دستاوردهای مطالعات اخیر حاکی از آن است که در صورت داشتن مشاغلی با فعالیت‌های ذهنی بالا، روند پیری مغزتان در راستای فرایند پیری جسمتان پیش نخواهد رفت، یا به عبارت دیگر اگرچه از نظر فیزیکی ضعیف می‌شوید اما از نظر ذهنی همچنان سالم و قوی خواهید ماند.
مطالعات اخیر به این امر اشاره دارد که مشاغلی که مستلزم فعالیت‌های ذهنی هستند، صاحبان این مشاغل مهارتهای اندیشیدن و سلامت حافظه‌‌شان حتی با گذشت زمان و کهولت سن، همچنان محفوظ می‌ماند.
محققان نتایج تست بهره هوشیِ بیش از ۱۰۰۰ نفر اسکاتلندی را در حدود سن ۱۱ سالگی با نتایج بدست‌آمده از تست حافظه و قدرت استدلال ذهنی همین افراد در سن ۷۰ سالگی مقایسه نمودند. یافته‌های علمی مشخص نمود آنانی که در حرفه‌هایی با فعالیت‌های ذهنی مشغول هستند، حتی سالها پس از بازنشستگی نیز از نظر ذهنی سالم مانده بودند.
محققان دانشگاه ادینبرگ مشاغل کارگران را از منظر پیچیدگی ارتباطات با مردم، اطلاعات مرتبط به شغلشان و مسائل دیگر رتبه‌بندی کردند. به عنوان مثال مشاغل با اطلاعات پیچیده، مستلزم هماهنگی یا تطابق اطلاعات است. مشاغل با پیچیدگی کمتر آن دسته از مشاغل را شامل می‌شد که فقط نیاز به مقایسه و نسخه‌برداری از اطلاعات بود.
در تعامل با دیگران، مشاغل بسیار پیچیده مستلزم تعلیم، مذاکره یا مشاوره می‌شود. وظایف با پیچیدگی کمتر به معنای آموزش دستورالعمل یا امدادرسانی بود.
الن گو، محقق این مطالعات، استادیار دانشگاه روانشناسی هیرپت- وات و مرکز مرتبط با مسائل سالمندان می‌گوید: “ما دریافتیم، افرادی که در مشاغل پیچیده فعالیت می‌کنند به طور کلی در حوزه توانایی‌های شناختی عملکرد بهتری نشان می‌دهند.”
گو در ادامه می‌گوید: “البته این یافته‌ها برای ما چندان شگفت‌انگیز نبود… اما پیوندی جالب بین این یافته‌ها و یافته‌های سابقمان از کودکی همین شرکت‌کنندگان در زمینه توانایی‌های شناختی مشاهده کردیم.”
دکتر دیوید ناپمن، رئیس سابق مرکز درمانی و مشاوره انجمن آلزایمر، ضمن تقدیر از این مطالعات، آنها را فوق‌العاده و منحصر به فرد توصیف کرد اما اذعان داشت که این مطالعات صرفا جنبه مشاهده‌ای داشته و امکان اثبات این امر که پیچیدگیهای شغلی منجر به مهارتهای ذهنی بهتر در کهنسالی خواهد شد، وجود ندارد.
ناپمن می‌افزاید که: “اما در این مطالعات اشاره شده که فعالیت‌های ما در طول حیاتمان تفاوت‌هایی در کاهش خطر زوال عقل ایجاد می‌کند و موثر است. بدیهیست که این راه حل قطعی و سهل‌الوصول نیست. اگر شخصی سالها فعالیت‌های ذهنی چالش‌برانگیز و خاصی انجام نداده باشد و ناگهان تصمیم بگیرد که فعالیت‌های ذهنی را آغاز نماید، کار به همان سادگی که در این مطالعات بیان شده، پیش نخواهد رفت.
نتایج این مطالعات در مجله اینترنتی عصب‌شناسی در ۱۹ نوامبر منتشر شد.
بیماری آلزایمر یکی از شایع‌ترین شکل‌های زوال عقل است، وخیم‌ترین نوع آن که منجر به زوال مهارتهای ذهنی، استدلال‌آوری، تصمیم‌گیری و توانایی انجام فعالیت‌های روزانه می‌شود. بر طبق آمار منتشر شده از سوی انجمن آلزایمر، بیش از ۵ میلیون آمریکایی با بیماری آلزایمر دست به گریبانند.
مطالعات گوی، موجب بهبود مفاهیم شناختی شده است. بر اساس این فرضیه، با وجود احتمال زوال عقل در کهنسالی هرچه محیط برای انجام فعالیت‌های ذهنی در طول زندگی بیشتر فراهم باشد به ابقای مهارتهای ذهنی کمک شایانی خواهد کرد.
گوی و تیم تحقیقاتیش به تجزیه و تحلیل سطوح مختلف پیچیدگیهای شغلی بر اساس عنوان‌های شغلی پرداختند. بر اساس اعلان محققان، مشاغلی که در ضمن تعامل با مردم، بالاترین سطح پیچیدگی را به خود اختصاص داده بودند، وکالت، مددکاری اجتماعی، جراحی و نظارت بر مجرمان بودند. مشاغلی با سطح پیچیدگی کمتر و همچنان در تعامل با مردم شامل کارگری در کارخانه‌ها، صحافی کتاب، نقاشی و قالی‌بافی می‌شد.
به گزارش محققان، مشاغل پیچیده که با داده و اطلاعات در ارتباط بود شاملِ معماری، مهندسی عمران، طراحی گرافیکی و نوازندگی می‌شد؛ در حالی که مشاغلی که از پیچیدگی پایین‌تری برخوردار بودند، کارگری در ساختمان، اپراتوری تلفن یا خدمتکاری در رستوران را در بر می‌گرفت.
گو و ناپمن هردو خاطرنشان کردند که افراد با بهره هوشی بالاتر به مشاغل بسیار پیچیده گرایش نشان می‌دادند. همین امر تشخیص اینکه کدام یک از این دو فاکتور یعنی هوش ذاتی یا فعالیت‌های ذهنی شدید است که نقش پررنگ‌تری را در سلامت مغز و فعالیت‌های ذهنی در کنهسالی ایفا می‌کند، سخت می‌کند.
گو از شرکت‌کنندگان درخواست کرد که برای انجام تست‌های تکمیلی حافظه و استدلال بین سن ۷۰ تا ۷۶ سالگی آماده شوند. او و تیم تحقیقاتیش، از نتایج این آزمایش برای بررسی این که چگونه پیچیدگیهای شغل بر روی مهارتهای ذهنی و حتی فراتر از این، یعنی سبک زندگی و عوامل محیطی می‌تواند تاثیر گذار باشد، استفاده کردند.
گو می‌گوید: این فقط بخشی ازایده تحقیقاتی وسیعی است که هدفش درک بهتر از توانایی‌های شناختی و تغییرات آن با افزایش سن و شناسایی عواملی که بتوان آن را پیش‌بینی کرد، می‌شد.
