مبارزه با فساد اقتصادی در کشور با دولت الکترونیکی
دولت الکترونیکی می‌تواند ابزاری بسیار مهم برای مبارزه با فساد اقتصادی در کشور باشد. هم اکنون شفافیت اقتصادی اهمیت ویژه‌ای دارد.
مبارزه با فساد اقتصادی در کشور مهم است. به نظر می‌رسد که کشور هم اکنون در شرایطی قرار دارد که شفافیت اقتصادی برای آن بسیار مهم است. اما نکته مهم اینکه در حال حاضر فناوری‌های ارتباطاتی و اطلاعاتی لازم نیز برای دستیابی به این هدف از ظرفیت بالقوه بسیار خوبی برخوردارند.
تاثیر استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات در مسائل اقتصادی
ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه مسائل اقتصادی و همچنین مسائل مربوط به بوروکراسی کشور تاثیر بسیار بالایی دارند. این ابزارها علاوه بر اینکه موجب ایجاد حوزه‌ای جدید به نام اقتصاد دیجیتالی در اقتصاد شده‌اند، توانسته‌اند تا موجبات ایجاد شفافیت اقتصادی را نیز فراهم کنند. هم اکنون یکی از ضرورت‌های جدید برای کشور، مسئله ایجاد شفافیت اقتصادی است که در بستر فناوری‌های نوین ارتباطاتی و اطلاعاتی میسر می‌گردد. البته در اینجا یک شرط نیز لازم است و آن هم این است که پیگیری برای تحقق دولت الکترونیکی در صدر اولویت‌های مربوطه باشد.
رونق استارتاپها باعث کاهش پرونده‌های قضایی شده است!
معاون علمی و فناوری رییس جمهور چندی پیش در مورد شفافیت مشاغل مرتبط با حوزه ICT سخن گفت و اعلام نمود که وقتی استارت‌اپی شکل می‌گیرد، به همراه خودش شفافیت نیز دارد زیرا در این حالت امکان ارائه جنس قاچاق به مشتری وجود ندارد.
سورنا ستاری در ادامه همچنین در مورد مبارزه با فساد اقتصادی سخن گفت و تصریح کرد که یکی از خوبی‌های استارتاپها بحث شفافیت آنها است. به گفته وی وقتی یک فروشگاه اینترنتی کالایی را برای فروش ارائه کرده است یعنی عوارض آن را پرداخت نموده است و بنابراین این امر باعث می‌شود تا درصد بالایی از پرونده‌های قاچاق حذف شود.
وی همچنین ادامه داد که توان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایجاد شفافیت اقتصادی بسیار بیشتر از این است و مثال مهمی که در اینجا می‌توان بیان کرد بحث دولت الکترونیکی است که یکی از مقولات بسیار پراهمیت و تاثیرگذاراست. وی پرداختن به بحث دولت الکترونیکی را، ابزاری جدی برای تحقق شفافیت اقتصادی اعلام کرد.
مبارزه با فساد اقتصادی با دولت الکترونیکی
در سال ۱۳۹۳بود که رئیس دولت یازدهم مصوبه‌ای را امضا و به دستگاه‌های اجرایی درباره آموزش مردم و فرهنگ‌سازی در مورد استفاده از خدمات دولت الکترونیکی ابلاغ نمود. قرار بود تا صدا و سیما، مطبوعات و همچنین رسانه‌های مجازی در این راستا اقدام کرده و با هم همکاری نمایند. البته در سال ۱۳۹۶ نیز در جریان مناظرات انتخاباتی سخن از راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات و تحقق دولت الکترونیک به میان آمد و اعلام شد که دولت الکترونیکی ابزاری برای ایجاد شفافیت اقتصادی و عملکردی در کشور است.
در ادامه در اردیبهشت ماه سال جاری بود که معاون اول رئیس جمهور نیز از طریق ابلاغیه‌ای به تمام وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی، چهار پروژه اولویت‌دار دولت را اعلام نمود. در بین این چهار پروژه، اصلاح نظام اداری و استقرار دولت الکترونیک نیز مشاهده می‌شد که از اهداف اجرای آنها می‌توان به بهبود اقتصاد کشور و تسریع در روند خدمت‌رسانی به مردم اشاره نمود. محمود واعظی نیز پیش از این اعلام کرده بود که مهمترین درخواست وی از دولت، اجرای طرح دولت الکترونیکی است.
وی اعلام کرده بود که تمام زیرساخت‌های لازم برای اجرای دولت الکترونیکی فراهم است و در اوایل مرداد سال جاری بود که فاز اول پروژه دولت الکترونیکی را افتتاح نمود تا توانسته باشد به وعده خود در مورد اجرای زیرساخت‌های تحقق دولت الکترونیک عمل کرده باشد.
