رازیانه گیاهی گلدار از راسته آپیالس، از تیره چتریان و از سرده رازیانه‌ها است. این گیاه سرشار از ترکیباتی مشابه هورمون زنانه استروژن (فیتواستروژن‌ها) است و طبیعتی گرم دارد. با اینکه برخی از افراد طعم رازیانه را دوست ندارند اما این ماده می‌تواند مزایای زیادی برای سلامتی افراد داشته باشد. رازیانه توسط رنگ سفید و ساقه بلند سبز رنگش شناخته می‌شود. رازیانه بومی جنوب غربی آسیا و جنوب اروپا بویژه بخش مدیترانه‌ای است اما امروزه در بیشتر کشورهای جهان همچون ایالت متحده آمریکا، فرانسه، هند و روسیه نیز کشت می‌شود. این گیاه بیشتر در پاییز برداشت می‌گردد. به همین خاطر در فصل پاییز و زمستان بیشتر از سایر فصول رازیانه را خواهید دید. رازیانه در فرهنگ‌های مختلف برای خاصیت درمانی‌اش مورد استفاده قرار می‌گرفت. در طب چینی سنتی، از آن برای کمک به انواع مختلفی از شرایط همچون افزایش شیر مادر استفاده می‌شد. این گیاه به درد شکم، بهبود جای نیش حشرات یا درمان گلو درد کمک می‌کند.

ارزش تغذیه ای رازیانه:

یک عدد رازیانه متوسط حدود ۷۳ کالری، ۳ گرم پروتئین، ۱۷ گرم کربوهیدرات دارد. این ماده چربی اندکی دارد اما کلسترول ندارد. رازیانه مقادیر بسیار زیادی فیبر دارد. خوردن بخش سفید رنگ آن حدود ۷ گرم فیبر غذایی را تامین می‌کند. این مقدار معادل ۲۸ درصد از نیاز روزانه بدن به فیبر است. بیشتر افراد نمی‌توانند فیبر کافی مصرف کنند. به همین خاطر مصرف یک عدد رازیانه متوسط در روز می‌تواند ۷ گرم فیبر وارد بدن کند. قسمت سفید رنگ رازیانه حاوی ۹۶۹ میلی گرم پتاسیم است و می‌تواند ۲۷ درصد از نیاز بدن به این ماده معدنی را برطرف کند. پتاسیم برای کمک به کاهش فشار خون و نیز حفظ و نگهداری تعادل مایعات بسیار ضروری است. رازیانه ویتامین C فراوانی دارد و مصرف قسمت سفید رنگ آن می‌تواند ۲۸ میلی گرم از ویتامین C را وارد بدن کند ویتامین C یک آنتی اکسیدان قدرتمند است که می‌تواند فرایند پیری را کندتر کند و باعث افزایش سلامت سیستم ایمنی بدن گردد. رازیانه ویتامین‌های مهم دیگری همچون ویتامین A، B6 ، K و فولات را نیز تامین می‌کند. این گیاه منبع بسیار خوبی از سایر مواد معدنی همچون آهن، کلسیم، مس، روی و سلنیوم است.

خواص منحصر به فرد رازیانه:

1. سلامت استخوان‌ها:

به خاطر کلسیمی که در رازیانه وجود دارد مصرف آن به حفظ و نگهداری سلامت استخوان‌ها کمک زیادی خواهد کرد.رازیانه حاوی ۱۱۵ میلی گرم کلسیم است و می‌تواند ۱۰ درصد از نیاز بدن به کلسیم را برطرف کند. با مصرف آن می‌توانید کلسیم موجود در رژیم غذایی را افزایش دهید. این موضوع برای افرادی که نمی‌توانند از سایر منابع کلسیم دریافت کنند بسیار عالی است. اما کلسیم تنها ماده مغذی تقویت کننده استخوان نیست که در رازیانه یافت می‌شود. این گیاه حاوی منیزیم، فسفر و ویتامین K است که نقش مهمی در حفظ و نگهداری سلامت استخوان‌ها بازی می‌کنند.

2. بهبود سلامت پوست:

رازیانه منبع خوبی برای ویتامین C محسوب می‌شود. ویتامین C یک آنتی اکسیدان قدرتمند است که اسیب رادیکال‌های ازاد را کمتر می‌کند. همین امر باعث می‌شود پوست صورت دچار پیری زودرس نشود. ویتامین C برای تشکیل کلاژن بسیار ضروری است و ابزار قدرتمندی برای محافظت از ظاهر پوست محسوب می‌شود. کمبود ویتامین C در بدن را اسکوروی می‌نامند. این کمبود باعث می‌شود بدن به درستی کلاژن را تولید نکند. همین امر منجر به خونریزی لثه‌ها و خونریزی زیر پوست می‌شود. به خاطر عملکردی که ویتامین C در بدن دارد، مقدار کافی و مناسب از این ویتامین برای کاهش چین و چروک و حفظ شادابی و سلامت پوست ضروری است.

3. کاهش فشار خون:

رازیانه می تواند فشار خون و التهاب را به خاطر محتوای پتاسیمی بالا و محتوای سدیمی اندک کاهش دهد. پتاسیم در برابر سدیم می‌ایستد و همین امر موجب می‌شود فشار خون پایین آورده شود. رژیم غذایی سرشار از پتاسیم می‌تواند فشار خون را کاهش دهد. فقط به خاطر داشته باشید که این اثرات یک شبه ایجاد نمی‌شوند. برای اینکه بتوانید از این مزایا بهره مند شوید باید ۴ هفته رژیم غذایی با پتاسیم بالا مصرف کنید.

