چرا باید نحوه درست مسواک زدن را یاد بگیریم؟ خیلی از افراد با اینکه مسواک می زنند ولی نتیجه ی دلخواهی از سلامتی دندان هایشان نمی بینند. تنها ملاک نوع مسواک نیست بلکه شما باید بدانید چگونه می توانید مسواک زدن اصولی و درست را انجام دهید تا از پوسیدگی دندان ها جلوگیری کنید. گاهی مسواک زدن اشتباه باعث می شود که لثه ها زخم شده و پلاک های موجود روی دندان هم از بین نرود.
هدف از مسواک کردن
برداشتن پلاک دندانی از روی سطوح داخلی (قسمتی از دندان که در مجاورت با زبان قرار دارد) و سطوح خارجی (قسمتی از دندان که در مجاورت با گونه و لب قرار دارد) و سطوح جونده دندانها از اهداف اصلی مسواک کردن است. علاوه بر این در گرداگرد هر دندان در محل اتصال لثه به دندان شیاری به عمق تقریبی ۲ میلی متر وجود دارد که تمیز کردن آن در پیشگیری از پوسیدگی دندانها و ابتلا به بیماریهای لثه اهمیت فوق العاده دارد.
ترتیب مسواک زدن صحیح :
۱.ابتدا سطح خارجی دندانهای بالا و سپس سطح خارجی دندانهای پایین
۲. تمیز کردن سطح داخلی دندانهای بالا و سپس دندانهای فک پایین
۳. تمیز کردن سطح جونده دندانها
۴. تمیز کردن سطح زبان.
چگونه دندانهایمان را مسواک بزنیم
۱. مسواک را با زاویه °۴۵ در طول شیار لثه ( حد فاصل دندان و لثه) قرار دهید.و با حرکات لغزشی با دامنه کوتاه شیار لثه را تمیز کرده و سپس به سمت سطح جونده بالا ببرید. این حرکت را در تمام نقاط دهان انجام دهید، در هر حرکت باید تقریبا ۲ تا ۳ دندان در بر گرفته شود.
۲. سطح جونده دندانها را بشویید.
۳. از نوک مسواک برای تمیز کردن پشت دندانها استفاده کنید.
۴. حتما زبانتان را مسواک بزنید.
نظافت شیار لثه ای
حرکت مورد استفاده برای تمیز کردن شیار لثه “حرکت لرزشی” نام دارد. در هر قسمتی که این حرکت انجام میگیرد، کافی است مسواک را در محل اتصال لثه به دندان گذارده، آن را طوری کج کنید که موهای آن بداخل شیار بین لثه و دندان وارد شود. بعبارت دیگر مسواک بگونه ای در دهان قرار میگیرد که موهای آن با سطح دندان زاویه ۴۵ درجه میسازد. سپس در حالیکه مسواک در جای خود باقی است به انجام ۲۰ حرکت سریع و کوتاه جلو به عقب بپردازید.
سعی نمائید هنگام انجام این عمل مسواک بر روی دندان حرکت نخورده، نوک موهای آن از داخل شیار لثه خارج نشود. برای نظافت شیار لثهای در تمام قسمتهای دهان لازم است. توجه داشته باشید که از همان نقطه شروع لازم است هر دو سه دندان مجاور را با هم مسواک کرده و آنگاه به مسواککردن دو سه دندان دیگر پرداخت. در مورد هر دندان نوک موهای مسواک بر روی محل اتصال لثه و دندان گذارده، در حالیکه مسواک در جای خود باقی است در مورد هر دندان ۲۰ حرکت لرزشی در جهت بالا به پایین انجام میدهیم.
نظافت سطوح داخلی و خارجی دندان ها
روش مورد استفاده برای این سطوح “حرکت چرخشی” نام دارد. در هر قسمتی که این حرکت انجام میگیرد، کافیست مانند روش قبل مسواک را بگونهای در دهان قرار دهید که موهای آن از سوئی با سطح دندان زاویه ۴۵ درجه بسازد و از سوی دیگر نوک موها تقریبا در محل اتصال لثه و دندان قرار گیرد. آنگاه مچ دستتان را بگونه ای بچرخانید که موهای مسواک حرکتی را در جهت لثه به لبه دندان طی کند. توجه داشته باشید که در فک بالا هنگام انجام این عمل مسواک حرکتی از بالا به پایین دارد. در حالیکه در فک پایین مسواک از پایین به بالا حرکت خواهد نمود. توجه داشته باشید که از همان نقطه شروع لازم است هر دو سه دندان مجاور را با هم تمیز کرده، آنگاه به نظافت دو سه دندان دیگر پرداخت.
مسواکزدن تکمیلی
از آنجا که دندانهای عقب دهان بخوبی دندانهای جلو تمیز نمیشوند. بهتر است پس از انجام مراحل فوق یکبار دیگر آخرین دندان های آسیای بزرگ و فک را از تمامی جهات به دقت مسواک نمود. این عمل باید از سمت داخل ، خارج ، پشت و روی آنها انجام گیرد.
