به گزارش ایسنا، نشست هم‌اندیشی اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه در عرصه دفاع مقدس با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شامگاه ۱۲ مهر ماه در مجموعه باغ زیبای وزارت ارشاد برگزار شد.

در نخستین پنل این نشست که به سینما اختصاص داشت، مصطفی رزاق کریمی (مستند ساز) ، منوچهر محمدی (تهیه کننده سینما) و محمد حسین مهدویان (کارگردان سینما) با دبیری علیرضا رضاداد به نمایندگی از سینماگران صحبت کردند.

در ابتدا علیرضا رضاداد اظهار کرد: اگر بتوانیم گونه‌ای از فیلم‌ها را دسته‌بندی کنیم و بگویم گونه‌ای که مولفه‌های ژانر را پیدا کرده حوزه دفاع مقدس است. ما از پشتیبانی پژوهش ضعیفی بهره‌مندیم و پژوهشی که در این زمینه داشتیم تیتروار و غیرتحلیلی بوده است.

سپس منوچهر محمدی بیان کرد: مدتی است که بحثی شروع شده و با غرض‌ورزی هنرمندان حوزه سینما را به فاصله گرفتن از حوزه دفاع مقدس متهم می‌کنند. پس از شعر دومین هنری که به انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ادای دین کرده، سینما بوده است.

او ادامه داد:‌ ما باید به تولیدات سمعی و بصری که در این زمینه انجام شده است افتخار کنیم. ما جزو نادر مردمانی هستیم که دستاوردهای ارزشمند خود را فراموش می‌کنیم.

محمدی گفت: ما با عراقی جنگیدیم که دنیا پشت آن بود و از آن حمایت می‌کرد. عراق سه فیلم سینمایی از دوران جنگ با ایران ساخته که در سطح فیلم یک بچه دبیرستانی است.

این تهیه‌کننده سینما بیان کرد: مجموعه روایت فتح سند افتخار کشور است که می‌توان به عنوان گنجینه هنری از آن نام برد. بیشترین جایزه‌های آثار دفاع مقدس گرفته‌اند.

او تاکید کرد: اگر سالیانه حداقل سه فیلم حوزه دفاع مقدس با ارزش‌های هنری و سینمایی داشته باشیم کافی‌ است. ممکن است در آثار دفاع مقدس ما ‌آثاری با بنیه سینمایی ضعیف باشد اما باید به هر صورت این مسیر را ادامه داد.

محمدی تاکید کرد: مفاهیم این حوزه بسیار عمیق است که می‌توان به آن ورود کرد.

سپس مصطفی رزاق کریمی که به عنوان مستندساز فعالیت می‌کند، گفت: پیش از انقلاب نیز سینمای مستند بوده و موفق عمل کرده اما پس از انقلاب و با شروع جنگ تحمیلی رشادت‌های رزمندگان و فیلمبرداران ما حائز اهمیت است.

او ادامه داد: باید در حیطه مستند سینمای دفاع مقدس بیشتر کار شود.

رزاق کریمی اضافه کرد:‌ سینمای مستند ما هنوز خیلی کارها دارد که انجام دهد. ما جنگ طلب نیستیم اما می‌توانیم بگویم چرا جنگ شروع شد و بعد انسانی آن را در نظر بگیریم. رهبر انقلاب تاکید دارند فیلم‌های جنگ آموزشی باشد. ما برای جوانان دراین زمینه چه چیزی داریم. امیدوار هستم سینمای مستند نسبت به این زمینه کم لطف نباشد.

این مستندساز اظهار کرد: ما از درون فکر می‌کنیم سینمای موفقی داریم و سینمای دفاع مقدس ما شکوفایی بزرگی داشته است. اما آنقدر موفق نبودیم. سینمای جنگ ما هنوز در آغاز راه است و به جایی نرسیده است. در امور مستند نیز ان‌شاءالله سینماگران در حوزه مستند تلاش می‌کنند و تاثیرگذار خواهند بود.