4. کمک به هضم:

رازایانه می‌تواند هضم و گوارش را بهبود ببخشد. از آنجایی که این گیاه حدود ۷ گرم فیبر غذایی دارد می‌تواند به سلامت سیستم گوارش کمک فراوانی بکند. عضلاتی که در سیستم گوارشی شما قرار دارند به فیبر غذایی نیاز خواهند داشت. از آنجایی که مشکلات گوارشی همچون یبوست و IBS در بزرگسالان شایع است، مصرف رازیانه می‌تواند انتخاب هوشمندانه ای باشد.علاوه بر این فیبر همانند یک مسواک کوچک عمل می‌کند و می‌تواند سموم موجود در روده را پاکسازی کند. این سموم اگر در بدن باقی بمانند باعث ایجاد سرطان روده بزرگ خواهند شد. خود رازیانه همانند یک ملین عمل می‌کند و به دفع سموم از بدن کمک فراوانی خواهد کرد. به همین خاطر برخی از فرهنگ‌ها بعد از خوردن وعده غذایی دانه رازیانه را می‌جوند تا به هضم کمک کند و بوی بد دهان را از بین ببرد. برخی از روغن‌هایی که در رازیانه یافت می‌شود به تولید مایع گوارشی کمک خواهد کرد. رازیانه همچنین برای افرادی که رفلاکس اسید دارند نیز مفید است. اضافه کردن رازیانه به رژیم غذایی می‌تواند PH معده را متعادل سازد.

5. افزایش سیری:

فیبر هیچ کالری ندارد و می‌تواند شما را سیر نگه دارد. انسان‌ها آنزیمی که برای شکستن فیبر لازم است را ندارند. به همین خاطر فیبر به عنوان کالری در بدن جذب نمی‌شود. رازیانه حدود ۷ گرم فیبر عاری از کالری دارد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که رژیم غذایی سرشار از فیبر می‌تواند به کاهش وزن کمک کند. مطالعه انجام شده در سال ۲۰۰۱ نشان می‌دهد مصرف ۱۴ گرم فیبر در روز می‌تواند به کاهش وزن خوبی منجر شود. با اضافه کردن رازیانه به رژیم غذایی می‌توان حس سیری را فراهم کرد. این موضوع به کاهش وزن کمک فراوانی خواهد کرد.

6. بهبود کولیک در نوزادان:

کولیک یا قولنج در نوزادان یکی از شرایط پزشکی نسبتا بی خطر است. کولیک به گریه‌های بی‌وقفه بیش از سه ساعت در روز که بیش از سه روز در هفته رخ دهد و حداقل سه هفته تداوم یابد، گفته می‌شود. در این شرایط والدین هر کاری می کنند تا نوزاد ارام شود. دارویی که اخیرا با نام دی سیکلومین هیدروکلراید برای درمان کولیک استفاده می‌شود می‌تواند عوارض جانبی شدیدی به همراه داشته باشد. اما محققان دریافته اند که روغن دانه رازیانه می‌تواند درد را در نوزادان کاهش دهد و یک درمان طبیعی و خانگی برای کولیک محسوب می‌شود. در مطالعه انجام شده در سال ۲۰۰۳، محققان روغن دانه رازیانه را با دارونماها مورد مقایسه قرار دادند. گروهی که با روغن دانه رازیانه درمان شده بودند ۶۵ درصد کولیک کمتری را تجربه کرده بودند. اگرچه این مطالعه امیدوار کننده است اما هنوز دوز مناسب برای نوزادان تعیین نشده است. شاید بتوان گفت امن ترین روش برای درمان کولیک نوزادان نوشیدن چای رازیانه توسط مادر است.

7. کمک به پیشگیری از سرطان:

رازیانه قرن‌هاست که در طب چینی برای کمک به درمان شرایط التهابی همچون بهبود جای نیش حشرات یا گلو درد مورد استفاده قرار می‌گیرد. توانایی رازیانه برای کاهش التهاب محققان را به بررسی اثرات آن بر روی سرطان واداشته است. روغنی به نام anethole که در رازیانه یافت می‌شود در برخی از مطالعات بالینی به عنوان درمان طبیعی سرطان شناخته شده است و می‌تواند تولید سلول‌های سرطان سینه را کاهش دهد. دانشمندان بر این باوند که این روغن می‌تواند التهابی که منجر به توسعه سرطان می‌شود را کاهش دهد. با اینحال هنوز مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز هست. سایر مواد ضد التهابی در رازیانه همچونسلنیوم می‌تواند به کاهش نرخ مرگ و میر ناشی از سرطان کمک کند. مطالعه بزرگی که شامل ۸۰۰۰ شرکت کننده بود نشان داد که سلنیوم مرگ و میر ناشی از سرطان را کاهش می‌دهد.

عوارض احتمالی مصرف رازیانه:

اگرچه بیشتر افراد مشکلی با مصرف رازیانه ندارند اما در برخی از موارد باید از مصرف این گیاه خودداری کرد. برخی از افراد ممکن است به برخی از مواد حساسیت داشته باشند. به همین خاطر باید از مصرف دانه‌های رازیانه اجتناب کنند. به خاطر سطح پتاسیم بالایی که در رازیانه وجود دارد افرادی که مبتلا به بیماری کلیوی هستند باید مصرف آن را محدود سازند. افرادی که از مسدود کننده‌های بتا استفاده می‌کنند باید از مصرف رازیانه خودداری نمایند.

مجله سلامت