افزایش تعداد خدمات یکپارچه دولت
بر اساس اطلاعات موجود در سایت مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، در حوزه خدمات یکپارچه دولت، تغییراتی مشاهده می‌شود. تعداد خدمات درگاه واحد دولت به ۷۲۷ واحد، تعداد دستگاه‌های عضو درگاه واحد به ۶۹ واحد، تعداد دستگاه‌های متصل به NIX به ۱۱۴ واحد، تعداد پایگاه‌های پایه متصل با GSB از یک پایگاه به ۱۲ پایگاه، تعداد دستگاه‌ها و خدمات متصل به GSB به پنج دستگاه و ۱۷ سرویس و همچنین تعداد پنجره‌های واحد از یک به ۲۰ پنجره افزایش یافته است.
در ادامه در مراسم افتتاحیه فاز اول دولت الکترونیک بود که گفته شد قرار است تا در راستای اجرای فاز اول این طرح، دولت الکترونیکی با ۱۴ خوشه در کشور فعالیت خود را آغاز نماید. از روز سوم مرداد ماه سال ۹۶، نسخه موبایلی دولت الکترونیک به نام دولت همراه نیز آغاز به کار کرده است. بنابراین اکنون که زیرساخت‌های لازم برای اجرای دولت الکترونیک در کشور فراهم شده است باید وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی مختلف نیز نسبت به ارائه خدمات اداری خود در فضای اینترنتی اقدام نمایند.
دولت الکترونیکی یک سیستم اقتصادی و اجتماعی
دولت الکترونیکی با سازمان‌های دولتی، کسب و کارها و همچنین کارمندان دولتی، ارکان تعاملی دارد. از این طریق منافع دولت الکترونیکی نه تنها نصیب خود دولت می‌گردد، بلکه شامل حال شهروندان، بخش خصوصی و کارکنان دولت نیز خواهد شد. یعنی می‌توان دولت الکترونیکی را یک سیستم اقتصادی و اجتماعی و همچنین یک حلقه زنجیره وار میان دولت، شهروندان و کسب و کارها دانست. لازم به ذکر است که در صورتی که این خدمات توسط دولت ارائه گردد، به ابزاری جهت افزایش قدرت پاسخگویی، مشارکت مردمی، انعطاف پذیری ساختار دولت، عاملی برای کاهش هزینه‌های تمرکز و تخلفات و فساد اداری و در نهایت ایجاد شفافیت اقتصادی تبدیل خواهد شد.
همچنین براساس ارزش‌های اجتماعی می‌توان گفت که چشم انداز اجرای دولت الکترونیکی در توسعه ارزش‌های اجتماعی، می‌تواند مزایای زیر را به همراه داشته باشد :
- توانایی مبارزه با فساد اقتصادی
- افزایش شفافیت در انجام فعالیت‌ها
- کاهش فساد اداری موجود
- بهبود بخشیدن به رابطه شهروندان و دولت
- بازگرداندن اعتماد به دولت
- ارائه خدمات اجتماعی به صورت قوی‌تر
- کاهش نابرابری در آموزش و اشتغال
- بهبود مهارت‌ها و به ویژه توانمندسازی روستاییان
- بهبود ارائه خدمات و کاهش شکاف دیجیتالی
- افزایش بهره‌وری و همچنین اثر بخشی در ارائه خدمات
- افزایش تعاملات داخلی و بیرونی دولت با شهروندان
- مشارکت شهروندان با فرصت‌های برابر
علاوه بر موارد ذکر شده دولت الکترونیک همچنین افزایش شفافیت را به همراه دارد به گونه‌ای که در این حالت مشکلات مربوط به اطلاعات نامتقارن، با افزایش دسترسی به اطلاعات کاهش خواهد یافت. نتایج مطالعات به دست آمده در این زمینه نشانگر این است که کشورهایی که دارای شاخص فساد پایین‌تر و شفافیت بودجه بالاتر هستند، وضعیت مناسب‌تری در شاخص دولت الکترونیکی دارند.
البته دولت الکترونیکی و اثر گذاری آن برای مبارزه با فساد اقتصادی برای کشورهای درحال توسعه به مراتب بیشتر از کشورهای توسعه یافته است. البته لازم به ذکر است که استفاده از فناوری اطلاعات برای مبارزه با فساد اقتصادی به تنهایی کافی نیست بلکه مدیریت فساد اداری در بخش دولتی تا حد بسیار زیادی مبتنی بر تصمیم‌های مدیریت و همچنین عوامل کلان‌تر سازمانی و محیطی است.
تلاش دولت‌ها برای مبارزه با فساد اقتصادی
بسیاری از دولت‌ها در سراسر جهان در دو دهه گذشته در تلاش بودند تا بتوانند از توان بالقوه فضای مجازی برای بهبود فرایندهای دولتی استفاده کنند. در این رابطه سطح خوبی از شفافیت و گستره مناسبی از روش‌های نوآورانه خدمت‌رسانی ارائه گردید اما متاسفانه برخی از مردم نسبت به استفاده از این خدمات در ارتباط با دولت رضایت نداشتند. این امر باعث شد تا بهره مندی از خدمات دولت الکترونیک به شدت وابسته به میزان اعتماد کاربران باشد.