سپس محمد حسین مهدویان ـ کارگردان سینما ـ بیان کرد: درباره سختی‌ها، دردسرها، ممیزی‌ها و نظارت‌ها سینمای جنگ مساله زیاد است و بارها درباره آن صحبت شده است. من به عنوان فردی که تا به حال دو فیلم جنگی جدی ساخته است، می‌گویم زمانی که قرار است یک فیلم جنگی بسازیم نهاد تصمیم‌گیرنده وزارت ارشاد است اما واقعیت این است که وقتی می‌خواهیم این کار را انجام دهیم باید با نهادهای نظامی و انجمن سینمای دفاع مقدس هماهنگ کنیم و اینگونه نیست که وزارت ارشاد تصمیم بگیرد.

او ادامه داد: خیلی امکان برنامه‌ریزی از طرف وزارت ارشاد برای تولید فیلم جنگی وجود ندارد و در جای دیگری ساخته می‌شود. در حالی که در داخل مراحل اداری آن حفظ و در وزارت ارشاد انجام می‌شود.

کارگردان ایستاده در غبار با بیان اینکه ما برای ساختن فیلم جنگی کار سختی پیش رو داریم، به بیان خاطرات و مثال‌هایی از تامین سلاح و کلاه‌خود و تانک برای ساخت فیلمش پرداخت.

او در ادامه گفت: شاید یکی از کارهای مهمی که وزارت ارشاد می‌تواند انجام دهد، تجهیز مکان‌هایی مانند بنیاد سینمایی فارابی به ماکت‌های مورد نیاز برای ساخت فیلم جنگی است که تولید را سریع می‌کند و هزینه را پایین می‌آورد و از طرفی امکان نظارت مستقل وزارت ارشاد را در این زمینه بالا می‌برد.

این کارگردان جوان گفت: نسل جدیدی که وارد سینما می‌شود زود به او برمی‌خورد زیرا عادت ندارد پشت در بایستد و سریع قید چنین کارهایی را می‌زند. امیدوارم ساختن فیلم جنگی آسان‌تر شود.

سپس رضاداد بیان کرد: قرار است اتفاق‌های خوبی در حوزه دفاع مقدس در بنیاد فارابی رخ بدهد.

***

پنل دوم این نشست با موضوع رسانه در عرصه دفاع مقدس با حضور سردار هاشمی دانا (سرپرست خبرگزاری دفاع مقدس)، محمود ظهیرالدینی (عکاس جنگ) و سعید علامیان (دبیر کل انجمن روزنامه‌نگاران دفاع مقدس) به دبیری محمد سروش ادامه پیدا کرد.

سردار هاشمی دانا در سخنانی گفت: اقتدار و صلابت نظام مرهون دفاع مقدس است. ما در دوران دفاع مقدس شاهد ایثارها و گذشت‌ها بودیم. جنگ موضوع پسندیده‌ای نیست اما بعد از تهاجم دشمن دفاع سلحشورانه مردم این دفاع را به دفاع مقدس تبدیل کرد.

او ادامه داد: ما برای تداوم این صلابت و اقتدار نیاز داریم همان روحیه‌ای که در زمان جنگ وجود داشت ادامه،‌ نشر و ترویج دهیم. یکی از راه‌های این کار به رسانه‌ها برمی‌گردد. رسانه‌ها باید در این عرصه ورود جدی‌تری پیدا کنند و به جوان‌های ما آموزش مستقیم و غیرمستقیم بدهند. برای این کار دو وجه بیرونی و درونی داریم. در وجه بیرونی که مطالب خروجی رسانه‌ها است باید از فراموشی و تحریف جلوگیری کنیم و در وجه درونی رسانه، اهالی آن را ترغیب و در آنها ایجاد انگیزه کنیم.هاشمی دانا بیان کرد:‌ من فکر می‌کنم لازم است شورای سیاست گذاری هنر انقلاب و دفاع مقدس تشکیل شود . در بخش رسانه نیز لازم است شورای سیاست گذاری رسانه و دفاع مقدس تشکیل شود تا سیاستگذاری‌های کلانی در این زمینه انجام شود تا به هدفمان که ترویج روحیه دفاع مقدس است برسیم.

