌فرض برای گوگل مپس نیست. روز ۱۲ آوریل، نقشهی گوگل برای بازتاب بحران کریمه به‌روز شد. کریمه در روسیه به‌عنوان جمهوری کریمه و در اوکراین با نام جمهوری خودمختار کریمه نشان داده شد.
۲۰۱۵
از ۲۹ آوریل، کاربران نسخه‌ی کلاسیک نقشهی گوگل به نسخه‌ی جدید آن منتقل شدند تا گزینه‌ی Revert از رابط کاربری آن حذف شود. حتی آدرس‌های اینترنتی قدیمی هم کاربران را به نقشهی جدید گوگل هدایت می‌کردند تا استفاده از نسخه‌ی کلاسیک آن غیر ممکن باشد.
۲۰۱۶
در ۲۷ ژوئن شرکت گوگل تصاویر جدید ماهواره‌ای به‌دست‌آمده از لندست ۸ را منتشر کرد که شامل بیش از ۷۰۰ تریلیون پیکسل از داده‌های جدید می‌شود.
۲۰۱۷
در ششم فوریه سال جاری، نسخه‌ی اندروید نقشهی گوگل با یک رابط کاربری جدید که شامل بهبودهایی در زمان‌های حمل و نقل عمومی، داده‌های ترافیکی، مکان‌های محلی و قابلیت‌های پیشنهادی جدید بود، به‌روزرسانی شد.
