اختلال دوقطبی را می توان یکی از خطرناک ترین بیماری های روانی نامید. همانگونه که از نام این بیماری پیداست؛ فرد مبتلا به این عارضه می تواند دو شخصیت کاملا متفاوت را از خود نشان دهد، همین امر موجب می شود تا سیکل درمانی این بیماری بسیار طولانی شود و یا حتی پزشک معالج مجبور باشد به علت تغییر در شخصیت بیمار و حالات و رفتار وی، چندین بار دست به تغییر شیوه درمانی خود بزند؛ گاهی درمان ضد افسردگی و گاهی درمان ضد شیدایی انجام می‌گیرد. آنچه در این درمان ثابت می‌ماند درمان تثبیت کننده خلق است.
درمان دارویی اختلال دوقطبی
- مهمترین داروهای تثبیت کننده خلق شامل : لیتیوم، سدیوم والپروئات، وکاربامازپین و لاموتریژین است که توسط روانپزشک با توجه به خصوصیات بیماری و خود بیمار انتخاب می‌شود.
- آب بسيار بنوشيد. مخصوصا در مواقعي که هوا گرم است و يا فعاليت شما زياد است.
- چايي و قهوه کمتر مصرف کنيد. چون آنها باعث افزايش ادرار مي‌گردند. حداقل سه ماه يا بيشتر طول مي‌کشد تا اثرات ليتيوم پديدار شود. در اين مدت با اينکه تغيير حالت روحي شما ادامه دارد بايد به خوردن قرصهاي ليتيوم ادامه دهيد.
- ممکن است همزمان داروهای دیگری نیز استفاده شوند ازجمله داروهای کاهنده یا افزاینده میل جنسی، داروهای ضد افسردگی (از جمله SSRIs,TCAs,bupropion,…) خواب آورها، ضد اضطراب‌ها، وداروهای ضدسایکوز (کوئتیاپین، الانزاپین، ریسپریدون و آریپیپرازول) در مواردی‌که روانپریشی نیز بر دردهای بیمار افزوده شده باشد.
- مصرف داروهای ضد افسردگی از قبیل فلوکستین، سرترالین، فلووکسامین، سیتالوپرام، ونلافاکسین و دولوکستین در درمان اختلال دوقطبی با رعایت نکاتی می‌بایست انجام پذیرد. این داروها در درمان اختلالی به نام افسردگی اساسی مؤثرند، اما در تجویزشان برای افراد افسرده‌ای که مبتلا به اختلال دوقطبی هستند (یعنی فرد افسرده‌ای که در گذشته دوره‌ای از شیدایی یا نیمه‌شیدایی را گذرانده است) باید احتیاط شود. روانپزشک می‌تواند آنها را در موارد خاصی در همراهی با سایر داروهای درمان کننده اختلال دوقطبی تجویز کند، اما مصرف خودسرانه داروهای ضدافسردگی ممکن است سلامت بیمار را به خطر بیندازد.
در این افراد، گاهی مصرف داروی ضد افسردگی منجر به دوره جدیدی از نیمه‌شیدایی یا شیدایی می‌شود. ایمیپرامین، آمی‌تریپتیلین، نورتریپتیلین و دزیپرامین، برخی از داروهای ضد افسردگی‌اند که بیشتر باعث بازگشت دروه شیدایی در فرد بیمار می‌گردد.
مصرف دارو را قطع نکنید
درمان بیماری اختلال دوقطبی با استفاده از مواد طبیعی
* توت‌ها: انواع توت، تمشک، زغال اخته و… سرشار از ویتامین C می‌باشند. تحقیقات مشخص کرده است که ویتامین C به تنظیم سطح کورتیزول و جلوگیری از افزایش آن کمک می‌کند. کورتیزول یک هورمون استرس است که از غده آدرنال ترشح می‌شود. در صورت افسردگی و اضطراب، سطح کورتیزول در بدنتان افزایش می‌یابد که موجب فعال شدن پاسخ استرس، افزایش ضربان قلب و فشارخون، و سرکوب سیستم ایمنی می‌گردد. اثرات بلندمدت سطح بالای کورتیزول شامل افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی، افسردگی و بروز مشکلات در خواب است.
* غلات: غلات برای قلب بسیار سودمندند در عین حال نیز می‌توانند اثر آرام بخش بر خلق‌وخوی افراد داشته باشند. مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده مثل برنج قهوه‌ای، نان گندم کامل و غیره می‌تواند تولید سروتونین در مغز را تحریک نماید. بسیاری از تحقیقات نشان داده‌اند که کمبود سروتونین بر خلق‌وخو تأثیر داشته و منجر به بروز افسردگی و اضطراب می‌گردد.
* لبنیات: لبنیات مانند شیر، ماست و پنیر دارای منابع فراوان ریبوفلاوین هستند. دریافت مقادیر به اندازه کافی از این ویتامین، سیستم‌های سنتز و ترشح پروتئین را تحت کنترل نگه می‌دارد. در صورت کمبود ریبوفلاوین، این سیستم دچار اختلال شده، در نتیجه واکنش‌های استرس‌زا رخ خواهد داد.
* سیب، پرتقال، موز: این میوه‌ها مانند انواع توت‌ها حاوی فیبر و مقادیر بالایی ویتامین C هستند و می‌توانند موجب بهبود عملکرد سیستم ایمنی شوند. همچنین، موز حاوی اسیدآمینه تریپتوفان است که می‌تواند در بدن به هورمون سروتونین تبدیل شود. این هورمون باعث احساس آرامش و نشاط می‌گردد.
* چای گیاهی: انواع مختلف چای‌های آرام‌بخش در بازار موجودند که می‌توانند باعث کاهش اضطراب و نگرانی شوند. بابونه قرن‌هاست که به‌عنوان یک درمان سنتی برای ناراحتی معده، اضطراب و بی‌خوابی استفاده می‌شود. افزودن مقدار کمی شیر به چای بابونه می‌تواند اثرات آرام‌بخشی آن را تقویت نماید.
* شکلات تیره: شکلات تیره همانند انواع توت، سطح کورتیزول (هورمون استرس)، به‌علاوه هورمون‌های اپی نفرین و نوراپی نفرین را که موجب بروز احساس اضطراب و عصبانیت در شما می‌شوند، کاهش می‌دهد. علاوه بر این، شکلات تیره مغزتان را تحریک می‌کند که موادی به نام اپوئیدها را تولید کند. این مواد به شما کمک می‌کنند که احساس بهتری داشته باشید.
روش‌های درمانی روانشناسی
- درمانهای روانشناسی اختلال دوقطبی شامل موارد زیر است
- تربيت روانی (Psycho education) دانستن بيشتر در مورد اختلالات دوقطبي
- تحت نظر داشتن حالت روحي کمک کردن به شما برای شناخت زمانهای تغيير حالت روحي
- استراتژی خلقی کمک کردن برای جلوگيری از تغيير حالت روحی به شيدايی يا افسردگی کامل
- کمک براي افزايش مهارتهاي سازگاری
- شناخت و رفتار درماني(CBT) برای افسردگی
- اگر بیمار قادر و علاقه‌مند به داشتن بینش نسبت به تعارض‌های زمینه‌ای باشد که می‌تواند اپیزودهای مانیک را شروع و ادامه دهد، این درمان می‌تواند در بهبود و تثبیت وضعیت بیماران مفید واقع گردد. همچنین می‌تواند به بیماران کمک کند که مقاومت به دارو را در خود متوجه شوند و بنابراین پذیرش درمان را افزایش می‌دهد.