سرپرست خبرگزاری دفاع مقدس پیشنهادهای خود را در عرصه دفاع مقدس به وزیر ارشاد اینگونه بیان کرد: باید به جشنواره‌هایی که در حوزه دفاع مقدس برگزار می‌شود توجه کرد. از طرفی حمایت مادی و معنوی برای فعالان دفاع مقدس  تقویت شود. در نمایشگاه مطبوعات بخش ویژه‌ای به دفاع مقدس اختصاص داده شود که ارزیابی شده و در بخش پایانی به آن امتیاز داده شود. از طرفی پیشنهاد می‌کنم یادواره شهدای رسانه در فضای نمایشگاه گنجانده شود.
سپس سروش خبر داد: ارائه غرفه رایگان به رسانه‌های حوزه دفاع مقدس در برنامه نمایشگاه مطبوعات امسال است.

سپس سعید علامیان با بیان اینکه دفاع مقدس دارایی و سرمایه‌ای در گردش است، گفت: همه چیز ما متاثر از این دارایی است. شهید حججی شهید دفاع مقدس است. مکان دفاع عوض شده اما مفاهیم همان است.
او ادامه داد: ‌در آن دوران وظیفه رسانه تهییج بود برای پر کردن جبهه‌ها حالا وظیفه ما تبیین است برای جوانان. ما می‌توانیم از فرهنگ دفاع مقدس به عنوان بالاترین ضریب امنیت کشور یاد کنیم.
علامیان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به شهدای مدافع حرم و مراسم تشییع پیکر شهید حججی اظهار کرد: ‌رسانه‌ها درباره مدافعان حرم نمره قبولی را نگرفتند.
سپس محمود ظهیرالدینی که در زمان جنگ عکاس خبرگزاری ایرنا بوده است، با بیان خاطراتی از فعالیت‌هایش در دوران جنگ به لزوم استفاده از عکس‌های آن دوران اشاره کرد و گفت: اگر لازم است در کنار عکس‌های آن دوره روایتی وجود داشته باشد باید تا عکاس‌ها زنده هستند وعکس‌ها از بین نرفته‌اند این کار انجام شود.

***

در ادامه این نشست پنل سوم اختصاص به موضوعات فرهنگی داشت با حضور جواد محقق (نویسنده، شاعر و روزنامه‌نگار)،‌ احمد دهقان (داستان‌نویس)، مرتضی سرهنگی (نویسنده و پژوهشگر ادبیات پایداری) به دبیری امیرزاده برگزار شد.
نخستین سخنران این بخش مرتضی سرهنگ‌زاده بود که گفت:‌ نوشتن بعد از جنگ در همه جای دنیا سخت است. سربازها به خانه باز می‌گردندو جنگ دیگری شروع می‌شود و آن جنگ با کلمات است کسی نمی‌تواند به آنها بگوید که بنویسند و یا ننویسند.
او ادامه داد: ‌از سال ۱۹۴۵ که جنگ جهانی دوم تمام شد تا سال ۱۹۹۰ که به عصر بعد از جنگ معروف است تنها سه هفته در دنیا جنگ نبود؛ بنابر این ادبیات، ادبیات جنگ است. ما در جنگ با انسان طرفیم. ممکن است بسیاری از جنگ‌ها به خاطر مرزها باشد اما در ادبیات مرز وجود ندارد زیرا به انسان مربوط است.
سرهنگی اظهار کرد: سربازهای جنگ عمر معینی دارند پیر می‌شوند اما دنیا خاطرات آنها را جوان نگه می‌دارد تا از امید این خاطرات استفاده کنیم.
او با اشاره به جنگ تحمیلی گفت: جنگ ما را صاحب یک ادبیات تازه کرد باید قدر آن را بدانیم زیرا برایش هزینه دادیم. خبر خوب، ورود زنان به جنگ است که رخ آن را عوض می‌کند. عده‌ای از زنان که جنگ را روایت می‌کنند و عده‌ای که خاطره‌نگار آن هستند.
سپس احمد دهقان اظهار کرد: ادبیات داستانی جنگ به دو دلیل نگاه اقلیمی و حرف انسانی و جهانی، جهانی شده است.