مسواک زدن زبان
بعد از تمیز کردن دندان ها، حتما زبان خود را مسواک بزنید. نظافت و مسواک زدن زبان هم جزئی از بهداشت دهان محسوب می شود. این کار کمک می کند که میکروب ها از روی زبان شما برداشته شوند. تمیز کردن زبان در کاهش بوی بد دهان نقش اساسی را ایفا می کند.
روش کار به این صورت است که مسواک را طوری روی زبان خود قرار دهید که موهای ان به سمت حلقتان قرار گیرند. در همین حال ۶ – ۸ بار مسواک را به سمت نوک زبان بکشید.
انتخاب مسواک مناسب
_ مسواک های دارای موهای نرم برای زدودن پلاک و ذرات باقیمانده از دهان بهترین عملکرد را دارند.
_ مسواک های زبر موجب آسیب رساندن به بافت لثه می شوند.
_ مسواک های سرکوچک بهتر میتوانند دندان های عقبی و دور از دسترس را تمیز کنند.
_ مسواکی مناسب است که راحت تر و بهتر بتوانید با آنها کار کنید و با انداره ی دهان شما، هم خوانی داشته باشد. مسواک خوب باید به آسانی به تمام قسمت های دهان برسد.
_ مسواک برقی برای افرادی که مشکل جسمی دارند بسیار مناسب است.
مسواک برقی چیست ؟
نوعی از مسواک است که با حرکات نوسانی جلو-عقب و یا نوسانات چرخشی ( در جهت عقربه های ساعت و خلاف جهت عقربه های ساعت) دندانها را تمیز میکند.
از لحاظ نوع حرکت سر مسواک برقی، دو نوع ویبراتور و چرخشی نوسانی وجود دارد که تکنیک مسواک زدن با نوع ویبراتور همانند مسواک دستی است اما در نوع نوسانی چرخشی فقط کافی است مسواک برقی را از دندانی به دندان دیگر ببرید.
انواع مسواک برقی
مسواک برقی سونیک
در این انواع مسواک برقی معمولا حرکت بصورت ویبره است . بیشتر مسواک برقی های مدرن از برندهای معروف مثل مسواک برقی اورال بی ( oral b) یا مسواک برقی سونیکار (sonicare) در این دسته اند.این دسته از مسواک های برقی تاکید بر تمیز کردن دندان از طریق جارو کردن سطح دندان دارند. دامنه حرکت سر این دست مسواک برقی ها وسیع است.
مسواک برقی اولتراسونیک
این دست مسواک برقی ها از امواج اولتراسونیک جهت تمیز کردن دندانها استفاده می کنند. این مسواکهای برقی نیز از ویبره و لرزش سر اما با دامنه حرکت کوتاه استفاده می کنند. این نوع حرکت در سر مسواک برقی باعث شکستن زنجیره های باکتریایی پلاک دندانی و از بین بردن پلاکهای دندانی تا ۵ میلیمتر زیر خط لثه میشوند. بعضی مسواکهای برقی مثل emmi-dent تنها از حرکتهای اولتراسونیک بهره می گیرند اما بقیه مسواکهای برقی مثل ultero و megasonex از هر دو نوع حرکت سونیک و اولتراسونیک بهره میبرند.
مسواک برقی یا مسواک دستی، کدام بهتر است ؟
در بیشتر مقالات پزشکی امده است که تفاوت چندانی بین مسواک دستی و برقی وجود ندارد و دندان پزشکان بیشتر مسواک برقی را برای معلولین جسمی و ذهنی تجویز می کنند. در کل باید این موضوع را مد نظر داشته باشید که مسواک خود را از هر نوعی که هست، بین ۳ تا ۶ ماه عوض کنید.
اوقات مناسب مسواککردن
بهترین زمان مسواک زدن، بیست الی سی دقیقه پس از غذا خوردن می باشد.
بعد از خوردن شیرینی جات و آشامیدنی های شیرین حتما مسواک زده شود.
بهترین برنامه ریزی برای مسواک زدن، یکبار صبح بعد از صبحانه و یکبار بعد از شام است.
افرادی که مستعد پوسیدگی دندان هستند، روزانه سه بار بعد از غذا خوردن باید مسواک کنند.
توصیههای ضروری مسواک زدن
- تا ۳۰ دقیقه پس از غذا خوردن مسواک نزنید
- مسواک زدن را همواره از یک نقطه شروع نکنید
- دندانها را با ملایمت مسواک بزنید
- دو دقیقه، دو بار در روز
- به دندانهای آسیا و سطح داخلی دندانها توجه کنید
- از مناسب بودن مسواک خود اطمینان حاصل کنید
- مسواک خود را تمیز نگه دارید
- مسواک را هر سه تا چهار ماه یک بار عوض کنید
- بیش از حد مسواک نزنید