او ادامه داد: ‌یک عده مستجر و یک عده صاحب خانه هستند این داستان‌نویس‌ها که گاه دیده می‌شوند و گاه نه، صاحب خانه هستند که گاهی به صورت مستاجر با آنها برخورد می‌شود. ما رجب احمدزاده را که صورتش از بین رفته بود ۲۹ سال فراموش کردیم. داستان جنگ وظیفه‌اش این است که به مردم بگوید که اینها چه کسانی بودند. داستان جنگ در حال جهانی شدن است. با او مانند صاحب خانه رفتار کنیم.
سپس جواد محقق گفت: این پرسش مطرح است که آیا بعد از تمام شدن دوران دفاع مقدس اکنون که شاعران جوان ما می‌خواهند دراین حوزه کار کنند این شاخه از ادبیات کارایی دارد یا خیر؟ بخش‌های دیگر فرهنگ و هنر ظرفیت بیشتری برای تداوم مسیر دفاع مقدس دارند اما این کار در حوزه شعر کمی قابل تحمل است.
او ادامه داد: ‌شاعران جوان زیر 30 سال ما جنگ را ندیده‌اند. آفرینش آثاری در زمینه دفاع مقدس با این میزان فاصله تا چه اندازه می‌تواند به اصالت‌ها نزدیک شود.

او سپس گفت: امیدوار هستم وزارت ارشاد  تمهیدی کند برای تداوم دفاع مقدس نه فقط هشت سال جنگ تحمیلی بلکه شاعران جوان ما بتوانند باعناصر زنده مقاومت ارتباط داشته باشند و در حوزه شعر مقاومت بین‌الملل اسلامی فعالیت کنند.
***

پنل چهارم این نشست به موضوع هنر تعلق داشت که در آن محمد میرزمانی (آهنگ سازو رییس هیات مدیره خانه موسیقی)، ایوب آقاخانی (کارگردان نمایشنامه نویس و بازیگر تئاتر) و مرتضی گودرزی (نقاش) به نمایندگی از جامعه هنری صحبت کردند.
مرتضی گودرزی گفت: ما با سینما، تئاتر ادبیات و موسیقی کاری نداریم. ۱۴۰ ـ ۱۵۰ رشته ای که باقی می‌ماند مربوط به حوزه تجسمی است. وقتی می‌خواهند تاریخ هنر را بنویسند تاریخ هنر تجسمی را می‌نویسند زیرا گزارش شریفی از جامعه می دهند بی آنکه سفارشی پشت آن باشد.

او با تاکید بر اینکه دولت کمترین دخالت را در حوزه هنرهای تجسمی داشته است، گفت: من هنر دفاع مقدس را هنر متعهد دینی اجتماعی می‌دانم و این هنر ما بدون حمایت دولت و قدرت شکل گرفته و کاملا مردمی است.
این نقاش گفت: ما برای خدمت کار ارزشی در راستای هنر متعهد نیازمند معاصرسازی ارزش هستیم که نیازمند کار علمی و پژوهشی است ما باید بیست سال پیش دانشگاه هنر انقلاب را فعال می‌کردیم که این اتفاق نیفتاد.
سپس محمد میرزمانی اظهار کرد: در دفاع مقدس همه مردم شرکت داشتند. در هنر هم همین گونه بود و آثار بسیار تاثیرگذار در حوزه موسیقی دفاع مقدس عرضه شد. حضور موسیقی محدود نبود. ما مراکز موسیقی انقلابی داشتیم. اما الان مرکز موسیقی به دفتر موسیقی تبدیل شده که بیشترین وظیفه آن سلبی است. آیا با این وضعیت می‌توان موسیقی دفاع مقدس تولید کرد.

ایوب آقاخانی نیز گفت: من به تصدی‌گری وزیر فعلی ارشاد خوشبین هستم که این خوشبینی می‌تواند باطل شود و یا می‌تواند با جهد و جدی که او پیش گرفته ادامه داشته باشد. وزیراگر دغدغه شنیدن نداشت این جلسه را برگزار نمی‌کرد.
او در ادامه رو به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: آقای صالحی اگر واقعا قصد و نیت تولید آثار در حوزه نمایشی در حوزه دفاع مقدس را دارید بدانید باید ریل‌گذاری فرسوده این حوزه را عوض کنید. بحران ما نداشتن مخاطب است زیرا این ریل‌گذاری ما را به جایی برده که مخاطب پیشاپیش دیدگاه منفی نسبت به اثر ما دارد. زیرا یک عمر به او شعار ایدئولوژی متورم و گرفتاری تحویل دادند.
او ادامه داد: پیش از این در لحظه، سیاستگذاری شده اما آن سیاستگذاری‌ها برای دانشجویان متولید نیمه دوم دهه هفتاد من هیچ اهمیتی ندارد. ما باید به زبان آنها کار کنیم. اما بلد نیستیم زیرا افرادی که ما را به این سمت هل می‌دهند در تعصب دهه شصت مانده اند.
آقاخانی با بیان اینکه بیت‌المال بابت این کارها حرام می‌شود، ادامه داد: ما باید روی اتقافاتی که به ضرورت استراتژیک رخ می دهد نگاه ویژه داشتیم، زیرا اعتقاد داریم دفاعمان مقدس است.

***

در بخش پایانی این نشست سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اشاره به برگزاری این نشست گفت:‌ فلسفه این نشست، این نگاه بود که اهالی ادب، هنر، فرهنگ و رسانه با وجود اینکه در شاخه‌های مختلفی فعالیت دارند اما موضوعات مشترکی مانند دفاع مقدس دارند که با هم پیوند می خورند. اگر این پیوندها انجام شود به ایجاد فضای هم‌افزانه‌تر کمک می‌کند. شاید یکی از اتفاق‌هایی که می‌تواند کمک کند جوانان را با مفاهیمی که می‌خواهیم آشنا کنیم این پیوندهاست. نشست و برخاست اهالی حوزه‌ها با اتقاق‌های تازه کمک می‌کند و ما نیازمند نشست و برخاست‌های دیگر با حضور دیگر مشترک اهالی فرهنگ و رسانه هستیم. در حوزه اقوام ایرانی و حوزه زنان اتفاق‌های تازه‌ای در حوزه ترکیب‌سازی‌ها می‌تواند اتفاق جدیدی بیفتد.

او با تاکید بر اینکه ما باید نسلی را بشناسیم که فکر می‌کنیم که باید اتصال هویتی داشته باشد و انقطاع نسلی نداشته باشد، گفت: ‌این کار کمک می‌کند که ایران و اسلام بماند. ما امروز بیش از همیشه به این اتصال نیاز داریم فرزندان ما در معرض خطرهای زیادی هستند و فرصت‌های زیادی نیز دارند. ما باید نسل‌های جدید حلقه ارتباطی را قوی‌تر کنیم، برای خودمان حرف نزنیم، برای خودمان شعر نگوییم، برای خودمان داستان ننویسیم و نقاشی نکنیم. اگر بخواهیم با زبان گذشته صحبت کنیم این اتفاق نمی‌افتد.

او ادامه داد: حوزه دفاع مقدس باید پویایی‌های خودش را داشته و الان هم این پویایی‌ها هست. اما این‌ها وقتی می تواند امیدساز باشد که ما حس کنیم فضایی که در واقعیت امروز داریم و واقعیت فردایمان ارتباط خوبی را برقرار کنیم. اتفاق‌های تازه می افتد و این مبارک است، ما دنبال اتفاقاتی هستیم که کمتر در بحث‌ها دیده شده است.

صالحی با بیان اینکه ما زیرخاکی های زیادی در حوزه دفاع مقدس داریم، گفت: ‌جنگ تحمیلی طولانی ترین جنگ بعد از جنگ ویتنام بود و وسعت و ترکیب آن همه اقشار را دربرمی‌گرفت. این جنگ و اتفاقات پیرامونش می‌تواند دارای زیرخاکی‌های زیادی باشد که می‌توان در آن کشف کرد. مهم این است عرصه خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها را محدود نکنیم و اجازه دهیم نقب بزنند به این زیرخاکی‌ها و طعم‌های تازه را بچشانند. اجازه بدهیم مردم با طعم‌های تازه دفاع مقدس را بخوانند، ببینند و بشنوند.

او اضافه کرد:‌ اگر این حرکت تازه را با خود داشته باشیم می‌تواند به پایه‌ای برای صیانت ایران  و حفاظت از ارزش‌های انسانی تبدیل شود. همچنین فرصتی است برای گفتگو با جهان و می‌توانند در قالب دفاع مقدس روایتی معاصر از ایران ببینیم.

تانی کال

ایسنا